Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: promo voor The Ring, uitgezonden op 23 oktober 2008 omstreeks 18.50 uur, hierna te noemen: de Promo
1. De procedure
Klager heeft bij e-mail van 24 oktober 2008 een klacht ingediend over de Promo.
Klager heeft zijn klacht bij email van 27 oktober 2008 aangevuld.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 20 november 2008.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 10 december 2008.
Klager noch Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
De Promo is samengesteld uit beelden van de film ‘The Ring’. De classificatie van de film is ‘let op met kinderen tot 16 jaar’ (16), op basis van angst (pictogram: spinnetje).
3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorie angst. Klager uit zijn verbazing over het feit dat er om 18.50 uur een promo voor de horrorfilm ‘The Ring’ is uitgezonden. Zijn kinderen waren gelukkig met andere dingen bezig maar Klager denkt dat als kinderen opeens dat soort griezeleffecten te zien krijgen, er van gezonde slaap geen sprake kan zijn.
De meest opvallende effecten waren volgens Klager die van een geestverschijning van een meisje van een jaar of 12 met ‘dode’ ogen die kwaad in de camera keek terwijl er snel ingezoomd werd tot in het grijs van één pupil en een secondelang shot van een dood kind met wijd open mond en een lugubere blik, zittend in een kast, waarvan het hoofd een stukje naar voren zakte. Verder werd nog iemand in een waterput getrokken. Alles was voorzien van toepasselijke enge muziek. Klager vindt dat als de regels hier goed zijn toegepast, deze regels toch echt niet voldoende zijn.
4. Het verweer
In haar verweerschrift geeft Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
Beklaagde geeft aan dat de promo 12 angst heeft. Door een interne communicatiefout is de promo om 18.50 uur in het uitzendschema terecht gekomen. Beklaagde erkent en betreurt dat de Promo op een te vroeg tijdstip is uitgezonden. Desalniettemin verzoekt Beklaagde de Klachtencommissie om bij de beoordeling en het vaststellen van de hoogte van de sanctie rekening te houden met het feit dat de promo is uitgezonden tijdens de break van het televisieprogramma ‘According to Jim’ dat zich niet specifiek richt op jonge kinderen waardoor het schadelijke effect van de te vroeg uitgezonden Promo mogelijk enigszins beperkt is gebleven.
5. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager ontvankelijk in zijn klacht.
De Klachtencommissie overweegt het volgende.
Artikel 10 Deelreglement Televisie van het NICAM, zegt dat promo’s niet geclassificeerd hoeven te worden. Om te kunnen bepalen op welk uitzendtijdstip, in de zin van artikel 3 lid 1 van hetzelfde Deelreglement, een promo mag worden uitgezonden, dient de omroepinstelling de promo te beoordelen conform
artikel 4 van het onderhavige reglement. In artikel 3 lid 1 Deelreglement Televisie staat dat de omroepinstelling programmaonderdelen die op basis van leeftijds- en inhoudsaanduidingen niet bestemd zijn voor vertoning aan personen beneden de leeftijd van 12, onderscheidenlijk 16 jaar niet mag uitzenden voor 20:00 uur respectievelijk 22:00 uur. De promo dient altijd de classificatie van het hoofdproduct te vermelden.
Als gevolg van bovenstaande regel, toetst de Klachtencommissie, indien een klacht wordt ingediend over een Promo, of deze op een juist tijdstip is uitgezonden.
Ten aanzien van de inhoudscategorie angst is de Klachtencommissie van mening dat de Promo elementen bevat die binnen het Kijkwijzer classificatiesysteem tot de leeftijdsclassificatie 12 leiden. De Klachtencommissie wijst op de jongen die twee keer zeer angstig in beeld verschijnt. Voorts komen er extreem angstaanjagende geluiden of muziekeffecten in de Promo voor. De angstwekkende situaties spelen zich af in een voor kinderen alledaagse gewone omgeving, gezien de beelden van een huiskamer en een weiland.
Bovenstaande beoordeling zou de classificatie van de Promo op 12 brengen op basis van angst.
Gezien het vorenstaande heeft Beklaagde de Promo niet mogen uitzenden vóór 20:00 uur, waardoor zij in strijd heeft gehandeld met artikel 3 lid 1 Deelreglement Televisie van het NICAM.
De promo is uitgezonden tijdens de break van het televisieprogramma ‘According to Jim’. Beklaagde is van mening dat het betreffende televisieprogramma zich niet specifiek richt op jonge kinderen waardoor het schadelijke effect van de te vroeg uitgezonden Promo mogelijk enigszins beperkt is gebleven en verzoekt de Klachtencommissie bij het vaststellen van de sanctie hier rekening mee te houden. Zoals uit bovenstaande blijkt, is de Klachtencommissie van oordeel dat het uitzendtijdstip van de promo niet in lijn is met de inhoud van de promo. Beklaagde heeft de Promo in strijd met de NICAM reglementen uitgezonden. De NICAM reglementen bieden ten aanzien van de uitzendtijden geen ruimte om in een oordeel over een klacht te betrekken of een Promo al dan niet geplaatst is voor of na een programma dat specifiek gericht is op jonge kinderen en de Klachtencommissie dient dan ook voorbij te gaan aan bovenstaand verzoek van Beklaagde. Er is voor de Klachtencommissie derhalve geen aanleiding de sanctie te verlagen.
6. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht over de Promo gegrond. De Promo mocht niet voor 20.00 uur worden uitgezonden.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde, nu er in eerdere uitspraken (onder andere klachtnr. 080212.01: ‘The Shield’ en 080225.02: ‘Charmed’) jegens Beklaagde een boete is opgelegd. Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn.
De Sanctierichtlijn gaat uit van twee soorten overtredingen, te weten categorie A: ‘inhoudelijke overtredingen’ en categorie B, ‘overtredingen in de uitvoering’. De hoogte van de boete wordt vastgesteld door middel van een puntensysteem. De onderhavige overtreding valt binnen de categorie A ‘inhoudelijke overtredingen’; de Promo is op een verkeerd tijdstip uitgezonden. Beklaagde is een landelijk opererende omroep, waarvoor elk punt in categorie A € 2000,- bedraagt. Het op een verkeerd tijdstip uitzenden van de Promo brengt volgens de Sanctierichtlijn een boete van € 2000, - met zich mee.
In bovengenoemde Sanctierichtlijn staat opgenomen dat de Klachtencommissie de mogelijkheid heeft de correctiefactor toe te passen. Afhankelijk van de mate van verwijtbaarheid kan de correctiefactor naar boven dan wel naar beneden worden bijgesteld. Eén van de factoren die bij het bepalen van de correctiefactor een rol kan spelen, is het aantal klachten dat reeds eerder tegen een Beklaagde gegrond is verklaard. Nu de Sanctierichtlijn op 15 november 2004 in werking is getreden, en er diverse malen klachten tegen Beklaagde gegrond zijn verklaard en boetes zijn opgelegd, zal de Klachtencommissie inderdaad een correctiefactor toepassen. De Klachtencommissie stelt de correctiefactor vast op 1,5 waardoor de boete voor Beklaagde € 3000,- bedraagt.
Het hierboven genoemde bedrag dient door Beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt gescheiden toegezonden.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 13 januari 2009
