Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)  

Audiovisuele productie: DVD 'This is it' , hierna te noemen: de Film.

1. De procedure
Klaagster heeft op 19 maart 2010 een klacht ingediend over de Film. De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.  Beklaagde sub 1 heeft bij brief van 28 april 2010 verweer gevoerd.  Beklaagde sub 2 heeft bij brief van 27 april 2010 verweer gevoerd.  De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 16 juni 2010. Klaagster, Beklaagde sub 1 en Beklaagde sub 2 zijn ter zitting verschenen.  

2. De bestreden audiovisuele productie
De Film is ten tijde van de klacht geclassificeerd met behulp van het NICAM classificatieformulier en heeft de classificatie 'Alle Leeftijden' (AL).  

3. De klacht
Klaagster is het voor bijna de hele film eens met de classificatie AL. De scènes rond de videoclip 'Thriller' vindt Klaagster absoluut niet geschikt voor kleine kinderen. Zelfs als zij naast hen zou zitten en zou uitleggen dat het niet echt is, zouden de kinderen van Klaagster van 3 en 5 jaar oud hier vreselijk door van streek raken. Spoken zijn echt eng op die leeftijd en de beelden van zombies, ook al zijn het acteurs, zullen op hun netvlies gebrand blijven. Klaagster vindt dat de scènes nagekeken moeten worden omdat er echt griezelige beelden bij zitten.

4. Het verweer
In het verweerschrift voert Beklaagde sub 1, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan. Beklaagde sub 1 sluit zich aan bij het standpunt van Beklaagde sub 2.  In het verweerschrift voert Beklaagde sub 2, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.  Beklaagde sub 2 stelt dat de classificatie van de Film door Beklaagde sub 2 naar beste eer en geweten conform de Kijkwijzerregels zoals die bij Beklaagde sub 2 bekend zijn, is uitgevoerd. De classificatie kwam hierbij uit op AL. 

Na ontvangst van de klacht over de classificatie heeft Beklaagde sub 2 de Film en de specifieke passage herbekeken. Beklaagde sub 2 is tot de conclusie gekomen dat Beklaagde sub 2 achter de bestaande classificatie AL blijven staan. Beklaagde sub 2 is van mening dat de Film niet als schadelijk kan worden beschouwd voor kinderen. In de betreffende Thriller scene wordt duidelijk gemaakt dat het om een repetitie van een acteerscene gaat. Hierdoor wordt er naar de mening van Beklaagde sub 2 geen beangstigende scene gecreëerd waardoor de classificatie AL gerechtvaardigd is.

5. De mondelinge behandeling
Klaagster licht ter zitting haar klacht toe. Klaagster is van mening dat zij als moeder moet kunnen vertrouwen op het Kijkwijzersysteem. Als een productie AL heeft dient er in elk geval geen enkel schadelijk element in de productie te zien zijn. De scènes rond de videoclip 'Thriller' met een filmpje van zombies en heksen en rondzwevende spoken, zou Klaagster niet aan kleine kinderen laten zien. Uit dit filmpje blijkt niet dat er acteurs aanwezig zijn. De suggestie wordt gewekt dat er iets griezeligs gebeurt. Klaagster voegt hieraan toe dat er ook in andere filmpjes angstaanjagende elementen zitten zoals in het filmpje waarin een bulldozer in een oerwoud planten neermaait terwijl een vrouw aan het zaaien is.   

Kinderen maken geen onderscheid tussen wat echt is en wat niet echt is. De lijst is fragmentarisch; je gaat heel letterlijk kijken. De opgewekte suggestie in de Film kan niet in de lijst gevangen worden.   Klaagster is van mening dat programma's als de Teletubbies en Dora die AL hebben, heel onschuldig zijn. De beelden uit de Film vindt Klaagster daarentegen te indrukwekkend om onschuldig te zijn.  Klaagster is van mening dat een kind vergeet dat het niet echt is. Als ouder ben je minder alert als een productie AL heeft.

Beklaagde sub 2 licht ter zitting haar standpunt toe. Beklaagde sub 2 is van mening dat het classificatieformulier waarheidsgetrouw ingevuld is zodat Beklaagde sub 2 op AL uitkwam. Het is lastig te zeggen of iets schadelijk is of niet. De Film heeft eerst in de bioscoop gedraaid en is daarna op DVD uitgebracht. De Film is een 'making of', het is uitgelegd dat acteurs in de videoclip 'Thriller' spelen, de set is te zien. Er zijn geen beelden te zien van angstige mensen.

Desgevraagd antwoordt Beklaagde sub 2 dat de beelden deels betrekking hebben op de repetitie en deels betrekking hebben op het resultaat. Desgevraagd geeft Beklaagde sub 2 aan dat zij niet in eerste instantie de AL vraag met 'ja' beantwoord heeft omdat het een procedure is van Beklaagde sub 2 om de vragenlijst nog eens goed door te lopen. Bij de classificatie AL denkt men aan de Teletubbies dus is het goed om te kijken of de film AL heeft. 

Desgevraagd antwoordt Beklaagde sub 2 dat er een link wordt gelegd tussen de beelden uit 'Thriller' en acteren. Voor Beklaagde sub 2 is het duidelijk dat de beelden die te zien zijn, niet echt zijn.  Beklaagde sub 1 merkt op dat zij te goede trouw is afgegaan op de door Beklaagde sub 2 uitgevoerde classificatie.

6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht.  De Klachtencommissie zal het thans geldende classificatieformulier toepassen op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen. 

In de inhoudscategorie angst moet vraag 3.13.1. (Komen er beelden voor van fantasiewezens, transformaties of dieren die zich dreigend gedragen of er dreigend uitzien?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt hierbij op de scènes uit de videoclip 'Thriller' waarin onder andere een ‘dode bruid’ met een kandelaar met kaarsen in haar hand de camera inkijkt en het uitschreeuwt. Ook is in de videoclip een spin te zien die de poten opheft en zijn bek openspert in de camera. Bovenstaande beantwoording leidt tot de classificatie op 6 op basis van angst. 

De Klachtencommissie merkt op dat er op het classificatieformulier van Beklaagde sub 2 vragen ontbreken. De Klachtencommissie heeft navraag gedaan bij het bureau van het NICAM. Kennelijk is er ten tijde van de classificatie van de Film sprake geweest van een technisch probleem waardoor onder andere vraag 3.13.1. ' Komen er beelden voor van fantasiewezens, transformaties of dieren die zich dreigend gedragen of er dreigend uitzien?' is weggevallen.  De Klachtencommissie is van oordeel dat het wegvallen van vraag 3.13.1. Beklaagde sub 2 niet valt toe te rekenen. Beklaagde sub 2 heeft immers geen antwoord kunnen geven op de hiervoor genoemde vraag. Het opleggen van een boete is in dit uitzonderlijke geval niet te rechtvaardigen. 

De Klachtencommissie is bevoegd de classificatieresultaten van audiovisuele producten ‘ambtshalve’ te beoordelen. Met andere woorden, de Klachtencommissie is bevoegd de gehele Film in haar beoordeling mee te nemen, dus ook scènes waar niet expliciet over is geklaagd.

Ten aanzien van de inhoudscategorie geweld is de Klachtencommissie van mening dat vraag 2.2.1. (Komen er in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord moet worden.  De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op de beelden uit de videoclip ‘Smooth Criminal’. Hierin wordt diverse malen geschoten en in de slotscène van de videoclip schiet een man op Michael Jackson. Michael Jackson springt vervolgens uit een raam. 

Vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) moet met ‘nooit’ worden beantwoord. In de toelichting op de vragenlijst staat dat bij indringende geweldsacties de kijker de indruk krijgt dat het geweld hard aankomt en dat dit ook de bedoeling van de agressor is. De Klachtencommissie is van oordeel dat in de voornoemde scène waar op Michael Jackson geschoten wordt, het geweld niet hard aankomt.

Vraag 2.4.1. (Zijn er beelden van verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden. Bovenstaande wijze van beantwoording leidt tot de classificatie 6 op basis van geweld. Ambtshalve geeft de Klachtencommissie Beklaagde derhalve in overweging om vraag 2.4.1. met ‘1 keer of vaker’ te beantwoorden, waardoor de classificatie van de Film uitkomt op 6, op basis van geweld. 

De overige inhoudscategorieën zijn op de Film niet van toepassing.  

Nu de Klachtencommissie zich slechts ambtshalve uit kan spreken over de inhoudscategorie geweld, kan zij deze beoordeling voor wat betreft deze inhoudscategorie slechts in overweging meegeven aan Beklaagde sub 2. Volgt Beklaagde sub 2 hetgeen de Klachtencommissie in overweging geeft niet, dan heeft het binnen het kader van de onderhavige klacht geen consequenties voor Beklaagde sub 2 en zal dit op zichzelf derhalve niet kunnen leiden tot enige sanctie zoals genoemd in artikel 13 van het Klachtenreglement van het NICAM. Beklaagde sub 2 moet zich dan wel bewust zijn van het risico dat er opnieuw een klacht over de Film kan worden ingediend, die ter beoordeling van de Klachtencommissie kan komen. 

Klaagster heeft tijdens de mondelinge behandeling aangegeven dat er volgens haar ook in andere filmpjes angstaanjagende elementen zitten zoals in het filmpje waarin een bulldozer in een oerwoud planten omver maait terwijl een vrouw aan het zaaien is.  Met een bulldozer bomen en planten neerhalen valt niet binnen één van de bovengenoemde categorieën van Kijkwijzer zoals geweld of angst en is derhalve geen onderdeel van Kijkwijzer. 

De Klachtencommissie wenst te benadrukken dat Kijkwijzer waarschuwt voor schadelijke elementen in films en programma’s en geen informatie over geschiktheid geeft. Of een programma geschikt is hangt af van de persoonlijke smaak van de ouders en of opvoeders en is per kind verschillend. Kijkwijzer heeft ook geen enkele invloed op de inhoud van films of programma’s. Gelet op het voorgaande beslist de Klachtencommissie als volgt.

7.a De beslissing van de Klachtencommissie ten aanzien van Beklaagde sub 1
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht ongegrond. De Klachtencommissie gaat er vanuit dat Beklaagde sub 1 conform artikel 4 van het Algemeen Reglement van het NICAM de classificatie van de Film heeft overgenomen van Beklaagde sub 2.  

De Klachtencommissie verzoekt Beklaagde sub 1 ambtshalve om bij de eerstvolgende release van de DVD/Video ervoor te zorgen dat de inlay de classificatie ‘let op met kinderen tot 6 jaar’ op basis van de inhoudscategorieën geweld en angst vertoont. Indien er tussentijds een herdruk van de omslag plaatsvindt, dient deze de correcte classificatie te vermelden. 

Tevens verzoekt de Klachtencommissie Beklaagde sub 1 ambtshalve om er zorg voor te dragen dat alle eventuele reclame- en overige uitingen met betrekking tot de DVD de correcte classificatie vermelden. 

Volgt Beklaagde sub 1 hetgeen de Klachtencommissie in overweging geeft niet, dan heeft het binnen het kader van de onderhavige klacht geen consequenties voor Beklaagde sub 1 en zal dit op zichzelf derhalve niet kunnen leiden tot enige sanctie zoals genoemd in artikel 13 van het Klachtenreglement van het NICAM. Beklaagde sub 1 moet zich dan wel bewust zijn van het risico dat er opnieuw een klacht over de Film kan worden ingediend, die ter beoordeling van de Klachtencommissie kan komen. 

7.b De beslissing van de Klachtencommissie ten aanzien van Beklaagde sub 2
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht  gegrond. Aangezien de klacht gegrond is, geeft de Klachtencommissie Beklaagde conform artikel 13 lid 1 sub a Klachtenreglement de opdracht om, binnen een week na dagtekening van deze uitspraak, over te gaan tot herclassificatie van de Film waardoor de classificatie uitkomt op 6 op basis van geweld.

Ambtshalve geeft de Klachtencommissie Beklaagde sub 2 in overweging om het oordeel van de Klachtencommissie te volgen voor wat betreft de inhoudscategorie geweld, waardoor de classificatie uitkomt op 6 op basis van geweld en angst

Beklaagde dient dan de classificatie te communiceren binnen een week na dagtekening van deze uitspraak met de DVD distributeur zodat bij de eerstvolgende release van de DVD de inlay de nieuwe classificatie vertoont.

De Klachtencommissie gaat niet over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde sub 2. Door een technisch probleem heeft Beklaagde sub 2 niet tot de classificatie 'let op met kinderen tot 6 jaar' op basis van de inhoudscategorie angst kunnen komen. 

Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de  Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.   

 

Hilversum, 13 juli 2010

Alle leeftijden

Het leeftijdsadvies Alle leeftijden (AL) geeft aan dat een film, serie of televisieprogramma géén schadelijke beelden bevat.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 6 jaar

Voor kinderen jonger dan 6 kan het schadelijk zijn om beelden te zien van geweld, enge dieren of fantasiefiguren (zoals monsters en heksen) of van verwondingen. Kinderen onder de 6 hebben nog veel moeite om het verschil tussen ‘echt’ en ‘nep’ te zien.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 9 jaar

Voor kinderen jonger dan 9 kan het schadelijk zijn om griezelige beelden te zien, geweld tegen kinderen of dieren, of slachtoffers van bijvoorbeeld een ramp of oorlog.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 12 jaar

Beelden van hard geweld, bloederige wonden, lijken, mensen of dieren die doodsbang zijn, of beelden van alcohol/drugs, discriminatie of seks kunnen schadelijk zijn voor kinderen jonger dan 12.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 14 jaar

Beelden van gevaarlijk gedrag (zoals stunts en challenges) kunnen schadelijk zijn voor jongeren onder de 14. Ook horrorfilms (zowel realistische als onrealistische) zijn mogelijk schadelijk.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 16 jaar

Beelden van heftig geweld, horror, (expliciete) seks en verheerlijking van alcohol en drugs kunnen schadelijk zijn voor pubers van rond de 16. Ze zijn op zoek naar hun eigen grenzen, en naar spanning en sensatie. De invloed van hun leeftijdsgenoten is groot.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 18 jaar

Het leeftijdsadvies 18 jaar geeft aan welke films en programma’s echt alléén voor volwassenen zijn.

Lees meer

Geweld

Er kunnen allerlei soorten geweld voorkomen in producties. Van slaan en schoppen tot schieten, martelen of seksueel geweld. De algemene regel is: hoe heftiger het geweld, hoe hoger de leeftijd. Ook wordt er gekeken naar hoe hard en hoe écht het geweld is, en of er bloed te zien is.

Lees meer

Angst

In de categorie angst kun je verschillende dingen tegenkomen: van verwondingen en lijken tot dierenleed, griezelige geluiden en horror. Maar ook aangrijpende beelden van zelfdoding of zelfbeschadiging. Net zoals bij geweld geldt: hoe echter en duidelijker iets in beeld komt, hoe hoger de leeftijd.

Lees meer

Seks

Het zien van seks kan jongeren, die hun (seksuele) identiteit aan het ontwikkelen zijn, een verkeerd beeld geven van wat 'normaal' is. Hoe ver een seksuele handeling gaat, en hoe vaak en duidelijk het in beeld komt, bepaalt het uiteindelijke leeftijdsadvies.

Lees meer

Grof taalgebruik

Grof taalgebruik gaat over grove woorden, schuttingtaal, schelden of vloeken. Kinderen kunnen hier een voorbeeld aan nemen en het nadoen of overnemen.

Lees meer

Discriminatie

Discriminatie is elke uitspraak of uitdrukking die bepaalde (groepen) mensen als ‘minder’ afschildert, bijvoorbeeld op basis van huidskleur, religie, seksuele geaardheid, geslacht of gender, nationaliteit, etc. Als dit in een productie voorkomt en de discriminerende uitspraak of actie wordt niet direct afgekeurd of afgestraft, dan wordt het pictogram voor discriminatie getoond.

Lees meer

Roken, alcohol en drugs

Als in een film of serie wordt gerookt, veel alcohol wordt gedronken of drugs worden gebruikt, dan krijgt het een Kijkwijzer symbool voor roken, alcohol en drugs. Jongeren kunnen het als iets normaals gaan zien, of zelfs als iets om uit te proberen.

Lees meer

Gevaarlijke challenges of stunts

Het pictogram voor gevaarlijk gedrag geeft aan dat er gevaarlijke challenges of stunts voorkomen.

Lees meer

Geweld

De game bevat geweld. In spellen met PEGI 7 gaat het om niet-realistisch of niet-expliciet geweld. Games in de leeftijdscategorie PEGI 12 kunnen realistisch geweld bevatten tegen fantasiepersonages, en niet-realistisch geweld tegen menselijke personages. In games met een PEGI 16 of PEGI 18 zit steeds realistischer geweld, vaak met bloed.

Angst

Dit pictogram komt voor bij spellen met een PEGI 7-advies als ze beelden of geluiden bevatten die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen. Als er wat heftigere horroreffecten voorkomen leidt dit tot een PEGI 12 of PEGI 16.

Seks

Als dit pictogram voorkomt bij een spel met een PEGI 12-advies, kunnen personages seksueel getinte opmerkingen maken of uitdagend poseren. Bij een PEGI 16 game kan er sprake zijn van erotisch naakt of seks (waarbij geslachtsdelen niet zichtbaar zijn). Bij PEGI 18 wijst dit pictogram op expliciete seksuele activiteit. Aan beelden van niet-seksueel naakt hangt géén leeftijdsadvies.

Drugs

De game toont of verwijst naar het gebruik van illegale drugs, alcohol of tabak. Games met dit inhoudspictogram krijgen altijd het leeftijdsadvies PEGI 16 of PEGI 18.

Discriminatie

Als dit pictogram voorkomt, bevat een spel etnische, religieuze, nationalistische of andere stereotypes die aanzetten tot haat. Dit soort inhoud krijgt altijd een PEGI 18-classificatie en is in veel gevallen strafbaar.

Grof taalgebruik

Een game met dit pictogram bevat grof taalgebruik. In tegenstelling tot Kijkwijzer, waarbij grof taalgebruik niet tot een bepaalde leeftijd leidt, zorgt het bij PEGI voor een PEGI 12, PEGI 16 of PEGI 18. 

PEGI 3

PEGI 3 games zijn geschikt voor alle leeftijden. Een héél milde vorm van geweld kan voorkomen. De game bevat geen geluiden of beelden die jonge kinderen bang kunnen maken. Er is geen grof taalgebruik te horen of te lezen.

PEGI 7

Games met beelden of geluiden die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen, vallen in deze categorie. Een heel milde vorm van geweld (niet-realistisch geweld, zonder al te veel details) kan voorkomen in een game met een PEGI 7 advies.

PEGI 12

Games met iets explicieter geweld tegen fantasiepersonages, of met niet-realistisch geweld tegen menselijke personages, krijgen een PEGI 12 advies. Er kunnen wat scheldwoorden in zitten, of een beetje schunnige opmerkingen. Er komt geen seks in voor.

PEGI 16

Games krijgen een PEGI 16 advies als er geweld voorkomt dat er realistisch uitziet. Een personage reageert dan zoals iemand in het echt ook zou reageren op geweld. Ook kan er grof taalgebruik voorkomen, of seks, of het gebruik van alcohol, drugs en tabak.

PEGI 18

PEGI 18 wordt gebruikt wanneer het gaat om grof geweld, zinloos geweld, of geweld tegen weerloze personages (zoals kinderen of gijzelaars). De verheerlijking van illegaal drugsgebruik, gesimuleerd gokken, en expliciete seksuele activiteit leiden ook tot PEGI 18.

Gokken

De game bevat elementen die gokken aanmoedigen en aanleren. Het gaat hierbij om kansspelen die normaal gesproken voorkomen in casino's of speelzalen. Een aantal oudere spellen hebben dit pictogram in combinatie met een PEGI 12 of PEGI 16, maar sinds 2020 krijgen nieuwe spellen met dit soort inhoud altijd PEGI 18.

In-game aankopen

De game biedt spelers de mogelijkheid om digitale spullen of diensten te kopen met echt geld. Denk hierbij aan bonus levels of kleding voor je personage, maar ook aan virtuele munten of het uitschakelen van advertenties. 

Selecteer een taal