Klachtnummer: 060923.01
Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: serie ‘In the Wild’ hierna te noemen: de Serie; aflevering Zoo Babies with Whoopi Goldberg’, uitgezonden op 23 september 2006 omstreeks 11:00 uur op RTL 4, hierna te noemen: de Aflevering
1. De procedure
Klager heeft bij e-mail van 23 september 2006 een klacht ingediend over de Aflevering.
Het bureau van het NICAM heeft bij e-mail van 11 oktober 2006 gereageerd.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 1 december 2006.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 13 december 2006.
Klager noch Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn / haar standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
Ten tijde van de klacht stond de Serie in de database van het NICAM. De classificatie van de Serie was ‘Alle Leeftijden’ (AL). Op 1 december 2006 is de Aflevering apart in de database opgenomen met de classificatie ‘let op met kinderen tot 6 jaar’ (6) op basis van geweld (pictogram: vuistje) en angst (pictogram: spinnetje).
3. De klacht
Klager geeft aan dat in de Aflevering te zien is hoe jonge aapjes werden afgeschoten, gevild en vervolgens op een hoop werden gegooid. Elk detail was hierbij zichtbaar. Klager vindt het ongelofelijk dat een dergelijk programma rond 11.00 uur mag worden uitgezonden.
4. Het verweer
In haar verweerschrift geeft Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
In de eerste plaats wijst Beklaagde op het onjuiste handelen van het NICAM. Het NICAM heeft de Aflevering bekeken en vervolgens Klager in kennis gesteld van het resultaat van de classificatie. Dit acht Beklaagde een ongepaste handelswijze die in strijd is met de werking van Kijkwijzer en de reglementen van het NICAM. Het zelfregulerende karakter van het Kijkwijzersysteem wordt daarmee tenietgedaan. Indien de juiste volgorde voor het behandelen van een klacht zou zijn toegepast, zou RTL eerst zelf inhoudelijk op de klacht hebben kunnen reageren. Met inachtneming van dit verweer zal de onafhankelijke Klachtencommissie van het NICAM de klacht vervolgens inhoudelijk moeten beoordelen.
In de tweede plaats reageert Beklaagde inhoudelijk op de klacht. In de Aflevering is zeer kort te zien dat een man met een vuurwapen schiet in het bos. Daarna zijn er korte fragmenten van dode aapjes te zien. De Aflevering is op basis van het Seriebeleid door middel van een steekproef geclassificeerd. Dit resulteerde in de classificatie AL. Een programma met de classificatie AL mag op elk tijdstip worden uitgezonden. Ook programma’s met de classificatie 6 mogen op ieder moment van de dag worden uitgezonden. Op basis van het Seriebeleid is de hoogste classificatie van een aflevering die onderdeel uitmaakt van de steekproef, maatgevend voor de classificatie van de gehele serie. Voor zover eventuele classificatie door de Klachtencommissie resulteert in een andere classificatie, stelt RTL zich op het standpunt dat het opleggen van een boete achterwege dient te blijven omdat de aflevering geen onderdeel uitmaakte van de steekproef en omdat RTL de steekproef wel conform de geldende regels heeft uitgevoerd. Beklaagde verzoekt de Klachtencommissie de klacht ongegrond te verklaren.
5. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager ontvankelijk in zijn klacht.
De Klachtencommissie overweegt het volgende.
Beklaagde geeft aan dat het NICAM onjuist heeft gehandeld door de Aflevering te classificeren en Klager in kennis te stellen van het resultaat. De Klachtencommissie merkt op dat het NICAM de regels van het classificeren aan de Klager uitlegt. Ook geeft het bureau van het NICAM aan de hand van de omslagpunten haar oordeel over de classificatie van de Aflevering. In de e-mail van 11 oktober 2006 staat letterlijk: “Het bureau van het NICAM is van mening dat de classificatie voor deze aflevering 6 op basis van angst moet zijn”. Hierbij legt het bureau van het NICAM uit dat de classificatie van de Serie tot stand is gekomen op basis van een steekproef, en dat de Aflevering wellicht niet in de steekproef heeft gezeten.
Van classificatie door het bureau van het NICAM, zoals Beklaagde stelt, is dan ook geen sprake. De classificatie voor de Aflevering die op 1 december 2006 in de database van het NICAM is opgenomen, is door Beklaagde zelf toegevoegd. Evenwel is de Klachtencommissie met Beklaagde van mening dat wanneer het
bureau van het NICAM een inhoudelijk oordeel geeft, het duidelijk moet zijn dat dit de mening is van het bureau en dat deze los staat van een eventueel oordeel van de
Klachtencommissie. De Klachtencommissie verzoekt het bureau van het NICAM dan ook dit in het vervolg nog duidelijker aan te geven dan zij nu heeft gedaan.
Beklaagde geeft aan dat de Serie waar de Aflevering deel van uit maakt, door middel van een steekproef geclassificeerd is en de classificatie van de Serie AL is.
In het Deelreglement Televisie staat de volgende definitie voor series: “Opvolgende reeks programmaonderdelen met onderlinge samenhang en dezelfde titel”.
Het Seriebeleid is opgenomen in artikel 9 lid 1 Deelreglement Televisie. Lid 1 luidt als volgt: In afwijking van artikel 4 en 5 van dit Deelreglement mag de omroeporganisatie volstaan met het beoordelen/classificeren van een serie op basis van een steekproef, met dien verstande dat de steekproef aan het begin van ieder seizoen opnieuw moet worden uitgevoerd. Lid 2 luidt: “De omroeporganisatie bepaalt zelf, met inachtneming van de definitie in het onderhavige reglement, welke programmaonderdelen zij als serie wenst aan te merken”.
De Klachtencommissie stelt vast dat het Beklaagde vrij staat om de reeks waar de Aflevering onderdeel van uit maakt, als serie aan te merken. De Klachtencommissie raadt Beklaagde echter aan om hiermee terughoudend om te gaan. In het Seriebeleid staat immers dat omroepinstellingen in alle gevallen verantwoordelijk zijn voor de classificatie en het uitzendtijdstip, van zowel de serie als geheel, als van de afzonderlijke afleveringen. Als gevolg hiervan kan de Klachtencommissie ook boetes opleggen voor afleveringen die geen deel uitmaakten van de steekproef.
De Klachtencommissie heeft het classificatieformulier 4.0 toegepast op de Aflevering en behandelt hieronder de relevante vragen. Deze versie van het vragenformulier is sinds 11 september 2006 in werking en verschilt inhoudelijk nauwelijks van versie 1.2 Versie 4.0 kent een efficiëntere routing. Dit komt onder ander doordat vragen, die niet tot een hogere classificatie leiden, wegvallen tijdens het invullen. Ook zijn er vragen samengevoegd. Deze technische aanpassingen hebben echter geen invloed op de uiteindelijke classificatie. De Klachtencommissie behandelt hieronder de relevante vragen.
Vraag 1.2.1. (Is het een non-fictieproduct?) moet met ‘ja’ beantwoord worden.
In de inhoudscategorie angst moet vraag 3.7.4. (Komt er in de productie fysiek geweld tegen dieren voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden, op basis van de scène waarin zichtbaar is hoe een aapje wordt doodgeschoten.
De classificatie komt hiermee uit op 6.
De overige inhoudscategorieën zijn op de Aflevering niet van toepassing.
De classificatie van de Aflevering komt uit op 6, op basis van angst. Dit wordt de leeftijdsclassificatie voor de gehele Serie, nu de regel geldt dat de zwaarst geclassificeerde aflevering maatgevend is voor de gehele Serie.
Indien Beklaagde van mening is dat de classificatie 6 voor de gehele Serie te zwaar is, gezien de inhoud van de overige afleveringen, dan is zij bevoegd conform het
actuele Seriebeleid (zie Kijkwijzer Handleiding) een nieuwe classificatiesteekproef uit te voeren, echter zonder de Aflevering in haar huidige vorm. Beklaagde dient in dat geval voldoende kenbaar te maken dat de classificatie van de Aflevering afwijkt van de overige afleveringen van de Serie, onder andere door vermelding van de verschillende classificaties in de database van het NICAM.
Conform artikel 3 lid 1 mocht de Aflevering op elk tijdstip van de dag worden uitgezonden.
De Klachtencommissie stelt vast dat de classificatie van de Serie heeft plaatsgevonden op 15 december 2004. Conform het Seriebeleid dat ten tijde van de classificatie in 2004 van kracht was, kan de Klachtencommissie geen sanctie opleggen in gevallen waar de gewraakte aflevering geen deel uit heeft gemaakt van de steekproef. De Klachtencommissie zal hier dan ook rekening mee houden.
6. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht over de Aflevering gegrond. De classificatie van de Aflevering dient uit te komen op 6, op basis van angst.
Beklaagde dient binnen vier weken na dagtekening van deze uitspraak alle maatregelen te nemen om de onjuiste classificatie AL ongedaan te maken. Daar valt in ieder geval onder dat Beklaagde de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 6 op basis van angst zelf alsnog door middel van het invoeren van het coderingsformulier 4.0 dient in te voeren in de database van het NICAM.
Indien Beklaagde kiest voor een nieuwe steekproef dan dient deze in de aangegeven termijn van vier weken conform het actuele Seriebeleid en met inachtneming van deze uitspraak uitgevoerd te worden. Het resultaat dient eveneens in de database van het NICAM te worden ingevoerd.
De Klachtencommissie gaat niet over tot het opleggen van een sanctie, nu de Aflevering geen onderdeel was van de steekproef en Beklaagde de steekproef wel conform het Seriebeleid dat ten tijde van de classificatie van kracht was, heeft uitgevoerd.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM.
Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de
Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 7 februari 2007