Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: film ‘The Wedding Singer’ hierna te noemen: de Film; uitgezonden om 20.30 uur op 27 januari 2011.
1. De procedure
Klager heeft bij e-mail op 27 januari 2011 een klacht ingediend met betrekking tot de Film.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde sub 1 heeft bij brief van 10 maart 2011 verweer gevoerd.
Beklaagde sub 2 heeft bij brief van 1 maart 2011 gevoerd.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 16 maart 2011.
Klager noch Beklaagde sub 2 heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn/haar standpunt mondeling toe te lichten.
Beklaagde sub 1 is ter zitting verschenen.
2. De bestreden audiovisuele productie
De film gaat over een zanger die op bruiloften en partijen optreedt. Hij ontmoet bij deze gelegenheden regelmatig een serveerster met wie hij een relatie krijgt.
De Film is op 3 mei 2004 door Beklaagde sub 2 geclassificeerd met behulp van het toentertijd geldende classificatieformulier en heeft de classificatie ‘let op met kinderen tot 6 jaar’ op basis van de inhoudscategorie geweld (pictogram: vuist).
3. De klacht
Klager is van mening dat er in de Film regelmatig gesproken wordt over seks en geslachtsdelen en zelfbevrediging. Klager vindt dat deze film niet goed geclassificeerd is en de classificatie 12 zou moeten hebben.
4. Het verweer
In haar verweerschrift geeft Beklaagde sub 1, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
Beklaagde sub 1 heeft op grond van artikel 4.1. van het Algemeen Reglement van het NICAM de classificatie te goeder trouw overgenomen van Beklaagde sub 2. Beklaagde sub 1 verzoekt de Klachtencommissie dan ook de klacht ten aanzien van Beklaagde sub 1 ongegrond te verklaren.
In haar verweerschrift geeft Beklaagde sub 2, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
Beklaagde sub 2 heeft de genoemde klacht onderzocht en heeft helaas moeten constateren dat de classificatie door Beklaagde sub 2 destijds niet correct is uitgevoerd. Beklaagde sub 2 biedt haar welgemeende excuses aan.
5. De mondelinge behandeling
Beklaagde sub 1 is ter zitting verschenen en handhaaft haar standpunt ter zitting. Beklaagde sub 1 heeft vertrouwd op de classificatie in de database en heeft de Film niet zelf geclassificeerd. De Film is om 20.30 uur uitgezonden.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager ontvankelijk in zijn klacht.
De classificatie van de Film heeft Beklaagde sub 1 overgenomen van Beklaagde sub 2. De Klachtencommissie is van oordeel dat hiermee sprake is van een situatie, zoals opgenomen in artikel 4 Algemeen reglement, dat handelt over de zogenaamde ‘eerste classificatie’. Artikel 4 luidt als volgt: ‘indien er sprake is van een eerdere classificatie op het product neemt de aangeslotene deze in principe over. De aangeslotene kan te goeder trouw overgaan tot openbaarmaking van het audiovisueel product en draagt de bewijslast’.
Beklaagde sub 1 heeft een geslaagd beroep op overname van deze classificatie gedaan. De klacht tegen Beklaagde sub 1 is daarmee ongegrond.
Wat de klacht tegen Beklaagde sub 2 betreft, overweegt de Klachtencommissie het volgende.
De Klachtencommissie heeft het huidige classificatieformulier toegepast op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen.
In de inhoudscategorie geweld moet vraag 2.2.1. (Komen in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op de scene waarin een bruiloftsgast een zanger slaat.
Vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden. In de toelichting bij de vragenlijst staat dat er sprake is van indringend geweld door de hardheid van de geweldshandelingen of de hardheid van de dader omdat het geweld hard aankomt bij het slachtoffer. Geweld kan ook indringend zijn doordat de inslag van de geweldshandelingen gedetailleerd in beeld wordt gebracht. Verder kan indringendheid bijvoorbeeld gerealiseerd worden door middel van: het toevoegen van opzwepende muziek aan de geweldsscènes, het accentueren van pijn bij het slachtoffer door geluid of beeld, slow motion, close ups van gevechtshandelingen of het toevoegen van geluidseffecten aan vechtscènes.
De Klachtencommissie is van mening dat het geweld in de eerder genoemde scène niet indringend is omdat niet in beeld is gebracht dat het geweld hard aankomt bij de gewonde zanger.
Vraag 2.4.1. (Zijn er beelden van verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) met ‘nooit’ beantwoord moet worden.
Bovenstaande beantwoording leidt tot een leeftijdsclassificatie 6 op basis van geweld.
In de inhoudscategorie seks moet vraag 4.1.4. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. In de Film wordt naar het oordeel van de Klachtencommissie onder andere gezegd: ‘ze moeten met je pik spelen’ en ‘die heeft behoefte aan een wip’.
Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden.
Bovenstaande beantwoording leidt tot Alle Leeftijden op basis van seks met de toevoeging van het pictogram grof taalgebruik.
Tot slot moet vraag 7.1.1. (Komt er in de productie grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal) voor?) met ‘ja’ beantwoord worden. Zo wordt onder andere naar de mening van de Klachtencommissie het woord ‘bitch’ gebezigd.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de toevoeging van het pictogram grof taalgebruik. Daarmee is de klacht jegens Beklaagde sub 2 gegrond.
De overige categorieën zijn op de Film niet van toepassing.
De classificatie van de Film komt uit op 6, op basis van geweld met als toevoeging grof taalgebruik.
De classificatie 6 heeft als consequentie dat de Film conform artikel 3 lid 1 Deelreglement Televisie op elk tijdstip van de dag mag worden uitgezonden.
Beklaagde sub 1 heeft de Film op uitgezonden om 20.30 uur. Het uitzendtijdstip van de Film is dan ook in overeenstemming met de reglementen van het NICAM.
6a. Ambtshalve beoordeling
De Klachtencommissie is bevoegd de classificatieresultaten van audiovisuele producten ‘ambtshalve’ te beoordelen. Met andere woorden, de Klachtencommissie is bevoegd de gehele Film in haar beoordeling mee te nemen, dus ook scènes waar niet expliciet over is geklaagd.
Ten aanzien van drugs moet vraag 6.1.1. (Komt er harddrugs-, overmatig softdrugsgebruik of overmatig alcoholgebruik in de productie voor?) met ‘1 of enkele keren’ beantwoord worden. De Klachtencommissie vindt dat er sprake is van overmatig alcoholgebruik in de Film. In de toelichting op de vragenlijst staat dat dat bij overmatig alcoholgebruik de effecten van het gebruik van alcohol in beeld zijn, bijvoorbeeld door losbandig, bezopen of onzedelijk gedrag. Dit uit zich bijvoorbeeld doordat personen lallend en zwalkend over straat gaan, met dubbele tong praten of ongeremd gedrag vertonen. De Klachtencommissie wijst hierbij onder andere op de scène waarin een dronken getuige een speech houdt op de bruiloft van zijn broer. Hij onthult hierbij een geheim en doet rake uitspraken over zijn vader en broer. Na zijn speech speelt de getuige nog op een gitaar en is daarna in beeld met een glas in de hand met de fles drank ernaast. Ook is er een scene waarin een jongen overgeeft van de drank.
Vraag 6.1.2. (Wordt het harddrugsgebruik, overmatig softdrugsgebruik, of overmatig alcoholgebruik in een gunstig daglicht geplaatst?) moet met ‘nee’ beantwoord worden. Vraag 6.1.3. (Wordt harddrugsgebruik, overmatig softdrugs- of overmatig drankgebruik expliciet afgeraden?) moet met ‘nee’ beantwoord worden. Onder expliciet afraden wordt verstaan dat in de productie duidelijk wordt gezegd dat harddrugsgebruik of overmatig softdrugsgebruik /- alcoholgebruik niet goed is. Hoewel de zanger een keer tegen de jongen die overgeeft, zegt dat hij een paar jaartjes moet wachten voordat hij weer gaat drinken is dit naar het oordeel van de Klachtencommissie geen expliciet afraden.
Voor de inhoudscategorie harddrugs-, overmatig softdrugsgebruik en overmatig alcoholgebruik komt de classificatie van de film derhalve uit op 12.
Ambtshalve geeft de Klachtencommissie Beklaagde in overweging om vraag 6.1.1. met ‘1 keer of vaker’ te beantwoorden waardoor de classificatie van de Film uitkomt op 12, op basis van harddrugs-, overmatig softdrugsgebruik en overmatig alcoholgebruik.
Dat betekent dat de classificatie van de Film uitkomt op 12 op basis van harddrugs-overmatig softdrugsgebruik en overmatig alcoholgebruik met als toevoeging grof taalgebruik.
Nu de Klachtencommissie zich slechts ambtshalve uit kan spreken over de inhoudscategorie harddrugs-, overmatig softdrugsgebruik- en overmatig alcoholgebruik, kan zij deze beoordeling voor wat betreft deze inhoudscategorie slechts in overweging meegeven aan Beklaagde sub 2. Volgt Beklaagde sub 2 hetgeen de Klachtencommissie in overweging geeft niet, dan heeft het binnen het kader van de onderhavige klacht geen consequenties voor Beklaagde sub 2 en zal dit op zichzelf derhalve niet kunnen leiden tot enige sanctie zoals genoemd in artikel 13 van het Klachtenreglement van het NICAM. Beklaagde sub 2 moet zich dan wel bewust zijn van het risico dat er opnieuw een klacht over de Film kan worden ingediend, die ter beoordeling van de Klachtencommissie kan komen.
De Klachtencommissie wenst hierbij verder het volgende op te merken.
De aangesloten partijen bij het NICAM zijn op grond van artikel 1 en 2 van het Algemeen Reglement verplicht een audiovisueel product te classificeren en naast de leeftijdsclassificatie de inhoudsclassificaties, voor zover dat er niet meer zijn dan drie, kenbaar te maken. De classificaties van Kijkwijzer bestaan uit één leeftijds- en één of meer inhoudsclassificaties. In dit geval ontbreekt bij de door Beklaagde 2 verrichte classificatie de inhoudsclassificatie ’grof taalgebruik’. Dit betekent dat het onderhavige audiovisuele product foutief is geclassificeerd. Naast het pictogram voor geweld, had ook het pictogram voor grof taalgebruik kenbaar gemaakt moeten worden. Gebleken is immers dat ouders en opvoeders graag gewaarschuwd willen worden als er grof taalgebruik voorkomt in een productie. De aanwezigheid van grof taalgebruik heeft geen effect op de leeftijdsclassificatie van de Film. De Klachtencommissie heeft in haar uitspraak van 16 september 2009 ‘Shrek de derde’ (Klachtnummer 090617.01) aangegeven dat zij in de toekomst wel een sanctie zal opleggen in het geval grof taalgebruik niet gescoord is mede gelet op het hierboven overwogene. Dit is in de nieuwsbrief aan de codeurs in oktober 2009 gecommuniceerd.
6 b. De beslissing van de Klachtencommissie ten aanzien van Beklaagde sub 2
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht van Klager gegrond. De classificatie van de film dient uit te komen op 6 op basis van geweld met als toevoeging grof taalgebruik.
Beklaagde sub 2 dient bij de eerstvolgende release van de DVD/Video ervoor te zorgen dat de inlay de correcte classificatie vertoont. Indien er tussentijds een herdruk van de omslag plaatsvindt, dient deze de correcte classificatie te vermelden. Tevens dient Beklaagde sub 2 er zorg voor te dragen dat alle eventuele reclame- en overige uitingen met betrekking tot de dvd de correcte classificatie vermelden.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde sub 2, nu er in een eerdere uitspraak (klachtnr. 040211.02 ‘Time Cop 2’) jegens Beklaagde sub 2 een sanctie is opgelegd. Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn.
De onderhavige overtreding valt binnen de categorie A ‘Inhoudelijke overtredingen’; de Film is verkeerd geclassificeerd. Beklaagde sub 2 is een landelijk opererende dvd distributeur, waarvoor elk punt € 2.000,- is.
Met betrekking tot de inhoudscategorie grof taalgebruik is in de nieuwsbrief aan codeurs d.d. oktober 2009 gecommuniceerd dat de Klachtencommissie in haar uitspraak van 16 september 2009 inzake 'Shrek de Derde' heeft aangekondigd dat zij in gevallen waar ten onrechte het pictogram grof taalgebruik niet geclassificeerd is, voortaan een sanctie oplegt. Ook al heeft de aanwezigheid van grof taalgebruik geen effect op de leeftijdsclassificatie, dit neemt niet weg dat er sprake is van een foute classificatie aangezien het inhoudspictogram grof taalgebruik ontbreekt.
Dit levert eveneens één punt op volgens de Sanctierichtlijn. Omdat echter de leeftijdscategorie niet wijzigt, ziet de Klachtencommissie aanleiding een correctiefactor van 0,5 toe te passen met betrekking tot de hiervoor op te leggen boete. De boete voor het niet classificeren van grof taal gebruik zal derhalve uitkomen op € 1.000,--.
Gelet op het bovenstaande bedraagt de door Beklaagde sub 2 te betalen boete € 1.000,--.
Het hierboven genoemde bedrag dient door Beklaagde sub 2 binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt separaat toegezonden.
Ambtshalve geeft de Klachtencommissie Beklaagde sub 2 in overweging om het oordeel van de Klachtencommissie te volgen ook voor wat betreft de inhoudscategorie harddrugs-, overmatig softdrugsgebruik en overmatig alcoholgebruik, waardoor de classificatie uitkomt op 12 op basis van seks, harddrugs-, overmatig softdrugsgebruik en overmatig alcoholgebruik met als toevoeging grof taalgebruik.
6 c. De beslissing van de Klachtencommissie ten aanzien van Beklaagde sub 1
De Klachtencommissie acht de klacht van Klager ongegrond.
De Klachtencommissie gaat niet over tot het opleggen van een boete vanwege het geslaagde beroep op artikel 4 lid 1 Algemeen Reglement van het NICAM.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend.
Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 8 april 2011
