Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: film ‘Indiscreet’ hierna te noemen: de Film; uitgezonden om op 27 juli 2008 om 13.30 uur
1. De procedure
Klaagster heeft bij e-mail op 27 juli 2008, een klacht ingediend met betrekking tot de Film.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde sub 1 heeft bij brief van 15 augustus 2008 verweer gevoerd.
Beklaagde sub 2 heeft bij brief van 24 augustus 2008 verweer gevoerd.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 8 oktober 2008.
Klaagster noch Beklaagden hebben, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid hun standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
De Film vertelt het verhaal van privédetective Michael die wordt ingehuurd door een machtige miljonair om diens vrouw Eve te volgen. Hij denkt met een routineklus te maken te hebben maar dat blijkt niet het geval.
De Film is op 1 december 2003 door Beklaagde sub 2 geclassificeerd met behulp van classificatieformulier 2.3 en heeft de classificatie ‘let op met kinderen tot 6 jaar’ (6) met de inhoudspictogrammen voor geweld (pictogram: vuistje) en angst (pictogram: spinnetje).
3. De klacht
Klaagster voert aan dat de classificatie van de Film 6 is, terwijl er seks, drank en pillen en een poging tot zelfmoord te zien zijn. Klaagster vindt de Film niet geschikt voor kinderen van 6 jaar en ze vindt het uitzendtijdstip van de Film niet gepast.
4. Het verweer
In haar verweerschrift geeft Beklaagde sub 1, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
Beklaagde sub 1 is van mening dat de klacht zeer summier is gemotiveerd. Volgens Klaagster is de Film niet geschikt voor kinderen van 6 jaar. Hiermee wordt miskend dat Kijkwijzer uitsluitend informatie geeft over mogelijke schadelijke beelden voor jeugdigen. Ook vindt Beklaagde sub 1 dat op geen enkele wijze door de Klachtencommissie noch door Klaagster wordt vermeld welke bepalingen uit de statuten en reglementen zouden zijn overtreden.
Voorts geeft Beklaagde sub 1 aan dat zij op grond van artikel 4 lid 1 Algemeen Reglement de classificatie te goeder trouw van Beklaagde sub 2 heeft overgenomen. Bij aanvang van de uitzending van de film heeft Beklaagde sub 1 de classificatie 6 op basis van geweld en angst vertoond. Ten aanzien van de leeftijdsclassificatie 6 geldt geen beperking voor het uitzendtijdstip.
Beklaagde sub 1 verzoekt de Klachtencommissie om de klacht ongegrond te verklaren. De Film is immers volledig in overeenstemming met de reglementen van het NICAM te goeder trouw uitgezonden.
In haar verweerschrift geeft Beklaagde sub 2, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
Beklaagde sub 2 is van mening dat de klacht onvoldoende gemotiveerd is. Het NICAM heeft Klaagster niet verzocht haar klacht aan te vullen en te motiveren, waardoor het voor Beklaagde sub 2 lastig is om zich tegen de klacht te verweren.
Beklaagde sub 2 heeft de film in 2003 geclassificeerd met vragenlijst 2.3 Naar aanleiding van de klacht heeft Beklaagde sub 2 de Film nogmaals geclassificeerd met het huidige classificatieformulier. De classificatie kwam wederom uit op 6 op basis van geweld en angst. Beklaagde sub 2 geeft vervolgens aan dat er 1 of enkele keren seksuele handelingen in de film voorkomen die nooit nadrukkelijke wijze in beeld zijn gebracht. Verder komt er volgens Beklaagde sub 2 nooit harddrugs-, overmatig softdrugsgebruik of overmatig alcoholgebruik voor in de Film. In de Film zit één scène waarin de hoofdrolspeelster een paar slokken wijn neemt en enigszins wankel de zee in loopt. Dit is volgens Beklaagde sub 2 niet aan te merken als ‘liederlijk’ gedrag.
Voorts geeft Beklaagde sub 2 dat er in de Film 1 keer of vaker fysiek geweld in de Film voorkomt, dat niet indringend is en niet tot verwondingen leidt. Binnen de categorie angst is Beklaagde van mening dat er alleen verwondingen voorkomen in de Film.
Beklaagde sub 2 geeft ook aan dat de classificatie 6 betekent dat de Film schadelijke elementen zou kunnen bevatten voor kinderen tot 6 jaar. Of de Film geschikt is voor kinderen van 6 jaar wordt niet gezegd. Dat is per kind verschillend en is aan de ouders zelf te beoordelen.
De klacht richt zich volgens Beklaagde sub 2 tegen het uitzenden van de Film op zondagmiddag. Beklaagde sub 2 heeft de Film nooit in de middag uitgezonden. Met de classificatie 6 was het niet verplicht om de Film na 20.00 uur uit te zenden.
Beklaagde sub 2 heeft aldus niet in strijd gehandeld met één of meerdere bepalingen uit het op haar branche van toepassing zijnde Deelreglement. Beklaagde is van mening dat de klacht ongegrond dient te worden beoordeeld.
5. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht. Algemeen moet bekend worden verondersteld dat de drempel van de klachtenprocedure van het NICAM zeer laag is. Klaagster heeft weliswaar niet expliciet een datum genoemd, maar ze heeft, getuige de informatie op de e-mail, direct na de uitzending van de Film een klacht ingediend en geeft daarbij aan op welke zender de Film is uitgezonden en dat dat op zondagmiddag is geweest. Hiermee heeft Klaagster voldaan aan artikel 2.1 Klachtenreglement NICAM dat als volgt luidt: “De klacht moet zijn ontvangen binnen twee weken vanaf het moment waarop de klager kennis heeft genomen van de –vermeende- overtreding, dan wel, van het handelen of nalaten dat tot de klacht aanleiding heeft gegeven.”
Voorts geeft Klaagster duidelijk aan op basis van welke categorieën zij het uitzendtijdstip van de Film ongepast vindt.
De Klachtencommissie overweegt het volgende. De classificatie van de Film heeft Beklaagde sub 1 overgenomen van Beklaagde sub 2. De Klachtencommissie is van oordeel dat hiermee sprake is van een situatie, zoals opgenomen in artikel 4 Algemeen reglement, dat handelt over de zogenaamde ‘eerste classificatie’. Artikel 4 luidt als volgt: ‘indien er sprake is van een eerdere classificatie op het product neemt de aangeslotene deze in principe over. De aangeslotene kan te goeder trouw overgaan tot openbaarmaking van het audiovisueel product en draagt de bewijslast’.
Beklaagde sub 1 heeft een geslaagd beroep op overname van deze classificatie gedaan.
De Klachtencommissie heeft het nu geldende classificatieformulier toegepast op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen.
In de inhoudscategorie geweld moet vraag 2.2.1. (Komen in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie wijst hierbij op de scène waarin de hoofdpersoon iemand met een stok in elkaar slaat. Vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) moet op basis van bovengenoemde scène met ‘1 of enkele keren’ beantwoord worden. De stokslagen komen zichtbaar en hoorbaar hard aan bij het slachtoffer en dat is ook de bedoeling van de agressor. Vraag 2.4.1. (Zijn er beelden van verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden. Vraag 2.5.1. (Zitten er geweldsacties in die door mensen uitvoerbaar zijn?) moet tenslotte met ‘ja’ beantwoord worden.
Geweld dat uitvoerbaar en indringend is maar geen ernstige verwondingen tot gevolg heeft, leidt tot de leeftijdsclassificatie 12.
In de categorie angst moet vraag 3.4.1. (Komen er lijken van mensen in de productie voor?) moet eveneens met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. De Klachtencommissie wijst hier op de vermoorde man van de hoofdrolspeelster. Het lijk heeft een verwonding maar is niet ernstig gehavend waardoor vraag 3.4.2. (Komen er ernstig gehavende lijken van mensen in de productie voor?) met ‘nooit’ beantwoord moet worden. Vraag 3.7.7. (Hoe vaak komt zichtbare dreiging met geweld voor?) moet met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de leeftijdsclassificatie 6.
In de inhoudscategorie seks moet vraag 4.1.4. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘nooit’ beantwoord worden. Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) moet met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt bij de beantwoording van deze vraag op de scènes waarin de hoofdrolspelers seks hebben. Vraag 4.1.4. (Zijn de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld gebracht?) dient naar het oordeel van de Klachtencommissie met ‘nooit’ beantwoord te worden. Vraag 4.1.5. (Zijn er tijdens de seksuele handelingen details van genitaliën zichtbaar?) moet eveneens met ‘nooit’ worden beantwoord.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de leeftijdsclassificatie AL voor de categorie seks.
In de categorie drugs en alcohol moet vraag 6.1.1. (Komt er (a) harddrugs- (b) overmatig softdrugsgebruik of (c) overmatig alcoholgebruik in de productie voor?) moet met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. De Klachtencommissie doelt daarbij op de verschillende scènes waarin een vrouw veel wijn drinkt. In één van de scènes komt de vrouw zwalkend aanlopen en drinkt vervolgens een fles wijn leeg. In de vragenlijst wordt met overmatig alcoholgebruik liederlijk gedrag door alcoholgebruik bedoeld. De vrouw vertoond geen liederlijk gedrag in de letterlijke zin van het woord, maar de vrouw is duidelijk onder invloed van alcohol. In combinatie met het zichtbare drankgebruik van de vrouw, moet dit naar de mening van de Klachtencommissie worden aangemerkt als overmatig alcoholgebruik. Vraag 6.1.2. (Wordt het harddrugsgebruik, overmatig softdrugsgebruik, of overmatig alcoholgebruik in een gunstig daglicht geplaatst?) moet met ‘nee’ worden beantwoord. Vraag 6.1.3. (Wordt het harddrugsgebruik, overmatig softdrugs- of overmatig drankgebruik expliciet afgeraden?) moet met ‘nee’ worden beantwoord. Vraag 6.1.4. (Wordt alle harddrugsgebruik, overmatig softdrugs- of overmatig alcoholgebruik uitgevoerd door een niet serieus te nemen antiheld in een comedy?) moet eveneens met ‘nee’ worden beantwoord.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de leeftijdsclassificatie 12 voor de categorie drugs en alcohol.
De overige categorieën zijn op de Film niet van toepassing.
De classificatie van de Film komt uit op 12, op basis van geweld (pictogram: vuistje) en drugs en alcohol (pictogram: spuitje).
De classificatie 12 heeft als consequentie dat de Film conform artikel 3 lid 1 Deelreglement Televisie alleen na 20.00 uur mag worden uitgezonden.
6 a. De beslissing van de Klachtencommissie ten aanzien van Beklaagde sub 2
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht van Klaagster gegrond. De classificatie van de film dient uit te komen op 12 op basis van geweld en drugs en alcohol.
Beklaagde sub 2 dient binnen vier weken na dagtekening van deze uitspraak de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 12 in combinatie met de inhoudspictogrammen voor geweld en drugs en alcohol zelf door middel van het invullen van het nu geldende classificatieformulier in te voeren in de database van het NICAM.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde sub 2, nu er in eerdere uitspraken (onder andere klachtnr. 040111.01 ‘Close Up’ en 041112.02 ‘E.R’. ) jegens Beklaagde sub 2 een boete is opgelegd. Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn.
De Sanctierichtlijn gaat uit van twee soorten overtredingen, te weten categorie A: ‘inhoudelijke overtredingen’ en categorie B, ‘overtredingen in de uitvoering’. De hoogte van de boete wordt vastgesteld door middel van een puntensysteem. De overtreding van Beklaagde sub 2 valt onder categorie A. Beklaagde sub 2 is een landelijk opererende filmdistributeur, waarvoor elk punt in categorie A € 2000,- bedraagt. Nu de leeftijdscategorie verhoogd wordt van 6 naar 12 op basis van twee inhoudscategorieën (geweld en drugs en alcohol), brengt dit voor Beklaagde sub 2 een boete met zich mee van € 4000, -
De boete komt derhalve uit op € 4000,-.
Het hierboven genoemde bedrag dient door Beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt gescheiden toegezonden.
6 b. De beslissing van de Klachtencommissie ten aanzien van Beklaagde sub 1
De Klachtencommissie acht de klacht van Klaagster gegrond.
De Klachtencommissie gaat niet over tot het opleggen van een boete vanwege het geslaagde beroep op artikel 4 lid 1 Algemeen Reglement van het NICAM.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend.
Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 12 november 2008
