Klachtnummer: 070106.08
Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: ‘Anatomie voor Beginners’, uitgezonden op 6 januari 2007, hierna te noemen: het Programma
1. De procedure
Klaagster heeft op 6 januari 2007 een klacht ingediend over het programma, aangevuld bij e-mail van 9 januari 2007.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft bij brief van 6 februari 2007 verweer gevoerd.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 14 februari 2007.
Beklaagde is ter zitting verschenen.
Klaagster heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
Het Programma is geclassificeerd met behulp van het classificatieformulier versie 4.0 en heeft de classificatie ‘let op met kinderen tot twaalf jaar’ (12) op basis van angst (pictogram: spinnetje).
3. De klacht
Klaagster geeft aan dat zij het met het huidige media aanbod moeilijk vindt om te bepalen wat wel en niet goed is voor haar dochters. Ze doet haar best om mee te kijken naar televisieprogramma’s en probeert het internetgebruik en gamegebruik te controleren. Op 6 januari is klaagster echter erg geschrokken toen zij tijdens het reclameblok van het programma ‘X-factor’ even de kamer uitging. Haar dochters zapten naar Tien en vielen in het programma ‘Anatomie voor Beginners’ waar in volle glorie een ontleed lijk te zien was, want Beklaagde meende op zaterdagavond om 21.00 uur een anatomieles te moeten geven onder leiding van de heer Gunther von Hagens. Klaagster vindt dit ‘bad taste’ en onethisch. Klaagster is, op basis van wat ze gezien heeft, van mening dat de classificatie 12 voor het Programma te laag is. Klaagster vindt dat non-fictie anders beoordeeld moet worden dat fictie vanwege de ‘echtheid’ van de beelden en de ethiek. Misschien moet de vragenlijst aangepast worden, zo oppert Klaagster.
4. Het verweer
In het verweerschrift geeft Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
Klaagster stelt vast dat de klacht zich richt tegen de regelgeving van Kijkwijzer. Daar Beklaagde geen invloed heeft op de regelgeving, dient de klacht afgewezen te worden.
Het doel van het Programma is mensen bewuster te maken van hun gezondheid door inzicht te geven in de kwetsbaarheid en de vergankelijkheid van ons lichaam.
Het Programma is een non-fictie programma waarin (gehavende) lijken voorkomen en heeft, op basis van de omslagpunten van het classificatiesysteem terecht 12 gekregen, en mocht dus na 20.00 uur uitgezonden worden. Nu het Programma om 21.00 uur is uitgezonden, is de klacht ongegrond.
Beklaagde merkt hierbij op dat de beelden die in het Programma voorkomen, niet indrukwekkender zijn dan de voorbeelden van ernstig gehavende lijken in de vragenlijst van Kijkwijzer, waarvoor tevens een leeftijdsindicatie staat van 12.
Voor zover de klachtencommissie meent dat er in het Programma ernstige verwondingen voorkomen en op grond daarvan het Programma niet om 21.00 uur uitgezonden had mogen worden, geldt het volgende. Beklaagde betwist dat er verwondingen kunnen worden toegebracht aan niet levende wezens. Reeds daarom is de klacht op dit punt ongegrond.
Indien de Klachtencommissie oordeelt dat verwondingen wel kunnen worden toegebracht aan levenloze wezens, dan komen die in het Programma niet voor:
a. wanneer bij angst vraag 3.3.2. (ernstige verwondingen) met ‘1 keer of vaker’ wordt ingevuld, wordt de vraag over lijken overgeslagen.
b. Bij geweld spelen verwondingen alleen een rol wanneer er geweld aan vooraf gaat. Indien er geen geweld in de productie voorkomt, kom je ook niet tot verwondingen. Het gaat immers om fysiek geweld dat door levende wezens wordt toegebracht aan andere levende wezens. Dit is bij het Programma niet het geval.
Beklaagde betreurt het dat Klaagster (het uitzendtijdstip van) het Programma niet geschikt vindt voor haar kinderen. Op grond van de Kijkwijzer echter, kan worden aangenomen dat het algemeen aanvaard is dat het Programma na 20.00 uur wordt uitgezonden. Beklaagde merkt daarbij op dat het systeem van Kijkwijzer ervan uitgaat dat ouders toezicht houden op hetgeen hun kinderen kijken.
Nu toetsing aan het NICAM classificatiesysteem niet leidt tot een andere classificatie verzoekt Beklaagde de Klachtencommissie de klacht ongegrond te verklaren, althans af te wijzen.
5. De mondelinge behandeling
Beklaagde geeft aan dat het Programma aangekocht is uit Engeland. Het Programma wordt momenteel herhaald in zes delen, om 22.30 uur.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht.
De Klachtencommissie heeft het classificatieformulier 4.0 toegepast op het programma en behandelt hieronder de relevante vragen.
Beklaagde heeft terecht ingevuld dat het hier gaat om een non-fictie product.
In de inhoudscategorie angst heeft Beklaagde ten onrechte vraag 3.3.1. (Komen er verwondingen voor in de productie?) en vraag 3.3.2. (Komen er ernstige verwondingen voor in de productie?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord. Zoals Beklaagde zelf in haar verweerschrift stelt, kunnen (ernstige) verwondingen alleen bij levende wezens voorkomen.
In plaats daarvan moeten vraag 3.3.1. (Komen er lijken voor in de productie?) en vraag 3.3.2. (Komen er ernstig gehavende lijken voor in de productie?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De lichamen die worden getoond in het Programma zijn immers ontdaan van de huid en in andere scènes worden lichaamsdelen en organen ontleed.
De aanwezigheid van ernstig gehavende lijken leidt tot de classificatie 12 op basis van angst.
De overige inhoudscategorieën zijn op het programma niet van toepassing.
De classificatie van het programma komt uit op 12 op basis van de inhoudscategorie angst.
De classificatie 12 heeft als consequentie dat het programma conform artikel 3 lid 1 Deelreglement Televisie alleen na 20.00 uur mag worden uitgezonden. Nu de classificatie van het Programma 12 is op grond van de inhoudscategorie angst (zij het op basis van een verkeerde vraag), en het Programma in lijn met de classificatie na 20.00 uur is uitgezonden, heeft Beklaagde conform de Kijkwijzer regels gehandeld.
De Klachtencommissie merkt hierbij het volgende op. Binnen de huidige vragenlijst is het niet mogelijk om tot een hogere classificatie te komen. Voor het Programma is de leeftijdsclassificatie 12 naar het oordeel van de Klachtencommissie mogelijk te laag omdat er sprake is van schokkende beelden. De vragenlijst laat haar echter geen mogelijkheid om tot een hoger resultaat te komen.
De Klachtencommissie geeft het NICAM in overweging om de Wetenschapscommissie te laten onderzoeken of er voor de toekomst een bevredigender oplossing te vinden is voor dergelijke beelden.
7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht ongegrond.
De classificatie van Het Programma is terecht uitgekomen op 12, op basis van angst.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM.
Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de
Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 26 maart 2007
