De klacht betreft specifiek de aflevering van 9 december 2001 en de promo’s van de Amerikaanse serie ‘Buffy The Vampire Slayer’, welke wekelijks werd uitgezonden om 20.15 uur (de serie wordt inmiddels herhaald op elke doordeweekse dag om 18.40 uur; op woensdag worden nieuwe afleveringen uitgezonden om 21.20 uur). De leeftijdsclassificatie van de serie is Meekijken Gewenst met kinderen jonger dan 6 jaar (MG6) op basis van geweld (vuist) en angst (spin).
De klager is het oneens met de leeftijdsclassificatie MG6. Klager is van mening dat de serie minimaal vanaf 14 jaar mag worden bekeken en dat promo’s alleen vanaf 20.00 uur mogen worden uitgezonden. Klager zou de serie graag opnieuw geclassificeerd zien.
Het verweer van de beklaagde luidt, dat men met behulp van het Kijkwijzer-systeem drie willekeurige afleveringen van de serie heeft geclassificeerd en dat de bovengenoemde classificatie er uit is gekomen. Daarnaast is zij mening dat de klacht onvoldoende gemotiveerd is en derhalve ongegrond zou moeten worden verklaard.
Naar het oordeel van de Klachtencommissie (KC) is er geen reden om de klacht ongegrond te verklaren. De motivatie van de klager is weliswaar mager, maar de drempel van de klachtenprocedure van het NICAM dient, gezien het doel dat zij dient, zo laag mogelijk te zijn. De KC heeft de betreffende aflevering bekeken en het coderingsformulier nogmaals doorlopen en is tot de conclusie gekomen dat enkele vragen kennelijk onjuist zijn ingevuld. De KC is van mening dat de betreffende aflevering van ‘Buffy’ op basis van geweld dient te worden geclassificeerd op 16 jaar en ouder. De reden hiervoor is dat er volgens de KC sprake is van geweldsacties die indringend zijn en dat er één of enkele keren ernstige verwondingen in beeld zijn ten gevolge van deze geweldsacties. Op basis van angst daarentegen is de classificatie van de aflevering van 9 december 2001 terecht uitgekomen op MG6. Echter de zwaarst geclassificeerde inhoudscategorie (in dit geval geweld) is maatgevend voor die betreffende aflevering. Daarnaast geldt in principe de regel dat de zwaarst geclassificeerde aflevering van een serie maatgevend is voor de classificatie van de serie als geheel. Dit zou in dit geval betekenen, dat de gehele serie geclassificeerd dient te worden op 16 jaar en ouder op basis van geweld en pas na 22.00 uur mag worden uitgezonden. De KC is echter van mening dat een dergelijk oordeel zijn doel voorbij zou schieten, gezien de inhoud van de gehele serie en de doelgroep van de serie (jongeren van 12 jaar en ouder). De betreffende aflevering wordt in deze zaak als een apart geval beschouwd. Deze aflevering mag dan ook niet voor 22.00 uur worden uitgezonden, tenzij de inhoud van de aflevering zo wordt aangepast dat hij op een lagere classificatie zou kunnen uitkomen.
De overige afleveringen dienen door de beklaagde opnieuw steekproefsgewijs geclassificeerd te worden. Het is de verantwoordelijkheid van de omroepinstelling om vooraf alle programma-onderdelen te beoordelen op mogelijke schadelijkheid en dus is de beklaagde zelf verantwoordelijk voor de representativiteit van haar classificatiesteekproef.
Tevens dienen de promo’s te worden beoordeeld op mogelijke schadelijkheid. Indien een promo naar de mening van de omroepinstelling schadelijk zou kunnen zijn, dient deze geclassificeerd te worden om het juiste uitzendtijdstip vast te kunnen stellen.
Uitspraak van de KC op 8 april 2002: De KC heeft besloten dat de klacht gegrond is. Zij gaat over tot het opleggen van een boete van 2500 euro, omdat in ieder geval één aflevering van de serie een onjuiste classificatie heeft gekregen en daardoor op een verkeerd tijdstip is uitgezonden. Daarnaast verwacht de KC dat de beklaagde ommegaand de serie en de daarvan afgeleide promo’s opnieuw steekproefsgewijs gaat classificeren en zo nodig haar uitzendschema aan de nieuwe classificatie(s) zal aanpassen.
UITSPRAAK COMMISSIE VAN BEROEP
Naar aanleiding van de bovengenoemde uitspraak van de Klachtencommissie (KC) is de beklaagde omroep in hoger beroep gegaan bij de Commissie van Beroep (CvB), daar zij het niet eens is met de uitspraak.
De beklaagde is van mening dat de gevolgde procedure bij de KC onjuist is en in strijd met het Algemeen Reglement van het NICAM, omdat er een aflevering is beoordeeld die is uitgezonden nadat de klager zijn klacht heeft ingediend. Voorts is de beklaagde van mening dat de klacht onvoldoende is gemotiveerd en dat klager zich uitsluitend richt op de inhoudscategorie angst, terwijl de KC heeft geoordeeld dat juist op het gebied van geweld niet juist is geclassificeerd. Over dit onderdeel heeft de klager in het geheel niet geklaagd, de KC had daarom de klacht moeten afwijzen. Tot slot is de beklaagde van mening dat het opleggen van een boete alle proporties te buiten gaat.
Het verweer van de klager luidt, dat er niet moet worden afgeweken van de regel ‘zwaarst geclassificeerd aflevering binnen een serie is maatgevend voor de gehele serie’. De complete serie dient op 16 jaar en ouder te worden geclassificeerd en dan pas na 22.00 uur te worden uitgezonden. Verder was klager zich er niet van bewust dat zijn klacht ook gelezen zou worden door de betreffende omroep, in dat geval had hij zijn klacht ook op het gebied van geweld beter gemotiveerd.
De CvB is van mening dat de motivatie van de klager mager is, maar omdat de klachtenprocedure laagdrempelig moet zijn, hoeft dit niet automatisch te betekenen dat dit tot ongegrondheid leidt. De CvB is wel van oordeel dat de KC de klacht ten onrechte gegrond heeft verklaard, omdat het Algemeen Reglement niet juist is nageleefd toen er een aflevering werd beoordeeld die is uitgezonden nadat de klacht is ingediend. Een sanctie is daarom niet op zijn plaats. Wel vindt de CvB dat de KC ambtshalve bevoegd is om alle inhoudscategorieën van Kijkwijzer in haar beoordeling mee te nemen, ook wanneer daar niet specifiek over is geklaagd.
Uitspraak van de CvB van 6 september 2002: de CvB vernietigt de beslissing van de Klachtencommissie van het NICAM van 8 april 2002 en verklaart de klacht ongegrond.