Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: televisieprogramma ‘SchoolTV Weekjournaal’ hierna te noemen: het Programma, aflevering van 23 maart 2011 hierna te noemen: de Aflevering
1. De procedure
Klaagster heeft bij email van 26 maart 2011, aangevuld bij e-mail van 6 april, een klacht ingediend over de Aflevering.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft bij brief van 27 april 2011 verweer gevoerd.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 24 mei 2011.
Klaagster heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten.
Beklaagde is ter zitting verschenen.
2. De bestreden audiovisuele productie
Het programma is een nieuwsprogramma voor leerlingen uit groep 7 en 8.
Het Programma is op 2 november 2010 geclassificeerd met het destijds geldende classificatieformulier van het NICAM en heeft de classificatie ‘Alle Leeftijden’ (AL).
3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorie seks.
Klaagster klaagt over plaatjes en video’s die gebruikt zijn in het programma met betrekking tot de seksuele voorlichting. Klaagster vindt het absurd dat haar dochtertje van 2,5 jaar met dit soort beelden geconfronteerd werd.
4. Het verweer
In het verweerschrift voert Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
De Serie wordt succesvol in het onderwijs gebruikt en is terug te vinden in vele lespakketten op het gebied van seksuele voorlichting voor groep 7/8.
Beklaagde betreurt het ten zeerste dat Klaagster zich benadeeld voelt door voormelde aflevering. Zij geeft onder meer aan dat haar dochtertje van 2,5 jaar onverwacht geconfronteerd werd met het programma.
Beklaagde wijst echter graag op het feit dat het programma is uitgezonden binnen de reguliere zendtijd van schooltelevisie. De uitzendingen van Schooltelevisie zijn herkenbaar aan logo’s en vormgeving en worden omlijst met een speciaal voor Schooltelevisie ontwikkeld leader-en bumperpakket.
Het Programma is specifiek bedoeld voor groep 7/8 in het primair onderwijs. Beklaagde verwijst altijd naar deze doelgroep in de communicatie rondom het Programma. Inhoud en vormgeving van het Programma zijn specifiek afgesteld op de doelgroep. Er worden regelmatig speciale afleveringen gemaakt die zich specifiek richten op onderwerpen die binnen het curriculum van het primaire onderwijs zijn voorgeschreven.
Het vloeit voort uit de wettelijke taak van Schooltelevisie dat aandacht wordt besteed aan het onderwerp seksuele voorlichting. Zowel de inhoud als de vormgeving van het programma zijn op uiterst zorgvuldige wijze ontwikkeld en afgestemd op datgene wat didactisch ingang vindt bij de doelgroep.
De classificatie AL is naar de mening van Beklaagde een juiste classificatie. Er zijn immers geen expliciete seksuele handelingen door acteurs in het programma te zien. Er is bewust voor gekozen om meer expliciete informatie over te brengen middels de vorm animatie. Meer in het bijzonder is daarbij gekozen voor eenvoudige lijntekeningen die weliswaar duidelijk zijn maar niet extreem realistisch of levensecht. De animatie is naar de mening van Beklaagde dan ook niet als schadelijk element aan te merken en is bovendien op geen enkele wijze bedoeld om de kijker op te winden en kan dan ook niet beoordeeld worden als een seksuele handeling binnen de daarvoor geldende definitie van de Kijkwijzerregels.
5. De mondelinge behandeling
Beklaagde handhaaft haar standpunt ter zitting. Beklaagde stelt dat in het onderwijs het pakket zeer gewaardeerd wordt. De uitzending is meerdere keren uitgezonden en wordt regelmatig ingezet. De animatie komt uit een serie uit 1995. De serie is los uitgezonden en in de week van de Lentekriebels op verzoek van de Rutger Stichting uitgezonden. Bij dit onderwerp kun je expliciete beelden niet vermijden; de doelgroep is groep 7/8.
Beklaagde mag alleen educatieve televisie maken.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht.
De Klachtencommissie heeft het huidige classificatieformulier toegepast op de Aflevering en behandelt hieronder de relevante vragen.
In de inhoudscategorie seks moet vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) moet met ‘nooit’ worden beantwoord.
Onder seksueel georiënteerd taalgebruik wordt in de vragenlijst verstaan: seksuele toespelingen, grove seksuele grappen en alle verbale uitingen die erop gericht zijn de actor zelf, een andere persoon in de productie of de kijker op te winden. De Klachtencommissie is van oordeel dat hiervan geen sprake is in de aflevering.
Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) moet eveneens met ‘nooit’ worden beantwoord. In de toelichting bij de vragenlijst staat dat onder seksuele handelingen wordt verstaan: alle handelingen die er op gericht zijn de actor zelf, een andere persoon in de productie of de kijker op te winden. Dit kan ook een suggestieve handeling zijn. Voorbeelden van seksuele handelingen zijn: ‘stripteaseacts en opwindend strelen en betasten van lichaamsdelen als billen, kruis en borsten’.
De Klachtencommissie ziet de animatie waarin seksuele voorlichting gegeven wordt niet als seksuele handeling, als bedoeld in bovenstaande definitie. De betreffende animatie is er op gericht om kinderen seksuele voorlichting te geven. De Klachtencommissie beschouwt dit dan ook niet als handeling die er op gericht is de actor zelf, een andere persoon in de productie of de kijker op te winden.
De animatie sluit naar het oordeel van de Klachtencommissie niet aan bij de voorbeelden van seksuele handelingen in de vragenlijst. Daarbij is de Klachtencommissie zich geheel bewust van de functie van deze voorbeelden, namelijk dat zij dienen als richtlijn voor codeurs tijdens het invullen van de vragenlijst. Maar de korte scène met de animatie is naar de mening van de Klachtencommissie niet te vergelijken met bijvoorbeeld ‘een striptease act’ of met ‘opwindend strelen van lichaamsdelen‘.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de leeftijdsclassificatie AL.
De overige inhoudscategorieën zijn op de Aflevering niet van toepassing.
De classificatie van de Aflevering komt daarmee uit op AL.
7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht ongegrond.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 22 juni 2011
