Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: DVD ‘Tarzan’, hierna te noemen: de Film
1. De procedure
Klager heeft op 26 augustus een klacht ingediend over de Film.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft in een email van 7 oktober 2010 aangegeven geen verweerschrift in te dienen.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 20 oktober 2010.
Klager noch Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn/haar standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
De Film gaat over Tarzan die opgroeit in een gorillafamilie. Tarzan moet later kiezen tussen een leven met mensen of een leven met apen.
Ten tijde van het uitbrengen van de DVD in 2005, was de Film niet geclassificeerd. In de database staat één classificatie van 25 september 2009, verricht door een andere aangeslotene dan Beklaagde. De Film is daarbij geclassificeerd met behulp van het toen geldende classificatieformulier van het NICAM en is uitgekomen op 'Alle Leeftijden' (AL).
3. De klacht
Klager is van mening dat de Film van het begin tot het eind veel geweld en angstige scènes bevat. Klager noemt als voorbeelden apen die op demonen lijken, het schieten op mensen en dieren, op demonen lijkende mensen die met zwepen naar dieren slaan en angstaanjagende gezichtsuitdrukkingen.
4. Het verweer
Nadat Beklaagde om verweer is gevraagd heeft Beklaagde op 7 oktober 2010 een email naar het Klachtensecretariaat verzonden met daarbij een reactie. In deze reactie geeft Beklaagde het volgende aan.
Beklaagde heeft de Film zelf nog eens bekeken en komt tot de conclusie dat de Film de classificatie 'let op met kinderen tot 6 jaar' op basis van geweld en angst zou moeten hebben. De Film komt uit de tijd van de overgang naar het Kijkwijzersysteem en is helaas niet opnieuw geclassificeerd toen deze op DVD uitkwam. Om deze redenen dient Beklaagde geen verweerschrift in en zal Beklaagde de film herclassificeren.
5. De reactie van Klager op de email van Beklaagde
Klager is blij dat Beklaagde inziet dat de Film de classificatie 6 zou moeten hebben. Klager bekruipt echter het gevoel dat deze AL classificatie eerder te maken heeft met commerciele belangen dan met een systeemovergang. Temeer omdat ook andere films van Beklaagde te lijden hebben aan dit euvel. Klager vindt het jammer dat de classificatie overgelaten wordt aan de producent.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager ontvankelijk in zijn klacht.
De Klachtencommissie heeft de thans geldende vragenlijst toegepast op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen.
In de inhoudscategorie geweld moet vraag 2.2.1. (Komen in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. De Klachtencommissie doelt hier onder andere op de scène waarbij Clayton met een geweer Tarzan in zijn buik slaat. De vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden. Vraag 2.4.1. (Zijn er beelden van verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moet met ‘ja’ beantwoord worden. De Klachtencommissie wijst hier onder andere op de krassen die op de buik van Tarzan te zien zijn nadat hij met een panter heeft gevochten. Deze verwonding is niet ernstig in de zin van de vragenlijst van Kijkwijzer zodat vraag 2.4.2. (Zijn er beelden van ernstige verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) met 'nee' beantwoord moet worden. Vraag 2.7.1. (Vindt al het geweld plaats in een slapstick-context?) moet met ‘nee’ worden beantwoord.
Bovenstaande beantwoording brengt de classificatie voor de inhoudscategorie geweld op 6.
In de categorie angst moet vraag 3.5.1. (Komen er beelden van verwondingen in de productie voor?) met '1 keer of vaker' beantwoord worden. De Klachtencommissie wijst hierbij op het voorbeeld dat onder vraag 2.4.1. genoemd wordt. Vraag 3.9.1. (Komen er beelden van dreiging met geweld voor?) moet met '1 keer of vaker' beantwoord worden. De Klachtencommissie wijst hierbij onder andere op de scène waarbij Tarzan door Clayton onder schot gehouden wordt. Vraag 3.12.1. (Spelen de angstwekkende scènes zich af in een realistische omgeving?) moet met '1 keer of vaker' beantwoord worden. Zo spelen de scènes zich naar het oordeel van de Klachtencommissie onder andere af op een boot en in een oerwoud. Vraag 3.12.2. (Komen er een of meer onrealistische personages voor in de angstwekkende scènes?) dient met 'nee' beantwoord te worden. Vraag 3.13.1. (Komen er beelden voor van fantasiewezens, transformaties of dieren die zich dreigend gedragen of er dreigend uitzien?) met '1 keer of vaker' beantwoord worden. De Klachtencommissie is van mening dat er onder andere in de Film een panter te zien is die zich dreigend gedraagt. Hij gromt, laat zijn tanden zien en valt een aap aan. Hierbij haalt hij uit met zijn klauwen. Ook zijn er apen die zich dreigend gedragen. Zij hebben ogen die licht geven en gaan met opengesperde bekken achter Tarzan en Jane aan. Ook bijt een aap Jane in haar been.
Bovenstaande beantwoording brengt de classificatie wat betreft angst op 6.
De beantwoording van bovengenoemde vragen leidt tot de classificatie 6 op basis van geweld en angst.
De overige inhoudscategorieën zijn op de Film niet van toepassing.
De Klachtencommissie overweegt het volgende. Volgens artikel 1 van het Algemeen Reglement van het NICAM moet een aangeslotene, die verantwoordelijk is voor de openbaarmaking van een audiovisueel product, ieder product classificeren met behulp van het classificatiesysteem van het NICAM.
De Klachtencommissie stelt vast dat de onderhavige Film op DVD is uitgebracht in 2005 en dat de Film daarbij niet is geclassificeerd met behulp van het toen geldende classificatieformulier van het NICAM. Dit betekent dat Beklaagde in strijd met de bovengenoemde hoofdregel uit het Algemeen reglement heeft gehandeld.
Kijkwijzer is in 2001 van start gegaan. Beklaagde stelt in haar reactie dat de Film uit de tijd van de overgang naar het Kijkwijzersysteem kwam. De DVD is in 2005 uitgebracht terwijl Kijkwijzer in 2001 van start is gegaan. Kijkwijzer bestond ten tijde van het uitbrengen van de DVD derhalve vier jaar. De Film is in 1999 in de bioscoop uitgebracht en was door de Nederlandse Filmkeuring gekeurd op AL.
Aangezien de DVD na inwerkingtreding van Kijkwijzer is uitgebracht, had deze DVD naar het oordeel van de Klachtencommissie in 2005 conform de Kijkwijzerregels geclassificeerd moeten worden.
Het voeren van Kijkwijzerpictogrammen, zonder dat daaraan een daadwerkelijke classificatie is voorafgegaan, acht de Klachtencommissie onzorgvuldig. Doordat Beklaagde ten onrechte het pictogram AL heeft gebruikt, is Klager verkeerd voorgelicht over de mogelijke schadelijke elementen in de Film.
7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht gegrond.
De classificatie van de Film dient uit te komen op 6 op basis van geweld en angst.
Gebleken is dat een andere aangeslotene bij het NICAM nadat Beklaagde de Film op DVD had uitgebracht, de Film heeft geclassificeerd. Het bureau van het NICAM, zal nadat Beklaagde de in deze uitspraak aangegeven classificatie in de database van het NICAM heeft ingevoerd, met de andere aangeslotene contact opnemen met het verzoek die classificatie te verwijderen.
Beklaagde dient bij de eerstvolgende release van de DVD/Video ervoor te zorgen dat de inlay de correcte classificatie vertoont. Indien er tussentijds een herdruk van de omslag plaatsvindt, dient deze de correcte classificatie te vermelden. Tevens dient Beklaagde er zorg voor te dragen dat alle eventuele reclame- en overige uitingen met betrekking tot de DVD de correcte classificatie vermelden.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde, nu er in eerdere uitspraken (onder andere klachtnr. 070901.04 'Lilo & Stitch 2' en 071126.01 'De Rode Zwaan' ) tegen Beklaagde een klacht gegrond is verklaard.
Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn. De Sanctierichtlijn gaat uit van twee soorten overtredingen, te weten categorie A: ‘inhoudelijke overtredingen’ en categorie B, ‘overtredingen in de uitvoering’. De hoogte van de boete wordt vastgesteld door middel van een puntensysteem. De overtreding van Beklaagde - het niet classificeren van de Film- valt onder categorie A. Beklaagde is een landelijk opererende DVD- en videodistributeur, waarvoor elk punt in categorie A € 2.000,- bedraagt. Het ten onrechte niet classificeren van de Film brengt volgens de Sanctierichtlijn zes punten met zich mee; voor Beklaagde betekent dit derhalve een boete van € 12.000,-.
De Klachtencommissie is van oordeel dat geen sprake is van verzachtende omstandigheden. Het inhoudspictogram AL op de inlay van de DVD is onjuist waardoor de informatievoorziening aan de consument niet correct is geweest. De boete voor Beklaagde bedraagt derhalve € 12.000,--.
Het hierboven genoemde bedrag dient door Beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt gescheiden toegezonden.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 20 oktober 2010