Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) 

Audiovisuele productie: de DVD ‘Major Payne’, hierna te noemen: de Film. 

1. De procedure
Klaagster heeft op 3 mei 2010 aangevuld per email van 13 mei 2010, 18 mei 2010 en 31 mei 2010, een klacht ingediend over de Film.

De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.

Beklaagde sub 1 heeft bij brief van 29 juni 2010 verweer gevoerd.
Beklaagde sub 2 heeft bij brief van 10 juni 2010 verweer gevoerd.

Beklaagde sub 2 heeft bij brief van 1 augustus 2010 op het verweer van Beklaagde sub 1 gereageerd.

Klaagster heeft bij brief van 7 augustus 2010 op de verweerschriften van Beklaagden sub 1 en 2 gereageerd.

De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 25 augustus 2010.

Beklaagde sub 2 heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten.
Klaagster en Beklaagde sub 1 zijn ter zitting verschenen.

2. De bestreden audiovisuele productie
De Film gaat over de majoor Benson Winifred Payne die wordt overgeplaatst naar een Militaire Academie voor junioren. 

Beklaagde sub 1 heeft de Film op 30 augustus 2001 geclassificeerd met behulp van het destijds geldende classificatieformulier en is uitgekomen op de classificatie ‘let op met kinderen jonger dan 6’ (6) op basis van geweld (pictogram: vuistje) en angst (pictogram: spinnetje).
Beklaagde sub 2 heeft de Film in 2005 op DVD uitgebracht.

3. De klacht
De klacht richt zich op de DVD. De Klachtencommissie maakt uit de klacht op dat deze betrekking heeft op de inhoudscategorieën geweld en angst.

Klaagster begrijpt niet dat de Film de classificatie 6 heeft. Zij vindt dat de beelden in de Film in het eerste kwartier gewelddadig en sadistisch zijn. Zo lijkt Major Payne een gewonde soldaat te helpen en buigt voorover. Vervolgens breekt Major Payne de vinger van de soldaat. Daarbij lijdt de gewonde soldaat volgens Klaagster hoorbaar en zichtbaar nog meer dan tevoren. In het vervolg van het verhaal toont Major Payne weliswaar af en toe zachte trekken maar valt hij regelmatig terug in zijn oude gewelddadige en gevoelloze gedrag tegenover kinderen.
Het kwaad in de Film lijkt Klaagster te erg voor kinderen onder de 14 jaar terwijl het goede in de Film uitsluitend is verpersoonlijkt in een vrouwelijke collega van Major Payne. Zij berispt de Major weliswaar maar doet dit naar de mening van Klaagster slechts hoofdschuddend en glimlachend en wordt verliefd op hem. Klaagster vraagt zich af of een kind hieruit moet concluderen dat geweld geoorloofd is en dat iemand die zo handelt iemand is om van te houden.
Klaagster vindt dat de film als totaliteit gewogen moet worden. Op die wijze zou de psychologische marteling van de jonge soldaatjes zeker niet de classificatie 6 krijgen. Klaagster doelt onder andere op de scène waarin de Majoor een zesjarig jongetje een verhaaltje voor het slapengaan vertelt, dat onverwacht verandert in een verslag over ogen uitsteken en geëxplodeerde ledematen. 

4.a Het verweer van Beklaagde sub 1
In het verweerschrift voert Beklaagde sub 1, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.

De klacht richt zich op een door Beklaagde sub 2 uitgebrachte Film. De productie is in 2001 door Beklaagde sub 1 geclassificeerd in de NICAM database met behulp van het toen geldende classificatieformulier. Beklaagde sub 2 heeft de classificatie overgenomen. Met kennis van het dynamische systeem van Kijkwijzer, de vele wijzigingen en aanscherpingen sinds 2001 alsmede de wijzigingen in maatschappelijke normen en waarden, had Beklaagde sub 2 niet mogen overgaan tot het en passant overnemen van de classificatie van Beklaagde sub 1 zonder de DVD zelf te classificeren. Bij dergelijk onzorgvuldig handelen ontbreekt de voor overname van een eerdere classificatie vereiste goede trouw. 

Naar aanleiding van de klacht heeft Beklaagde sub 1 het bijbehorende classificatieformulier nogmaals bekeken en acht Beklaagde sub 1 de classificatie indertijd correct uitgevoerd. Beklaagde sub 1 heeft bij de inhoudscategorie geweld ingevuld dat er '1 of enkele keren' geweld met vuur, -slag- of steekwapens voorkomt.

Tevens is ingevuld dat er '1 of enkele keren' geweldsacties voorkomen die in principe door mensen nagedaan kunnen worden en dat er '1of enkele keren' fysiek geweld tegen kinderen wordt uitgeoefend zodat dit destijds de classificatie 6 op basis van geweld en angst met zich meebracht. 

Het Kijkwijzer systeem is gebaseerd op wetenschappelijke kennis over mogelijke schadelijkheid van beelden waardoor de classificaties meer objectief en toetsbaar zijn. Via een speciale internetsite geven de codeurs antwoorden op een inmiddels zeer uitgebreide vragenlijst over de inhoud van een productie. Het is het Kijkwijzersysteem en dus niet de codeur dat vervolgens op basis van die antwoorden de uiteindelijke classificatie bepaalt.
Overigens merkt Beklaagde sub 1 op dat in de afgelopen jaren de regels zijn aangescherpt en dat het destijds geldende classificatieformulier niet meer in gebruik is. Zo is onder meer vraag 3.2.1. (Komen er mensen, mensachtigen of dieren voor die zichtbaar of hoorbaar ernstig lijden?) toegevoegd. Wanneer de Film met het huidige classificatieformulier zou worden gekeurd, zou op deze vraag een bevestigend antwoord worden gegeven en de Film een hogere classificatie hebben. Beklaagde sub 1 zou daarom geen probleem hebben met een eventuele herkeuring van de Film. 

4.b Het verweer van Beklaagde sub 2
In het verweerschrift voert Beklaagde sub 2, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.

Beklaagde sub 2 heeft de classificatie van de Film te goeder trouw overgenomen van Beklaagde sub 1.

5. Reactie Klaagster op verweerschriften van Beklaagde sub 1 en Beklaagde sub 2
In haar reactie op de verweerschriften van Beklaagden sub 1 en 2, geeft Klaagster, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.

De klacht van Klaagster heeft betrekking op de Film die met vermelding van een te lage Kijkwijzerleeftijd te koop is aangeboden. Uit de reacties van Beklaagden lijkt deze fout het gevolg te zijn van onvoldoende kwaliteitswaarborgen in de beoordelingsprocedure en de classificatie. Immers de beoordelingscriteria veranderen regelmatig maar de labels op reeds beoordeelde producten worden daarna in principe niet aangepast. Het is dan aannemelijk dat de hier aangekaarte fout zich bij veel meer producten van deze partijen heeft voorgedaan. Geen van partijen toont zich in haar reactie bezorgd over de hierdoor mogelijk ontstane schade aan jonge consumenten en geen van de partijen lijkt in dit incident aanleiding te zien voor (overleg over) verbetering van de procedures. Als consument vindt Klaagster dit verontrustend.

Klaagster vraagt zich af of Beklaagde sub 1 correct geclassificeerd heeft en wanneer Beklaagde sub 2 te goeder trouw is. Ook heeft Klaagster enkele vragen in haar reactie geformuleerd aan Beklaagde sub 1, Beklaagde sub 2 en het bureau van het NICAM. Deze vragen hebben betrekking op het Kijkwijzersysteem.

6. Reactie Beklaagde sub 2 op verweerschrift Beklaagde sub 1
Beklaagde sub 2 geeft in haar reactie op het verweerschrift van Beklaagde sub 1 het volgende, hieronder verkort weergegeven, aan. 

Beklaagde sub 1 stelt dat Beklaagde sub 2 onzorgvuldig zou hebben gehandeld en niet zomaar de classificatie had mogen overnemen. Beklaagde sub 2 betwist het standpunt van Beklaagde sub 1 stellig. De mening van Beklaagde sub 2 wordt immers ondersteund door artikel 4 van het Algemeen Reglement van het NICAM. Op het moment van overname was er geen enkele klacht bekend of gesignaleerd zodat er voor Beklaagde sub 2 geen aanleiding was om de classificatie niet over te nemen of deze te heroverwegen. Artikel 4 van het Algemeen Reglement is juist mede in het leven geroepen om te voorkomen dat Aangeslotenen constant hun complete catalogus dienen aan te passen na elke wijziging van Kijkwijzer ingevolge haar dynamische systeem.

7. De mondelinge behandeling
Beklaagde sub 1 heeft niets toe te voegen aan haar verweerschrift.
Desgevraagd antwoordt Beklaagde sub 1 dat in de scène waar major Payne bij een soldaat zijn vinger breekt geen sprake is van indringendheid van het geweld omdat het idee is dat door het breken van de vinger de grotere pijn wordt verdrongen.
Verder antwoordt Beklaagde sub 1 desgevraagd dat zij begrijpt dat het niet scoren van het grof taalgebruik vragen bij de Klachtencommissie oproept.
Beklaagde sub 1 is voorts van mening dat het op de weg van Beklaagde sub 2 had gelegen om opnieuw te classificeren aangezien zij een film exploiteert waar zij geld aan verdient. Beklaagde sub 1 is om deze reden van mening dat Beklaagde sub 2 niet te goeder trouw had mogen overnemen.

Klaagster licht haar standpunt ter zitting toe. Het gaat Klaagster om de manier waarop geweld wordt toegepast in de Film. Het geweld komt onverwachts en is slapstickachtig. Klaagster zou graag schrikelementen aan de vragenlijst toevoegen. Desgevraagd geeft Klaagster aan dat zij beseft dat de leeftijdscategorie 14 jaar niet bestaat. Klaagster is het er echter niet mee eens. Klaagster benadrukt dat door het dynamische systeem de classificatie na een paar jaar niet meer klopt en dat er op deze wijze films in omloop zijn met een onjuiste classificatie.

8. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht. 

De Klachtencommissie overweegt het volgende.
De Klachtencommissie heeft de thans geldende vragenlijst toegepast op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen. Hierbij zal de Klachtencommissie rekening houden met het verschil tussen de huidige vragenlijst, en de vragenlijst die Beklaagde sub 1 op 30 augustus 2001 heeft ingevuld.  

In de categorie geweld moet vraag 2.2.1. (Hoe vaak komt fysiek lijf-aan-lijf geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. Vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) moet eveneens met ‘één keer of vaker’ beantwoord worden.

De Klachtencommissie wijst hierbij onder andere op de scène waarin Major Payne de vingers breekt van een gewonde soldaat.
In de toelichting bij de vragenlijst staat dat er sprake is van indringend geweld door de hardheid van de geweldshandelingen of de hardheid van de dader omdat het geweld hard aankomt bij het slachtoffer. Geweld kan ook indringend zijn doordat de inslag van de geweldshandelingen gedetailleerd in beeld wordt gebracht.
Verder kan indringendheid bijvoorbeeld gerealiseerd worden door middel van: het toevoegen van opzwepende muziek aan de geweldsscènes, het accentueren van pijn bij het slachtoffer door geluid of beeld, slow motion, close ups van gevechtshandelingen of het toevoegen van geluidseffecten aan vechtscènes.
De Klachtencommissie is van mening dat het geweld in deze scène indringend is omdat het geweld hard aankomt bij de gewonde soldaat. De gewonde soldaat schreeuwt het uit van de pijn en roept 'my finger my finger'. Tevens is te zien dat de vinger scheef staat.
Vraag 2.4.1. (Zijn er beelden van verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moet met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. Vraag 2.4.2. (Zijn er beelden van ernstige verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moet met ‘nee’ beantwoord worden. Bij de beantwoording van bovenstaande vragen doelt de Klachtencommissie op bovengenoemde scène waarin Major Payne de vingers breekt van de gewonde soldaat. Vraag 2.5.1. (Zitten er geweldsacties in die door mensen uitvoerbaar zijn?) moet met ‘ja’ beantwoord worden. 

Bovenstaande beantwoording leidt tot de classificatie 12 op basis van geweld. 

Met betrekking tot de inhoudscategorie geweld merkt de Klachtencommissie op dat de vraag (zitten er geweldsacties in die indringend zijn?)  ten tijde van de classificatie van Beklaagde sub 1 in 2001 reeds in de vragenlijst voorkwam en dezelfde sleutel heeft. 

In de inhoudscategorie angst moet vraag 3.5.1. (Komen er beelden van verwondingen in de productie voor?) met '1 keer of vaker'  beantwoord worden.
Vraag 3.5.2. (Zijn deze verwondingen ernstig?) moet met 'nooit' beantwoord worden. De Klachtencommissie verwijst bij de beantwoording van deze vragen naar het voorbeeld dat onder de inhoudscategorie geweld reeds benoemd is.
Vraag 3.9. (Komen er beelden van dreiging met geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt hier onder andere op de scène waarbij Major Payne een pistool tegen het hoofd van een man houdt.

Vraag 3.12.1. (Spelen de angstwekkende scénes zich af in een realistische omgeving?) moet met '1 keer of vaker' beantwoord worden. Vraag 3.12.2. (Komen er één of meer onrealistische personages voor in de angstwekkende scènes?) moet met 'nee' beantwoord worden. 

Bovenstaande beantwoording leidt tot de classificatie 9 op basis van angst. 

In de inhoudscategorie seks moet vraag 4.1.1. (komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. Bij de toelichting op de vragenlijst staat dat onder seksueel georiënteerd taalgebruik onder andere wordt verstaan: seksuele toespelingen en grove seksuele grappen. De Klachtencommissie is van oordeel dat er een seksuele toespeling in de productie voorkomt. Zo wordt gezegd ' haal je tietje uit zijn mond'.

Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn seksuele handelingen zichtbaar?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden.

Bovenstaande beantwoording leidt tot Alle Leeftijden op basis van seks. Wel leidt de beantwoording van vraag 4.1.1. tot de verplichting het tonen van het pictogram voor grof taalgebruik. 

In de inhoudscategorie discriminatie moet vraag 5.1.1. (Komen er in de productie discriminerende uitingen of gedragingen voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. In de toelichting op de vragenlijst staat dat onder discriminatie verstaan wordt: 'elke uiting waarin bepaalde bevolkingsgroepen als inferieur worden afgeschilderd op grond van bijvoorbeeld ras, religie, huidskleur, sekse, nationaliteit of etnische afstamming.
De Klachtencommissie is van oordeel dat er in de Film discriminerende opmerkingen worden gemaakt. In de Film wordt onder andere gezegd ‘varkensjongen’, 'bolle' , 'je bent net een michelinmannetje', 'loopt er lucht uit als ik je prik', 'spekkie', 'karbonaadje' en ‘ik wil die pens zien rollen’. De Klachtencommissie is van mening dat hier sprake is van uitingen waarin dikke mensen als inferieur worden afgeschilderd.
Vraag 5.1.2. (Worden de discriminerende uitingen of gedragingen geneutraliseerd doordat de discriminatie expliciet wordt afgeraden?) moet met ‘nee’ beantwoord worden. Onder expliciet afraden wordt in de toelichting op de vragenlijst verstaan dat in de productie duidelijk wordt gezegd dat discriminatie iets is wat niet kan of niet goed is. De Klachtencommissie is van mening dat hiervan in de Film geen sprake is.
Vraag 5.1.3. (Worden alle discriminerende uitingen en gedragingen gedaan door een niet te serieus te nemen antiheld in een comedy?) moet met 'nee' beantwoord worden. De Klachtencommissie merkt de majoor niet aan als antiheld, hij geeft in zijn functie als majoor les op een militaire academie voor jongeren. Naar het oordeel van de Klachtencommissie zullen kinderen de majoor dan ook serieus nemen. 

Bovenstaande beantwoording leidt tot 12 op basis van discriminatie. 

Met betrekking tot de inhoudscategorie discriminatie zal de Klachtencommissie rekening houden met het verschil tussen de huidige vragenlijst en de vragenlijst die Beklaagde sub 1 op 30 augustus 2001 heeft ingevuld. Op dat moment was de huidige sleutel met betrekking tot deze inhoudscategorie immers nog niet doorgevoerd en kende de inhoudscategorie discriminatie andere vragen dan de huidige vragenlijst. 

Tot slot moet vraag 7.1.1. (Komt er in de productie grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal) voor?) met ‘ja’ beantwoord worden aangezien het grof taalgebruik door de hele Film heen is te horen. De Klachtencommissie wijst onder andere op de woorden ’son of a bitch’ en ‘asshole’.

Met betrekking tot grof taalgebruik merkt de Klachtencommissie op dat de vraag 5.1.3. (Grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal)) ten tijde van de classificatie van Beklaagde sub 1 in 2001 reeds in de vragenlijst voorkwam en dezelfde sleutel heeft. Grof taalgebruik kwam toentertijd reeds in de classificatie tot uiting. 

De Klachtencommissie wenst hierbij verder het volgende op te merken. De aangesloten partijen bij het NICAM zijn op grond van artikel 1 en 2 van het Algemeen Reglement verplicht een audiovisueel product te classificeren en naast de leeftijdsclassificatie de inhoudsclassificaties, voor zover dat er niet meer zijn dan drie, kenbaar te maken. De classificaties van Kijkwijzer bestaan uit één leeftijds- en één of meer inhoudsclassificaties. In het onderhavige geval ontbreekt bij de door Beklaagde 1 verrichte classificatie de inhoudsclassificatie ’grof taalgebruik’. Dit betekent dat het onderhavige audiovisuele product ook op dit punt foutief is geclassificeerd. Naast het pictogram voor geweld, had ook het pictogram voor grof taalgebruik kenbaar gemaakt moeten worden. Gebleken is immers dat ouders en opvoeders graag gewaarschuwd willen worden als er grof taalgebruik voorkomt in een productie. De aanwezigheid van grof taalgebruik heeft geen effect op de leeftijdsclassificatie van de Film. De Klachtencommissie heeft in haar uitspraak van 16 september 2009 ‘Shrek de derde’ (Klachtnummer 090617.01) aangegeven dat zij in de toekomst wel een sanctie zal opleggen in het geval grof taalgebruik niet gescoord is mede gelet op het hierboven overwogene. Dit is in de nieuwsbrief aan de codeurs d.d. oktober 2009 gecommuniceerd. 

De hoogste leeftijdsclassificatie is bepalend voor de uiteindelijke classificatie, die daardoor uitkomt op 12 op basis van geweld en discriminatie met als toevoeging grof taalgebruik. 

Beklaagde sub 2 heeft de classificatie van de Film overgenomen van Beklaagde sub 1. Hiermee is er sprake van een situatie, zoals opgenomen in artikel 4 Algemeen Reglement, dat handelt over de zogenaamde ‘eerste classificatie’. Artikel 4 lid 1 luidt als volgt: ‘indien er sprake is van een eerdere classificatie op het audiovisueel product neemt de aangeslotene deze in principe over. De aangeslotene kan te
goeder trouw overgaan tot openbaarmaking van het audiovisueel product. De aangeslotene mag zich op het bepaalde in dit artikel beroepen indien er een klacht wordt ingediend naar aanleiding van de openbaarmaking van het audiovisueel product en draagt de bewijslast’.
In artikel 4 lid 1 van het Algemeen Reglement staat dat de aangeslotene de classificatie in principe overneemt. In artikel 4 lid 2 staat een uitzondering op het bepaalde in artikel 4 lid 1 opgenomen. In artikel 4 lid 2 staat opgenomen dat 'wanneer een aangeslotene zich in de eerdere classificatie niet kon vinden, de aangeslotene het bureau van het NICAM kan benaderen met het verzoek contact op te nemen met de aangeslotene die de eerste classificatie verricht heeft, teneinde de classificatie op het audiovisueel product te wijzigen. Een aangeslotene kan ook advies vragen aan de Codeurcommissie. 

De Klachtencommissie verwijst allereerst in dit verband naar een uitspraak van de Commissie van Beroep van 14 januari 2009 inzake 'Boat Trip'. In deze uitspraak heeft de Commissie van Beroep onder andere geoordeeld dat ‘indien de vraag van de goede trouw negatief wordt beantwoordt, Opposant het initiatief had moeten nemen de classificatie zelf opnieuw te bezien. Dat echter, zo is de Commissie van Beroep gebleken, behoort binnen het systeem van Kijkwijzer niet tot de mogelijkheden. Officies had Opposant het bureau van het NICAM kunnen benaderen met het verzoek contact op te nemen met (x). Deze mogelijkheid is echter niet opgenomen in de reglementen. Dat Opposant hier geen gebruik van heeft gemaakt, is derhalve geen overtreding van de reglementen.’ 

De Klachtencommissie uit de wens naar het bureau van het NICAM om te bezien of de regels met betrekking tot de termijn van het te goeder trouw kunnen overnemen van een eerdere classificatie aangepast kunnen worden.

De Klachtencommissie stelt vast dat de reactie van Klaagster op de verweerschriften van Beklaagde sub 1 en Beklaagde sub 2 mede betrekking heeft op de reglementen en het Kijkwijzersysteem. Een dergelijk oordeel valt buiten de bevoegdheid van de Klachtencommissie. De Klachtencommissie is gebonden aan de reglementen van het NICAM. Deze reglementen worden door het Algemeen Bestuur vastgesteld. Klaagster kan zich wenden tot het bureau van het NICAM met betrekking tot haar vragen over de reglementen en het Kijkwijzersysteem. 

Klaagster heeft tevens aangevoerd dat de verhaallijn van de Film niet in de belevingswereld past van een 6 jarige en dat de Film een volwassen verhaal vertelt over mensen die zich staande houden in een wereld vol tegenstand en onbegrip. De Klachtencommissie wenst te benadrukken dat Kijkwijzer waarschuwt voor schadelijke elementen in films en programma’s en geen informatie over geschiktheid geeft. Of een programma geschikt is hangt af van de persoonlijke smaak van de ouders of opvoeders en is per kind verschillend. Kijkwijzer heeft ook geen enkele invloed op de inhoud van films of programma’s.

9 a. De beslissing van de Klachtencommissie ten aanzien van Beklaagde sub 1
De Klachtencommissie acht de klacht van Klaagster ten aanzien van Beklaagde sub 1 gegrond. 

De classificatie van de Film dient uit te komen op ‘let op met kinderen tot 12 jaar’ op basis van de inhoudscategorieën geweld en discriminatie met de toevoeging grof taalgebruik. 

Beklaagde sub 1 dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 12 in combinatie met het inhoudspictogram voor geweld en discriminatie met als toevoeging grof taalgebruik voor de Film zelf alsnog door middel van het aanpassen van het classificatieformulier in te voeren in de database van het NICAM. 

De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde, nu er in een eerdere uitspraak (klachtnr. 080212.01 ‘The Shield’) jegens Beklaagde een sanctie is opgelegd. Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn. 

De onderhavige overtreding valt binnen de categorie A ‘Inhoudelijke overtredingen’; de Film is verkeerd geclassificeerd. Beklaagde sub 1 is een landelijk opererende omroep, waarvoor elk punt € 2.000,- is. 

In bovengenoemde Sanctierichtlijn staat opgenomen dat de Klachtencommissie de mogelijkheid heeft een correctiefactor toe te passen. Afhankelijk van de mate van verwijtbaarheid kan de correctiefactor hoger dan wel lager worden vastgesteld. Eén van de factoren die bij het bepalen van de correctiefactor een rol speelt, is het aantal klachten dat reeds eerder tegen een Beklaagde gegrond is verklaard. Nu de Sanctierichtlijn reeds op 15 november 2004 in werking is getreden, en er inmiddels diverse malen klachten tegen Beklaagde gegrond zijn verklaard en daarbij boetes zijn opgelegd, kan de Klachtencommissie jegens Beklaagde de correctiefactor op 1,5 vaststellen.
Het Bestuur van het NICAM heeft echter besloten dat met ingang van 1 januari 2010 bij het bepalen van de correctiefactor wegens recidive bij de omroepen met meer dan één zender gekeken zal worden naar het aantal klachten dat per individuele zender eerder gegrond is verklaard. Dit besluit geldt voor de na 1 januari 2010 op zitting behandelde zaken en heeft geen terugwerkende kracht. De reeds opgelegde boetes blijven derhalve ongewijzigd. Op grond van het besluit van het Bestuur van het NICAM is de Klachtencommissie de mening toegedaan dat het toepassen van de correctiefactor 1,5 wegens recidive in deze niet opportuun is.

De Klachtencommissie is van oordeel dat in het onderhavige geval, waarbij een klacht betrekking heeft op een classificatie van een DVD die Beklaagde sub 2 van Beklaagde sub 1 heeft overgenomen, toe te schrijven is aan het concern en niet aan en zender aangezien de classificatie op naam staat van SBS Broadcasting B.V. De Klachtencommissie zal gelet op het bovenstaande geen correctiefactor wegens recidive toepassen. 

Met betrekking tot de inhoudscategorie geweld, benadrukt de Klachtencommissie dat de vraag (zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) reeds bestond ten tijde van de classificatie van Beklaagde sub 1 in 2001. Tevens heeft deze vraag in 2001 dezelfde sleutel als in 2010. Met andere woorden: indien Beklaagde sub 1 de vraag over de indringendheid van de geweldsacties bevestigend had beantwoord, had de classificatie reeds in 2001 op 12 op basis van de inhoudscategorie geweld moeten uitkomen. Nu de leeftijdsclassificatie in deze inhoudscategorie wordt verhoogd van 6 naar 12, levert dit volgens de Sanctierichtlijn één punt op, zodat in verband hiermee een boete van € 2.000,--  zal worden opgelegd. 

Met betrekking tot de inhoudscategorie discriminatie oordeelt de Klachtencommissie dat Beklaagde sub 1 geen bepalingen uit de reglementen van het NICAM heeft overtreden. De inhoudscategorie discriminatie dient in de huidige classificatie tot uiting te komen. Echter, er is verschil tussen de huidige vragenlijst en de vragenlijst die Beklaagde sub 1 op 30 augustus 2001 heeft ingevuld. Op dat moment was de huidige sleutel met betrekking tot deze inhoudscategorie nog niet doorgevoerd en kende de inhoudscategorie discriminatie andere vragen dan de huidige vragenlijst. Gelet hierop zal in verband hiermee geen boete worden opgelegd. 

Met betrekking tot de inhoudscategorie grof taalgebruik is in de nieuwsbrief aan codeurs d.d. oktober 2009 gecommuniceerd dat de Klachtencommissie in haar uitspraak van 16 september 2009 inzake 'Shrek de Derde'  heeft aangekondigd dat zij in gevallen waar ten onrechte het pictogram grof taalgebruik niet geclassificeerd is, voortaan een sanctie oplegt. Ook al heeft de aanwezigheid van grof taalgebruik geen effect op de leeftijdsclassificatie, dit neemt niet weg dat er sprake is van een foute classificatie aangezien het inhoudspictogram grof taalgebruik ontbreekt.

Dit levert eveneens één punt op volgens de Sanctierichtlijn. Omdat echter de leeftijdscategorie niet wijzigt, ziet de Klachtencommissie aanleiding een correctiefactor van 0,5 toe te passen met betrekking tot de hiervoor op te leggen boete. De boete voor het niet classificeren van grof taal gebruik zal derhalve uitkomen op € 1.000,--.   

Gelet op het bovenstaande bedraagt de door Beklaagde sub 1 te betalen boete € 3.000,--

Het hierboven genoemde bedrag dient door Beklaagde sub 1 binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt separaat toegezonden.

9 b. De beslissing van de Klachtencommissie ten aanzien van Beklaagde sub 2
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht van Klaagster ten aanzien van Beklaagde sub 2 ongegrond.

Beklaagde sub 2 heeft een geslaagd beroep gedaan op artikel 4 lid 1 Algemeen Reglement van het NICAM. 

De Klachtencommissie verzoekt Beklaagde sub 2 ambtshalve om bij de eerstvolgende release van de DVD/Video ervoor te zorgen dat de inlay de correcte door de Klachtencommissie vastgestelde classificatie van 12 op basis van geweld en discriminatie met de toevoeging grof taalgebruik vertoont. Indien er tussentijds een herdruk van de omslag plaatsvindt, dient deze de correcte classificatie te vermelden. Tevens dient Beklaagde sub 2 er zorg voor te dragen dat alle eventuele reclame- en overige uitingen met betrekking tot de DVD de correcte classificatie vermelden. 

Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
 


Hilversum, 20 september 2010

Alle leeftijden

Het leeftijdsadvies Alle leeftijden (AL) geeft aan dat een film, serie of televisieprogramma géén schadelijke beelden bevat.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 6 jaar

Voor kinderen jonger dan 6 kan het schadelijk zijn om beelden te zien van geweld, enge dieren of fantasiefiguren (zoals monsters en heksen) of van verwondingen. Kinderen onder de 6 hebben nog veel moeite om het verschil tussen ‘echt’ en ‘nep’ te zien.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 9 jaar

Voor kinderen jonger dan 9 kan het schadelijk zijn om griezelige beelden te zien, geweld tegen kinderen of dieren, of slachtoffers van bijvoorbeeld een ramp of oorlog.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 12 jaar

Beelden van hard geweld, bloederige wonden, lijken, mensen of dieren die doodsbang zijn, of beelden van alcohol/drugs, discriminatie of seks kunnen schadelijk zijn voor kinderen jonger dan 12.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 14 jaar

Beelden van gevaarlijk gedrag (zoals stunts en challenges) kunnen schadelijk zijn voor jongeren onder de 14. Ook horrorfilms (zowel realistische als onrealistische) zijn mogelijk schadelijk.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 16 jaar

Beelden van heftig geweld, horror, (expliciete) seks en verheerlijking van alcohol en drugs kunnen schadelijk zijn voor pubers van rond de 16. Ze zijn op zoek naar hun eigen grenzen, en naar spanning en sensatie. De invloed van hun leeftijdsgenoten is groot.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 18 jaar

Het leeftijdsadvies 18 jaar geeft aan welke films en programma’s echt alléén voor volwassenen zijn.

Lees meer

Geweld

Er kunnen allerlei soorten geweld voorkomen in producties. Van slaan en schoppen tot schieten, martelen of seksueel geweld. De algemene regel is: hoe heftiger het geweld, hoe hoger de leeftijd. Ook wordt er gekeken naar hoe hard en hoe écht het geweld is, en of er bloed te zien is.

Lees meer

Angst

In de categorie angst kun je verschillende dingen tegenkomen: van verwondingen en lijken tot dierenleed, griezelige geluiden en horror. Maar ook aangrijpende beelden van zelfdoding of zelfbeschadiging. Net zoals bij geweld geldt: hoe echter en duidelijker iets in beeld komt, hoe hoger de leeftijd.

Lees meer

Seks

Het zien van seks kan jongeren, die hun (seksuele) identiteit aan het ontwikkelen zijn, een verkeerd beeld geven van wat 'normaal' is. Hoe ver een seksuele handeling gaat, en hoe vaak en duidelijk het in beeld komt, bepaalt het uiteindelijke leeftijdsadvies.

Lees meer

Grof taalgebruik

Grof taalgebruik gaat over grove woorden, schuttingtaal, schelden of vloeken. Kinderen kunnen hier een voorbeeld aan nemen en het nadoen of overnemen.

Lees meer

Discriminatie

Discriminatie is elke uitspraak of uitdrukking die bepaalde (groepen) mensen als ‘minder’ afschildert, bijvoorbeeld op basis van huidskleur, religie, seksuele geaardheid, geslacht of gender, nationaliteit, etc. Als dit in een productie voorkomt en de discriminerende uitspraak of actie wordt niet direct afgekeurd of afgestraft, dan wordt het pictogram voor discriminatie getoond.

Lees meer

Roken, alcohol en drugs

Als in een film of serie wordt gerookt, veel alcohol wordt gedronken of drugs worden gebruikt, dan krijgt het een Kijkwijzer symbool voor roken, alcohol en drugs. Jongeren kunnen het als iets normaals gaan zien, of zelfs als iets om uit te proberen.

Lees meer

Gevaarlijke challenges of stunts

Het pictogram voor gevaarlijk gedrag geeft aan dat er gevaarlijke challenges of stunts voorkomen.

Lees meer

Geweld

De game bevat geweld. In spellen met PEGI 7 gaat het om niet-realistisch of niet-expliciet geweld. Games in de leeftijdscategorie PEGI 12 kunnen realistisch geweld bevatten tegen fantasiepersonages, en niet-realistisch geweld tegen menselijke personages. In games met een PEGI 16 of PEGI 18 zit steeds realistischer geweld, vaak met bloed.

Angst

Dit pictogram komt voor bij spellen met een PEGI 7-advies als ze beelden of geluiden bevatten die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen. Als er wat heftigere horroreffecten voorkomen leidt dit tot een PEGI 12 of PEGI 16.

Seks

Als dit pictogram voorkomt bij een spel met een PEGI 12-advies, kunnen personages seksueel getinte opmerkingen maken of uitdagend poseren. Bij een PEGI 16 game kan er sprake zijn van erotisch naakt of seks (waarbij geslachtsdelen niet zichtbaar zijn). Bij PEGI 18 wijst dit pictogram op expliciete seksuele activiteit. Aan beelden van niet-seksueel naakt hangt géén leeftijdsadvies.

Drugs

De game toont of verwijst naar het gebruik van illegale drugs, alcohol of tabak. Games met dit inhoudspictogram krijgen altijd het leeftijdsadvies PEGI 16 of PEGI 18.

Discriminatie

Als dit pictogram voorkomt, bevat een spel etnische, religieuze, nationalistische of andere stereotypes die aanzetten tot haat. Dit soort inhoud krijgt altijd een PEGI 18-classificatie en is in veel gevallen strafbaar.

Grof taalgebruik

Een game met dit pictogram bevat grof taalgebruik. In tegenstelling tot Kijkwijzer, waarbij grof taalgebruik niet tot een bepaalde leeftijd leidt, zorgt het bij PEGI voor een PEGI 12, PEGI 16 of PEGI 18. 

PEGI 3

PEGI 3 games zijn geschikt voor alle leeftijden. Een héél milde vorm van geweld kan voorkomen. De game bevat geen geluiden of beelden die jonge kinderen bang kunnen maken. Er is geen grof taalgebruik te horen of te lezen.

PEGI 7

Games met beelden of geluiden die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen, vallen in deze categorie. Een heel milde vorm van geweld (niet-realistisch geweld, zonder al te veel details) kan voorkomen in een game met een PEGI 7 advies.

PEGI 12

Games met iets explicieter geweld tegen fantasiepersonages, of met niet-realistisch geweld tegen menselijke personages, krijgen een PEGI 12 advies. Er kunnen wat scheldwoorden in zitten, of een beetje schunnige opmerkingen. Er komt geen seks in voor.

PEGI 16

Games krijgen een PEGI 16 advies als er geweld voorkomt dat er realistisch uitziet. Een personage reageert dan zoals iemand in het echt ook zou reageren op geweld. Ook kan er grof taalgebruik voorkomen, of seks, of het gebruik van alcohol, drugs en tabak.

PEGI 18

PEGI 18 wordt gebruikt wanneer het gaat om grof geweld, zinloos geweld, of geweld tegen weerloze personages (zoals kinderen of gijzelaars). De verheerlijking van illegaal drugsgebruik, gesimuleerd gokken, en expliciete seksuele activiteit leiden ook tot PEGI 18.

Gokken

De game bevat elementen die gokken aanmoedigen en aanleren. Het gaat hierbij om kansspelen die normaal gesproken voorkomen in casino's of speelzalen. Een aantal oudere spellen hebben dit pictogram in combinatie met een PEGI 12 of PEGI 16, maar sinds 2020 krijgen nieuwe spellen met dit soort inhoud altijd PEGI 18.

In-game aankopen

De game biedt spelers de mogelijkheid om digitale spullen of diensten te kopen met echt geld. Denk hierbij aan bonus levels of kleding voor je personage, maar ook aan virtuele munten of het uitschakelen van advertenties. 

Selecteer een taal