Naar aanleiding van de uitspraak van de Klachtencommissie van 19 maart 2013 heeft de filmdistributeur het pictogram voor seks toegevoegd aan de classificatie van de film.
1. De procedure
Klaagster heeft op 26 december 2012 een klacht ingediend over de Film.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM op formele aspecten getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft bij brief van 10 januari 2013 verweer gevoerd.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 19 februari 2013.
Klaagster heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten. Vertegenwoordigers van Beklaagde zijn ter zitting verschenen.
2. De bestreden audiovisuele productie
De Film gaat over Bella die verliefd is op vampier Jacob en op Edward. Een groep vampieren heeft het echter op Bella gemunt.
De Film is geclassificeerd aan de hand van het destijds geldende classificatieformulier en is uitgekomen op ‘let op met kinderen tot 12 jaar’ op basis van de inhoudscategorieen geweld (pictogram: vuistje) en grof taalgebruik (pictogram: schreeuwend mannetje).
3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorie seks. De Film begint meteen met een scene dat de oma van de hoofdrolspeelster de hoofdrolspeler oraal bevredigt, daarop volgend heeft hij seksuele handelingen met de oma. Verder gaat de Film alleen maar over de grootte van de penis en de vagina. De leader geeft 16 jaar aan. Klaagster heeft de Film gehuurd bij de videotheek en dacht een leuke familiefilm te kijken op tweede kerstdag.
4. Het verweer
In het verweerschrift geeft Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
Beklaagde heeft tijdens het coderen het genre in ogenschouw genomen. Daarin vond Beklaagde de genoemde scene een setting die komisch was en niet opwindend bedoeld was als zodanig. Beklaagde heeft het dan ook niet als seks of als opwinding gezien. Echter naar aanleiding van de recente codeurbijeenkomst, had Beklaagde misschien toch seks moeten scoren. De Film heeft volgens Beklaagde echter geen 16. Voor het grof taalgebruik ging Beklaagde ervan uit dat dit niet zo vertaald zou worden in de ondertiteling. Beklaagde verneemt graag of zij hier goed in zat omdat zij anders haar coderingen in het vervolg aanpast. De leader vertoont de classificatie 16. Beklaagde moet het antwoord hierop schuldig blijven aangezien de inlay en de master in Duitsland gemaakt zijn. Beklaagde staat achter de classificatie 12.
5. De mondelinge behandeling ter zitting
De vertegenwoordiger van Beklaagde handhaaft haar standpunt ter zitting. De vertegenwoordiger van Beklaagde heeft tijdens de codeurbijeenkomst een fragment gezien waaruit bleek dat seksuele handelingen gescoord dienen te worden. Beklaagde heeft tijdens het classificeren geen seksuele handelingen gescoord omdat zij van mening was dat de seksuele handelingen niet bedoeld waren om op te winden en het genre van de Film humor is. Daarnaast wordt er in de Film overdreven gerefereerd aan de grootte van een penis. In die context heeft Beklaagde de vragenlijst ingevuld. Beklaagde realiseert zich dat de seksuele handelingen gevoelens van gene op kunnen wekken bij kinderen en dat kinderen en ouders onvoldoende zijn gewaarschuwd.
Desgevraagd antwoordt Beklaagde dat zij indringend geweld heeft gescoord omdat een clan wordt aangevallen en met stokken wordt geslagen. Daarnaast vindt een onthoofding plaats en rolt een hoofd weg. Desgevraagd antwoordt Beklaagde dat zij griezeleffecten heeft gescoord omdat een man aan het begin van de Film uit het niets tegen de grond wordt gewerkt en daarna een vampier is en de scene waarin een onthoofding plaatsvindt.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht. Om de classificatie van de Film vast te stellen past de Klachtencommissie het huidige classificatieformulier toe op de Aflevering.
Bij de inhoudscategorie geweld moet vraag 2.2.1. (Komen er in de productie één of meerder vormen van fysiek geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op de scenes waar gevechten te zien zijn in een stam en een meisje dat vuistslagen uitdeelt aan Bella.
Vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden.
In de toelichting op de vragenlijst staat dat bij indringende geweldsacties de kijker de indruk krijgt dat het geweld hard aankomt en dat dat ook de bedoeling van de dader is. De geweldsacties kunnen indringend zijn door de hardheid van de geweldshandelingen of de hardheid van de dader, doordat het geweld hard aankomt bij het slachtoffer of doordat de inslag van de geweldshandelingen gedetailleerd in beeld wordt gebracht. Indringendheid kan bijvoorbeeld worden gerealiseerd door middel van: het toevoegen van opzwepende muziek aan de geweldsscènes, het accentueren van pijn bij het slachtoffer door geluid of beeld, slow motion, close ups van gevechtshandelingen, het toevoegen van geluidseffecten aan vechtscènes. De Klachtencommissie is van oordeel dat het geweld in de Film niet zichtbaar in beeld is gebracht zodat dit niet indringend is.
Vraag 2.4.1. (Zijn er beelden van verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moet met '1 keer of vaker' beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt hierbij op de wond van een meisje op haar arm dat gehecht moet worden. De Klachtencommissie merkt deze verwonding niet aan als ernstige verwonding zodat vraag 2.4.2. (Zijn er beelden van ernstige verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) met 'nooit' beantwoord moet worden. De aanwezigheid van fysiek geweld dat niet indringend is en tot verwondingen leidt die niet ernstig zijn, brengt de classificatie voor geweld op 6.
In de inhoudscategorie angst moet vraag 3.0.1. (Komen er angstwekkende beelden voor in de productie?) met '1 keer of vaker' beantwoord worden. Vraag 3.4.1. (Komen er griezeleffecten in de productie voor?) moet met '1 keer of vaker' beantwoord worden. In de toelichting op de Vragenlijst wordt onder griezeleffecten verstaan: ‘alle elementen waarmee angst en/of weerzin bij de kijker kunnen worden opgewekt’. Griezeleffecten kunnen het gevolg zijn van acties van levende wezens (mensen, mensachtigen, fantasiewezens of dieren) of van bovennatuurlijke krachten. Griezeleffecten kunnen meer of minder hevig zijn. De Klachtencommissie merkt onder andere de scene aan waar de kinderen met zwarte capes door het bos lopen en de scene waar een hoofd op de grond rolt na een gevecht aan als griezeleffecten. Verder is er een scene waarin Belle in haar bed ligt te slapen, er opzwepende muziek te horen is en opeens aan haar dekbed en haar matras getrokken wordt. Vraag 3.5.1. (Komen er beelden van verwondingen in de productie voor?) moet met '1 keer of vaker' beantwoord worden.
Vraag 3.5.2. (Zijn deze verwondingen ernstig?) moet met 'nooit' beantwoord worden. De verwondingen zijn niet ernstig in de zin van de vragenlijst. De Klachtencommissie wijst bij de beantwoording van deze vragen naar de verwonding die bij vraag 2.4.1. genoemd is. Vraag 3.7. 1. (Komen er beelden van zelfmoord, een poging tot zelfmoord of van iemand die zelfmoord heeft gepleegd voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt hier onder andere op de scène waarbij de vrouw van een stamhoofd zichzelf in de buik steekt met een mes . Vraag 3.8.1. (Komen er beelden van zelfverminking voor?) moet met '1 keer of vaker' worden beantwoord. De Klachtencommissie doelt hierbij op de scene waar Belle zichzelf met een steen in haar armen snijdt en met de steen in haar buik steekt.
Vraag 3.12.1. (Spelen de angstwekkende scénes zich af in een realistische omgeving?) moet met '1 keer of vaker' beantwoord worden. De scenes spelen zich onder andere af in een bos. Vraag 3.12.2. (Komen er één of meer onrealistische personages voor in de angstwekkende scènes?) moet met 'ja' beantwoord worden.In de toelichting op de vragenlijst is vermeld dat onrealistische personages afwijken van gewone mensen of gewone dieren door een ongewoon uiterlijk of door zeer bijzondere eigenschappen. De Klachtencommissie merkt onder andere de vampiers aan als onrealistische personages.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de classificatie 9 op basis van angst.
Ten aanzien van de inhoudscategorie seks is de Klachtencommissie van mening dat vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord moet worden. Onder seksueel georiënteerd taalgebruik wordt verstaan: seksuele toespelingen, grove seksuele grappen en alle verbale uitingen die erop gericht zijn de actor zelf, een andere persoon in de productie of de kijker op te winden. De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op opmerkingen als: ' ik kom klaar' en ' kan ik in de grot van jouw vagina blijven?' en ' ik naai je later, ok?'. Bij deze opmerkingen is te zien dat de actor zelf opgewonden is. Vraag 4.1.2 (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) dient met ‘vaak' te worden beantwoord. In de toelichting op de vragenlijst staat bij deze vraag dat onder seksuele handelingen verstaan wordt: alle handelingen die erop gericht zijn de actor zelf, een andere persoon in de productie of de kijker op te winden. Dit kan ook een suggestieve handeling zijn. Onder vaak wordt verstaan dat de seksuele handelingen een relatief groot deel van de tijd van de productie beslaan. De Klachtencommissie doelt bij de beantwoording van deze vraag onder andere op de scène waarin een oma Edward oraal bevredigt en een scene waar Belle seks heeft met Jacob in de tent. De Klachtencommissie is van oordeel dat hier sprake is van suggestieve seksuele handelingen.
Vraag 4.1.4. (Zijn de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld gebracht?) dient met ' nooit' beantwoord te worden. Vraag 4.1.5. (Zijn er tijdens de seksuele handelingen details van genitaliën zichtbaar?) dient met 'nooit' beantwoord te worden.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de leeftijdsclassificatie 12 op basis van seks.
Tot slot moet vraag 7.1.1. (Komt er in de productie grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal) voor?) met ‘ja’ beantwoord worden aangezien het grof taalgebruik door de hele Film heen is te horen. De Klachtencommissie wijst onder andere op de woorden ' bitch’ en ‘shit’.
De overige inhoudscategorieën zijn niet op de Film van toepassing.
7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht gegrond. De leeftijdsclassificatie blijft gelijk maar het inhoudspictogram voor seks is niet vertoond.
De classificatie van de Film dient uit te komen op 12 seks en grof taalgebruik.
Op grond van het bovenstaande verzoekt de Klachtencommissie Beklaagde ambtshalve om binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie de Film te herclassificeren.
Beklaagde dient bij de eerstvolgende release van de DVD/Video ervoor te zorgen dat de inlay de correcte classificatie vertoont.
Indien er tussentijds een herdruk van de omslag plaatsvindt, dient deze de correcte classificatie te vermelden.
Tevens dient Beklaagde er zorg voor te dragen dat alle eventuele reclame- en overige uitingen inclusief de leader met betrekking tot de DVD de correcte classificatie vermelden.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder b van het Klachtenreglement over tot het opleggen van de maatregel van waarschuwing, nu dit de eerste keer is dat een klacht tegen Beklaagde gegrond is verklaard.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM.
Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
