Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: televisieserie ‘De Hoofdprijs’, hierna te noemen: de Serie, aflevering ('Een Kwestie Van Vertrouwen') uitgezonden op 17 april 2009 omstreeks 20.30 uur op SBS6, hierna te noemen: De Aflevering
1. De procedure
Klaagster heeft op 21 april 2009 een klacht ingediend over de Aflevering.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 20 mei 2009.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 17 juni 2009.
Klaagster heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt ter zitting nader toe te lichten.
Beklaagde is ter zitting verschenen.
2. De bestreden audiovisuele productie
De Serie is geclassificeerd door middel van een steekproef met behulp van het classificatieformulier van het NICAM en heeft de classificatie ‘let op met kinderen tot zes jaar’ (6) op basis van geweld (pictogram vuistje) met de toevoeging grof taalgebruik (pictogram: schreeuwend mannetje).
De Serie gaat over een drietal families, die een geldprijs hebben gewonnen.
3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorie seks. Klaagster geeft aan dat zij samen met haar oudste zoon van 10 jaar vanaf het begin naar de Serie kijkt. Wat begon als leuk, is nu te grof. Er komt steeds meer zichtbare seks in voor. Klaagster vindt de leeftijdsclassificatie 6 niet juist. De Serie is niet geschikt voor deze categorie. Klaagster is niet preuts of zwaar gelovig. Zij vindt dat de leeftijdsclassificatie moet worden opgeschoven naar 12 jaar.
4. Het verweer
In zijn verweerschrift geeft Beklaagde het volgende, hierna kort weergegeven, aan.
Primair verzoekt Beklaagde de Klachtencommissie Klaagster niet ontvankelijk te verklaren in haar klacht. Klaagster geeft in haar klacht niet aan op welke beelden, teksten en/of scènes haar klacht is gebaseerd. Voor Beklaagde is uit de klacht niet af te leiden op welke beelden of fragmenten precies wordt gedoeld. Hierdoor is het voor Beklaagde niet mogelijk zich deugdelijk te verweren. De laagdrempeligheid van de klachtenprocedure brengt niet met zich mee dat de klacht slechts uit enkele algemene termen bestaat en de Beklaagde zelf maar moet uitzoeken welke beelden of fragmenten het betreft, hetgeen Beklaagde onredelijk bezwarend acht. Niet is voldaan aan het motiveringsvereiste van artikel 1.4 van het Klachtenreglement.
Subsidiair voert Beklaagde aan dat het bij de beoordeling van seks gaat om de frequentie van de seksuele handelingen en de vraag of de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld zijn gebracht. Producties krijgen de classificatie 12 in drie gevallen, te weten wanneer er een enkele keer nadrukkelijke seks in voorkomt, bij herhaaldelijke seksuele handelingen die niet nadrukkelijk in beeld zijn gebracht en als er enkele keren seksuele handelingen te zien zijn en er sprake is van seksueel georiënteerd taalgebruik op zo’n manier dat deze twee elementen regelmatig samen voorkomen. In de Aflevering komt geen van deze drie gevallen voor. Er is slechts sprake van enkele seksuele handelingen (in totaal 35 seconden in een aflevering van een uur) die niet nadrukkelijk in beeld zijn gebracht. Dit leidt niet tot een leeftijdsclassificatie. Beklaagde verzoekt dan ook de klacht ongegrond te verklaren.
5. De mondelinge behandeling
Tijdens de mondelinge behandeling heeft Beklaagde haar standpunt nader toegelicht en gehandhaafd. Op een vraag van de Klachtencommissie met betrekking tot een scène in de keuken, antwoordt Beklaagde dat er naar haar mening geen sprake is van het opdringen van seksuele handelingen. De man in kwestie probeert de vrouw vast te pakken maar dit lukt niet. Ze duwt hem meteen weg.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht. Algemeen bekend moet worden verondersteld dat de drempel van de klachtenprocedure van het NICAM zeer laag is. Klaagster heeft in haar klacht aangegeven dat haar klacht betrekking heeft op de inhoudscategorie seks en voert o.a. aan dat sprake is van zichtbare seks en dat de Aflevering te grof is. Naar het oordeel van de Klachtencommissie heeft Klaagster hiermee haar klacht voldoende onderbouwd. Van Beklaagde mag in dit geval, ook gelet op de relatief geringe duur van de Aflevering, worden verwacht dat zij nagaat welke beelden uit de Aflevering hierop betrekking hebben. Verder begrijpt de Klachtencommissie de klacht aldus dat deze ook betrekking heeft op de inhoudscategorie geweld, voor wat betreft de vraag of sprake is van opdringen van seksuele handelingen.
Om de classificatie van de Aflevering vast te stellen, past de Klachtencommissie het thans geldende classificatieformulier toe op de Aflevering.
In de categorie geweld moet naar het oordeel van de Klachtencommissie vraag 2.2.1. (Komen in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. Vraag 2.6.1 (Worden er seksuele handelingen opgedrongen?) moet naar het oordeel van de Klachtencommissie met ‘ja’ worden beantwoord. Vraag 2.6.2 (Gaat het opdringen van de seksuele handelingen gepaard met indringend geweld?) moet met ‘nee’ worden beantwoord. De Klachtencommissie doelt bij de beantwoording van bovenstaande vragen op de scène waar een man bij een vrouw op bezoek is in de keuken. Nadat de vrouw tegen de man zegt dat het tijd is dat hij naar huis gaat, pakt hij haar vast en trekt haar op schoot terwijl zij tegenstribbelt. De vrouw rukt zich los en loopt weg. De man loopt haar achterna. Hij zegt dat de vrouw een geil wijf is. De vrouw zegt o.a. ‘sodemieter op’. De man pakt haar vast en begint haar te tongzoenen, waarna ze hem wegduwt. De man zegt ‘mieterse tieten’. De vrouw jaagt de man met een koekenpan de deur uit, waarbij een lamp sneuvelt.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de leeftijdsclassificatie 12 op basis van geweld.
In de categorie seks moet vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden, gelet op het hierboven genoemde seksueel taalgebruik. Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) moet met ‘1 of enkele keren’ worden beantwoord. De Klachtencommissie wijst op de scène van de oudere vrouw, die een jongere man in haar huis in de hal binnenlaat, waarna zij begint te huilen en zij elkaar vervolgens zoenen. Even later is in beeld dat de vrouw en de jongere man in de hal kreunend op de grond liggen, waarbij de man bovenop ligt en de vrouw half ontkleed is. Verder is sprake van een scène in een tuinhuisje, waarbij te zien is dat de vrouw en de man met elkaar vrijen. Vraag 4.1.3. (Komen het seksueel taalgebruik en de seksuele handelingen bij elkaar opgeteld vaak voor?) moet met ‘nee’ worden beantwoord. Vraag 4.1.4. (Zijn de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld gebracht?) moet met ‘nooit’ worden beantwoord. Vraag 4.1.5. (Zijn er tijdens de seksuele handelingen details van genitaliën zichtbaar?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden.
Bovenstaande beantwoording ten aanzien van de inhoudscategorie seks leidt tot de leeftijdsclassificatie AL, met als toevoeging grof taalgebruik gelet op het seksueel georiënteerd taalgebruik. Seksueel taalgebruik dat niet samen met enkele seksuele handelingen voorkomt, leidt niet tot een leeftijdsclassificatie. Wel moet het grof taalgebruik pictogram worden getoond.
De classificatie van de Aflevering komt daarmee uit op 12 op basis van geweld met als toevoeging grof taalgebruik. Dit wordt de leeftijdsclassificatie voor de gehele serie, nu de regel geldt dat de zwaarst geclassificeerde aflevering maatgevend is.
De classificatie 12 heeft als consequentie dat de Serie conform artikel 5.1. Deelreglement Televisie alleen na 20.00 uur mag worden uitgezonden.
Indien Beklaagde van mening is dat de classificatie 12 met de toevoeging grof taalgebruik voor de gehele Serie te zwaar is, gezien de inhoud van de overige afleveringen, dan is zij bevoegd conform het Seriebeleid een classificatiesteekproef uit te voeren, zonder de Aflevering in haar huidige vorm. Beklaagde dient in dat geval voldoende kenbaar te maken dat de classificatie van de Aflevering afwijkt van de overige afleveringen van de Serie, onder andere door vermelding van de verschillende classificaties in de database van het NICAM.
Conform het actuele seriebeleid van het NICAM zijn omroepinstellingen in alle gevallen verantwoordelijk voor de classificatie en het uitzendtijdstip, van zowel de serie als geheel als ook van de afzonderlijke afleveringen. Als gevolg hiervan kan de Klachtencommissie ook boetes opleggen voor afleveringen die geen deel uitmaakten van de steekproef.
7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht van Klager gegrond. De classificatie van de Aflevering dient uit te komen op 12, op basis van geweld met als toevoeging grof taalgebruik.
Beklaagde dient binnen vier weken na dagtekening van deze uitspraak alle maatregelen te nemen om de onjuiste classificatie ongedaan te maken. Daar valt in ieder geval onder dat Beklaagde de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 12 op basis van geweld met de toevoeging grof taalgebruik alsnog door middel van het invoeren van het thans geldende coderingsformulier dient in te voeren in de database van het NICAM.
Indien Beklaagde kiest voor een nieuwe steekproef dan dient deze in de aangegeven termijn van vier weken conform het actuele seriebeleid en met inachtneming van deze uitspraak uitgevoerd te worden. Het resultaat dient eveneens in de database van het NICAM te worden ingevoerd.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde. Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn. Daarbij is mede van belang dat in eerdere uitspraken (onder andere klachtnr. 080212.01: ‘The Shield’ en klachtnr. 081024.01 ‘Promo the Ring’) jegens Beklaagde een sanctie is opgelegd.
De onderhavige overtreding valt binnen de categorie A ‘Inhoudelijke overtredingen’; de Aflevering is verkeerd geclassificeerd. Beklaagde is een landelijk opererende omroep, waarvoor elk punt € 2.000 is.
Het Seriebeleid van het NICAM laat de Klachtencommissie de ruimte om, in geval van een aflevering die niet via de steekproef is geclassificeerd, gebruik te maken van de correctiefactor. De Klachtencommissie bepaalt per geval of de omstandigheden aanleiding geven tot aanpassing van de boete. De Klachtencommissie stelt vast dat Beklaagde de steekproef correct heeft uitgevoerd en dat de Aflevering niet in de steekproef heeft gezeten. Ook zijn er geen andere omstandigheden die er toe leiden dat de Klachtencommissie de volledige boete wenst te handhaven. Tegelijkertijd speelt de recidive een rol bij het vaststellen van de boete, nu de Sanctierichtlijn op 15 november 2004 in werking is getreden, en er diverse malen klachten tegen Beklaagde gegrond zijn verklaard en boetes zijn opgelegd.
Bovenstaande omstandigheden in overweging nemende, stelt de Klachtencommissie de correctiefactor vast op 1,5 gezien de recidive. Voorts wordt deze correctiefactor gehalveerd tot 0,75 conform de uitspraak van de Commissie van Beroep inzake ‘Sliders’ (klachtnummer 061031.02). De door Beklaagde te betalen boete bedraagt hierdoor € 1.500,- .
Nu er inmiddels diverse malen klachten tegen Beklaagde gegrond zijn verklaard en daarbij boetes zijn opgelegd, waarschuwt de Klachtencommissie Beklaagde dat bij volgende gegronde klachten jegens haar, wegens veelvuldige recidive de correctiefactor zal worden verhoogd naar 2.
Het hierboven genoemde bedrag dient door Beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt gescheiden toegezonden.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 3 juli 2009
Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
1. De uitspraak van de Klachtencommissie
Bij beslissing van 3 juli 2009 heeft de Klachtencommissie van het NICAM de klacht van Klaagster in eerste aanleg d.d. 21 april 2009 met betrekking tot de Aflevering beoordeeld. De klacht richt zich op de inhoudscategorie seks. Klaagster in eerste aanleg heeft aangegeven dat zij samen met haar zoon van tien jaar vanaf het begin naar de Serie kijkt. De Serie begon leuk, maar is nu te grof, met steeds meer zichtbare seks. Klaagster in eerste aanleg is het oneens met de leeftijdsclassificatie ‘let op met kinderen tot 6 jaar’ (6). Die zou moeten worden verhoogd naar ‘let op met kinderen tot 12 jaar’ (12).
De Serie is op 26 februari 2009 door Opposant aan de hand van een steekproef geclassificeerd (eerste vijf afleveringen) met classificatieformulier 6.0 en is uitgekomen op 6 op basis van de inhoudscategorieën geweld en grof taalgebruik. De Aflevering is de zevende van de Serie en maakte geen deel uit van de steekproef. De Aflevering is omstreeks 20:30 uur uitgezonden.
De Klachtencommissie heeft Klaagster ontvankelijk, en de klacht gegrond, verklaard. Om de juiste classificatie vast te kunnen stellen, heeft de Klachtencommissie het huidige classificatieformulier, versie 6.2, zelf op de Aflevering toegepast. Beantwoording van de vragen door de Klachtencommissie ten aanzien van de inhoudscategorie seks heeft tot de classificatie ‘Niet schadelijk / Alle Leeftijden’ (AL) geleid. De classificatie van de Aflevering is uiteindelijk uitgekomen op 12 op grond van de inhoudscategorieën geweld, vanwege het opdringen van seksuele handelingen, en grof taalgebruik. Dat is ook de classificatie van de Serie geworden, nu de regel geldt dat de zwaarst geclassificeerde aflevering maatgevend is voor het geheel. De Aflevering is op een correct uitzendtijdstip uitgezonden.
De Klachtencommissie is conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement overgegaan tot het opleggen van een boete aan Opposant, nu er in eerdere uitspraken, waaronder ‘The Shield’ (klachtnummer: 080212.01) en ‘Promo The Ring’ (klachtnummer: 081024.01) jegens Opposant klachten gegrond zijn verklaard en sancties zijn opgelegd.
Bij de berekening van de boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn d.d. 15 november 2004. De onderhavige overtreding valt binnen categorie A ‘Inhoudelijke overtredingen’; de classificatie van de Aflevering is verkeerd. Opposant is een landelijk opererende omroepinstelling, waarvoor één punt € 2000, - is. Nu de leeftijdsclassificatie verhoogd is van 6 naar 12 op basis van één inhoudscategorie, namelijk geweld, brengt dit in basis een boete van € 2000, - met zich mee.
Bij het vaststellen van de hoogte van de boete speelt de recidive een rol. Er zijn diverse malen eerder klachten jegens Opposant gegrond verklaard en sancties opgelegd, waarbij de Klachtencommissie als beleid hanteert de correctiefactor naar boven bij te stellen.
Echter het Seriebeleid van het NICAM laat de Klachtencommissie de ruimte om, in het geval een aflevering niet in de classificatiesteekproef heeft gezeten, gebruik te maken van de correctiefactor. De Klachtencommissie heeft vastgesteld dat Opposant de steekproef correct heeft uitgevoerd, doch dat de Aflevering geen deel heeft uitgemaakt van de steekproef, waardoor zij de correctiefactor naar beneden kan bijstellen. De Klachtencommissie heeft, alles in overweging nemende, de correctiefactor in verband met de recidive vastgesteld op 1,5 en vervolgens gezien de correct genomen steekproef de correctiefactor gehalveerd tot 0,75 (conform de uitspraak ‘Sliders, The Breeder’, klachtnummer: 061031.02), waardoor de boete voor Opposant is uitgekomen op € 1500, -.
Afschrift van deze beslissing is aan partijen verzonden op 3 juli 2009.
2. De procedure in hoger beroep
Opposant is van de beslissing van 3 juli 2009 in beroep gekomen bij beroepschrift van 27 juli 2009, bij de Commissie van Beroep op dezelfde dag binnengekomen.
De Commissie van Beroep heeft het beroep behandeld tijdens haar zitting van 25 augustus 2009, alwaar namens Opposant een vertegenwoordiger is verschenen.
Klaagster in eerste aanleg heeft op verzoek van het bureau van het NICAM alsnog te reageren op het beroepschrift van Opposant niet meer gereageerd.
De Commissie van Beroep heeft acht geslagen op de stukken die op de zaak betrekking hebben, waaronder het dossier van de Klachtencommissie, evenals op het behandelde ter zitting.
3. De gronden voor het hoger beroep
Tegen de uitspraak van de Klachtencommissie voert Opposant in het beroepschrift de volgende, enigszins verkorte, gronden aan. Het volledige beroepschrift, als ook het eerdere verweerschrift, worden als ingelast beschouwd.
a. Primair: niet ontvankelijk
Opposant is van mening dat Klaagster in eerste aanleg niet ontvankelijk moet worden verklaard, omdat de klacht onvolledig en onvoldoende gemotiveerd is. Zij vindt dat in de Serie ‘steeds meer “zichtbare” seks’ voorkomt maar geeft niet aan over welke beelden of scènes het gaat. Opposant is zich bewust van het laagdrempelige karakter van de klachtenprocedure van het NICAM maar is van mening dat dit niet met zich mee mag brengen dat de omschrijving van de klacht slechts uit enkele algemene termen bestaat en Opposant zelf maar moet uitzoeken over welke beelden het dan gaat. Opposant acht dat onredelijk bezwarend; zij wordt geschaad in haar mogelijkheid om zich deugdelijk te verweren.
De Klachtencommissie is van oordeel dat Klaagster wel ontvankelijk is omdat zij in haar klacht heeft aangegeven dat deze betrekking heeft op de inhoudscategorie seks en aanvoert dat er sprake is van zichtbare seks. De Klachtencommissie meent dat Opposant, gelet op de relatief geringe duur van de Aflevering, moet nagaan op welke beelden uit de Aflevering de klacht betrekking heeft. Opposant is van mening dat het op de weg van het NICAM ligt om in overeenstemming met artikel 1.5 van het Klachtenreglement aan Klaagster in eerste aanleg te verzoeken haar klacht aan te vullen in die zin dat zij aangeeft op welke beelden de klacht betrekking heeft. Als Bijlage 1 legt Opposant de e-mailcorrespondentie tussen xxxxx van het NICAM en xxxxx over betreffende zijn klacht over het programma ‘xxxxx’. Hieruit blijkt dat het NICAM ingeval van klachten die alleen algemene termen bevatten aan klagers vraagt om de klacht nader te motiveren. Opposant is van mening dat het NICAM dat in dit geval ook had behoren te doen. Nu niet duidelijk is op welke beelden de klacht betrekking heeft, is de klacht onvolledig en ongemotiveerd en is Klaagster niet ontvankelijk. Opposant verzoekt de Commissie dan ook om de uitspraak van de Klachtencommissie te vernietigen en de classificatie terug te brengen naar 6 jaar op basis van geweld met de toevoeging grof taalgebruik.
b. Subsidiair: omvang klacht
Indien de Commissie van oordeel mocht zijn dat de Klachtencommissie terecht heeft geoordeeld dat Klaagster in eerste aanleg ontvankelijk is in haar klacht, gaat Opposant in beroep tegen het oordeel van de Klachtencommissie dat de klacht ook betrekking heeft op de inhoudscategorie geweld voor wat betreft de vraag of er sprake is van het opdringen van seksuele handelingen.
Opposant leidt uit de klacht niet af dat deze ook betrekking heeft op het opdringen van seksuele handelingen en kan de Klachtencommissie niet volgen waarom de klacht zo moet worden begrepen. Dit wordt door de Klachtencommissie namelijk niet gemotiveerd. Het bevreemdt Opposant dat de Klachtencommissie de klacht zo begrijpt omdat de Klachtencommissie de ontvankelijkheid van de klacht baseert op het feit dat Klaagster de inhoudscategorie seks heeft ingevuld (en dus niet geweld) en aanvoert dat er onder andere sprake is van zichtbare seks en dat de Aflevering te grof is.
Grof
Opposant is van mening dat grof ziet op het taalgebruik waarvoor bij de Aflevering het betreffende pictogram staat afgebeeld. Uit niets in de klacht blijkt dat grof betrekking zou hebben op bepaalde handelingen.
Seksuele handelingen
Opposant is ervan op de hoogte dat het begrip seks binnen Kijkwijzer ruim wordt geïnterpreteerd en dat ook handelingen als zoenen daaronder vallen. Echter, in de volksmond wordt onder seks verstaan geslachtsgemeenschap. In de Aflevering komen twee scènes voor waarin twee personen geslachtsgemeenschap hebben. Het gaat dan om de scène met Heleen en André in de gang en in het tuinhuisje. Gezien het feit dat in deze scènes de personen geslachtsgemeenschap hebben en het grote leeftijdverschil tussen hen is het denkbaar dat Klaagster – een moeder die de Serie samen met haar zoon van tien jaar bekijkt – zich opwindt over juist deze scènes. Uit niets in haar klacht blijkt dat haar klacht ook betrekking zou hebben op de handelingen in de keuken met de personages Melissa en Wouter. Opposant is van mening dat de ‘zichtbare seks’ genoemd in de klacht enkel betrekking heeft op de scènes in de gang en in het tuinhuisje en niet op de scène in de keuken. De vraag of er in de Aflevering sprake is van het opdringen van seksuele handelingen komt dan ook niet aan de orde en had bij de behandeling van de klacht achterwege dienen te blijven.
Opposant verzoekt de Commissie de uitspraak van de Klachtencommissie te vernietigen en de classificatie terug te brengen op de oorspronkelijke classificatie: 6 jaar op basis van geweld met de toevoeging grof taalgebruik.
c. Meer subsidiair: opdringen seksuele handelingen
Voor zover de Commissie van oordeel mocht zijn dat de Klachtencommissie terecht heeft geoordeeld dat de klacht ook betrekking heeft op het opdringen van seksuele handelingen, gaat Opposant in beroep tegen het oordeel van de Klachtencommissie dat in voornoemde scène in de keuken sprake is van het opdringen van seksuele handelingen en dat de leeftijdsclassificatie zo uitkomt op 12 op basis van geweld.
Scène
In de betreffende scène zit Wouter aan de keukentafel bij Melissa. Hij is zichtbaar dronken. Op de vraag van Melissa of hij nog een nagerecht wenst, vraag Wouter om een kusje. Als Melissa zegt dat ze dat niet serveert, trekt Wouter Melissa op schoot, maar Melissa staat gelijk op en loopt weg. Wouter loopt haar achterna en noemt haar een geil wijf. Hij probeert haar te zoenen (niet gezegd kan worden dat hij haar begint te tongzoenen zoals de Klachtencommissie in haar oordeel beschrijft, Wouter is van achter gefilmd en de monden van hem en Melissa zijn op dat moment niet te zien). De camera draait en te zien is dat Wouter zijn lippen enkele enkele seconden op die van Melissa drukt. Melissa duwt hem weg en dirigeert hem met de koekenpan in haar hand naar de deur waarbij ze hem met de pan nog op zijn kont slaat. Wouter laat vervolgens in zijn knulligheid een lamp omvallen. De hele scène heeft een kluchtachtig karakter.
Seksuele handeling
De toelichting in het classificatieformulier bij vraag 2.6.1. over het opdringen van seksuele handelingen is: “Met opdringen wordt bedoeld: ruw overhalen, dreigen. Onder opgedrongen seks valt alles van doorgaan als iemand ‘nee’ zegt, seks zonder toestemming, seks met iemand die gedrogeerd is, tot en met aanranding en verkrachting.” Voorbeelden: Dogville, Costa!, American History X.
Opposant is van mening dat uit bovenstaande scène niet kan worden afgeleid dat er sprake is van een seksuele handeling. Er is alleen te zien dat Wouter Melissa probeert te zoenen en een fractie van een seconde zijn lippen op die van haar drukt.
Ondanks dat het begrip seks ruim geïnterpreteerd moet worden, kan niet worden gezegd dat in deze scène sprake is van een seksuele handeling zoals bedoeld in vraag 2.6.1.. De voorbeelden die bij de toelichting worden gegeven, zijn van een hele andere orde dan bovenstaande handeling. De voorbeelden hebben namelijk allemaal betrekking op (pogingen tot) verkrachting waarbij de personages handelingen verrichten die op geslachtsgemeenschap duiden. In de scène van ‘Costa!’ bijvoorbeeld (zie http://www.youtube.com/watch?v=1sLqkp4GKFs ) is een gedrogeerd meisje te zien dat ‘nee’ roept en wordt vastgehouden door een jongen terwijl een andere jongen zijn broek open knoopt en haar benen spreidt, in vervolgshots is te zien hoe hij over haar heen hangt. De seksuele handeling in deze scène kan absoluut niet vergeleken worden met de zoenpoging van Wouter. Daarnaast is Opposant van mening dat als er al sprake zou zijn van een seksuele handeling zoals bedoeld in vraag 2.6.1., er in bovenstaande scène geen sprake is van opdringen. Ondanks dat Wouter Melissa twee keer vastpakt, kan niet worden gezegd dat Melissa ruw wordt overgehaald om Wouter te zoenen of dat hij doorgaat met zoenen terwijl zij zich verzet. De vraag of er in de Aflevering seksuele handelingen worden opgedrongen, heeft Opposant terecht ontkennend beantwoord. Opposant verzoekt de Commissie dan ook om de uitspraak van de Klachtencommissie te vernietigen en de classificatie terug te brengen op de oorspronkelijke classificatie: 6 jaar op basis van geweld, met de toevoeging grof taalgebruik.
4. Behandeling ter zitting
Ter zitting meldt de vertegenwoordiger van Opposant nogmaals dat de klacht is ingediend op basis van seks en dat de beslissing van de Klachtencommissie genomen is op basis van het geweld in de Aflevering.
Vertegenwoordiger van Opposant is van mening dat Klaagster in eerste aanleg niet ontvankelijk had mogen worden verklaard door de Klachtencommissie. Zij meldt in haar klacht dat de Serie grof wordt, dat er steeds meer ‘zichtbare seks’ in voorkomt en de dat Serie niet geschikt is. Vervolgens heeft de Klachtencommissie in haar uitspraak aangegeven dat zij ook uitspraak doet over scènes die niet in de klacht genoemd staan. Maar volgens Opposant had het bureau van het NICAM Klaagster moeten vragen op welke beelden haar klacht gericht was.
Uit de klacht blijkt geenszins dat de scène in de keuken wordt bedoeld. Opposant heeft veel meer het idee dat de scène tussen de vrouw en de jongen reden is geweest een klacht in te dienen. Met een seksuele handeling wordt volgens Opposant geslachtsgemeenschap bedoeld. In de keuken is vooral het taalgebruik aan de orde. En ook al wordt de scène in de keuken in de beoordeling betrokken dan is daar geen sprake van het opdringen van seksuele handelingen. De voorbeelden die hierbij worden genoemd in de vragenlijst zijn veel heftiger. In de keuken gaat het er meer om dat Melissa teleurgesteld is in haar vriendschap met Wouter. De Commissie van Beroep is echter van mening dat Wouter zich wel degelijk opdringt en dat er zeker geen sprake is van vrijwilligheid bij Melissa.
De voorzitter van de Commissie van Beroep geeft aan dat de Klachtencommissie de bevoegdheid heeft ambtshalve klachten te beoordelen. Vertegenwoordiger van Opposant is daarvan op de hoogte maar acht zich in dit specifieke geval geschaad in haar verweer, omdat zij niet wist op welke beelden de klacht betrekking heeft gehad.
5. De beoordeling
Ten aanzien van de aangevoerde gronden tot vernietiging van de beslissing van de Klachtencommissie overweegt de Commissie het volgende.
De Commissie van Beroep is van mening dat Klaagster in eerste aanleg door de Klachtencommissie niet ontvankelijk had moeten worden verklaard. De Commissie is het eens met het verweer van Opposant dat de klacht onvolledig en onvoldoende gemotiveerd is. De klacht lezende, gaat deze meer over het verloop van de Serie als geheel. Klaagster kijkt samen met haar zoon van tien jaar vanaf het begin naar de Serie. Klaagster in eerste aanleg stelt dat wat begon als leuk, te grof is geworden voor een tienjarige. Bovendien komt er volgens Klaagster steeds meer ‘zichtbare seks’ in de Serie voor en is de Serie niet langer geschikt voor de hele familie. Daaruit leidt de Commissie af dat Klaagster met name bezwaar maakt tegen het verloop van de Serie als geheel en niet zozeer tegen bepaalde scènes in de Aflevering.
Het bureau van het NICAM heeft conform artikel 5.1 Klachtenreglement de mogelijkheid een klager te verzoeken de klacht aan te vullen. Het bureau kan dit doen wanneer een klacht onvolledig is en/of onvoldoende gemotiveerd. In het onderhavige geval heeft het bureau dit nagelaten, terwijl naar het oordeel van de Commissie van Beroep deze klacht zich hier uitstekend voor had geleend.
De Commissie van Beroep is van oordeel dat nu de klacht onvolledig en onvoldoende gemotiveerd is en het bureau geen gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheid als hierboven genoemd, Opposant zich in eerste aanleg onvoldoende heeft kunnen verweren.
De Commissie van Beroep, op vorenstaande gronden beslissende:
Vernietigt de beslissing van de Klachtencommissie van het NICAM van 3 juli 2009.
Hilversum, 18 september 2009
