Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: bioscoopfilm ‘Immortals’, hierna te noemen: de Film
1. De procedure
Klager heeft op 10 november 2011 een klacht ingediend over de Film.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft tegen de klacht geen verweer gevoerd.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar vergadering van 16 november 2011.
Zowel Klager als Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn/haar standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
De film gaat over koning Hyperion die met zijn leger vecht in het oude Griekenland. Hyperion is op zoek naar de boog van Epirus zodat hij heerser van de wereld kan worden. Theseus is door de god Zeus uitgekozen om het tegen Hyperion op te nemen.
De Film is door Beklaagde op 8 november 2011 geclassificeerd met behulp van het toen geldende NICAM classificatieformulier. De leeftijdsclassificatie is uitgekomen op 'let op met kinderen tot 12 jaar' op basis van de inhoudscategorieën geweld (pictogram‘vuistje’), angst (pictogram 'spinnetje’) met als toevoeging grof taalgebruik (pictogram ‘schreeuwend mannetje’).
3. De klacht
De klacht van Klager heeft betrekking op de inhoudscategorieën geweld en angst. Klager denkt dat de Film de classificatie 16 zou moeten hebben. In de Film komen bloederige scènes voor, mensen worden levend verbrand en alles wordt vrij expliciet in beeld gebracht. De keel van de moeder van Theseus wordt in koelen bloede doorgesneden. Ogen van een onderdaan van Hyperion worden zomaar uitgedrukt. Drie verbrande vrouwen die nog net leven, kwijnen weg. In het algemeen meent Klager dat het bloedvergieten expliciet in beeld is gebracht.
4. Het verweer
Beklaagde heeft geen verweer gevoerd.
5. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager ontvankelijk in zijn klacht.
De Klachtencommissie heeft het thans geldende classificatieformulier zelf toegepast op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen.
In de inhoudscategorie geweld moeten zowel vraag 2.2.1. (Komen in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?) als vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. In de toelichting op de vragenlijst staat dat bij indringende geweldsacties de kijker de indruk krijgt dat het geweld hard aankomt en dat dat ook de bedoeling van de dader is. De geweldsacties kunnen indringend zijn door de hardheid van de geweldshandelingen of de hardheid van de dader, doordat het geweld hard aankomt bij het slachtoffer of doordat de inslag van de geweldshandelingen gedetailleerd in beeld wordt gebracht. Indringendheid kan bijvoorbeeld worden gerealiseerd door middel van: het toevoegen van opzwepende muziek aan de geweldsscènes, het accentueren van pijn bij het slachtoffer door geluid of beeld, slow motion, close ups van gevechtshandelingen, het toevoegen van geluidseffecten aan vechtscènes.
De Klachtencommissie is van oordeel dat het indringend geweld in de Film bestaat uit geweld dat hard aankomt bij het slachtoffer en gedetailleerd in beeld wordt gebracht. Dit komt onder andere in de volgende scènes voor. Een soldaat wordt onthoofd met een zwaard. Zijn hoofd rolt van zijn romp en er is uitspattend bloed op de muur achter de soldaat te zien. Daarnaast wijst de Klachtencommissie op de scène waar Theseus zijn moeder probeert te redden van de soldaten van Hyperion. Hij rijgt soldaten aan zijn zwaard en er is uitspattend bloed te zien. Vervolgens wordt de keel van de moeder van Theseus doorgesneden, het bloed gutst uit de wond.
De Klachtencommissie merkt daarnaast het gevecht met de gemaskerde soldaat van de koning als indringend aan. Hierbij is ook uitspattend bloed te zien. Deze scène eindigt in een onthoofding van de soldaat met uitspattend bloed.
De Klachtencommissie merkt de scène waar koning Hyperion de ogen van een onderdaan uitdrukt eveneens aan als geweld dat indringend is vanwege de hardheid van de dader.
Vraag 2.4.1. (Zijn er beelden van verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) en vraag 2.4.2. (Zijn er beelden van ernstige verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moeten naar het oordeel van de Klachtencommissie met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. De Klachtencommissie doelt hierbij op de hierboven genoemde verwondingen zoals uitspattend bloed en doorgesneden kelen.
Vraag 2.5.1. (Zitten er geweldsacties in die door mensen uitvoerbaar zijn?) moet met ‘ja’ worden beantwoord. De hiervoor genoemde geweldsacties zijn gepleegd door mensen en zijn uitvoerbaar.
De beantwoording van bovengenoemde vragen leidt tot de classificatie 16 op basis van geweld.
In de inhoudscategorie angst moet vraag 3.2.1. (Komen er mensen, mensachtigen of dieren voor die zichtbaar of hoorbaar ernstig lijden?') met '1 keer of vaker' beantwoord worden. In de toelichting op de vragenlijst staat dat het gaat om zichtbaar of hoorbaar ernstig lijden als gevolg van een extreem aangrijpende ervaring. Het ernstig lijden van het slachtoffer moet de indruk geven dat hij/zij iets verschrikkelijks doormaakt. Ernstig lijden kan meer of minder expliciet worden overgebracht en heeft te maken met de (dreigende) dood van het slachtoffer zelf of van anderen in de omgeving. De Klachtencommissie is van mening dat er sprake is van ernstig lijden in de scène waar drie vrouwen in een standbeeld van een stier gekookt worden, daarna bevrijd worden en overlijden. De vrouwen zijn er slecht aan toe en kermen.
Vraag 3.5.1. (Komen er beelden van verwondingen in de productie voor?) en vraag 3.5.2. (Zijn deze verwondingen ernstig?) moeten met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. De Klachtencommissie verwijst hier naar de hierboven bij de inhoudscategorie geweld genoemde verwondingen.
Vraag 3.12.1 (Spelen de angstwekkende scènes zich af in een realistische omgeving?) dient met nooit' te worden beantwoord. De angstwekkende scènes van de Film spelen zich af in een ver verleden.
Vraag 3.12.2 (Komen er één of meer onrealistische personages voor in de angstwekkende scènes?) dient met ‘ja’ te worden beantwoord. De Klachtencommissie wijst hier op de goden die zeer bijzondere eigenschappen hebben zoals Zeus die er met zijn kracht voor zorgt dat de berg van de Titanen instort.
De beantwoording van bovengenoemde vragen leidt tot de classificatie 12 op basis van angst.
Vraag 7.1 (Komt er in de productie grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal) voor?) moet met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. Hierbij wijst de Klachtencommissie onder andere op de in de Film gebruikte woorden ‘slet' en ‘hoer’.
De overige inhoudscategorieën zijn niet op de Film van toepassing.
De hoogste leeftijdsclassificatie is bepalend voor de uiteindelijke classificatie, waardoor de classificatie voor de Film uitkomt op 16 op basis van de inhoudscategorie geweld met de toevoeging grof taalgebruik.
Gelet op het voorgaande beslist de Klachtencommissie als volgt.
6. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht gegrond.
De Klachtencommissie is van oordeel dat de classificatie van de Film dient uit te komen op 16 op basis van geweld met de toevoeging grof taalgebruik.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde, nu er in eerdere uitspraken (onder andere klachtnummers 080801.01 ‘Spring, summer, fall, winter and spring’ en 100412.01 ‘Kick-Ass’) tegen Beklaagde een klacht gegrond is verklaard. Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn. De onderhavige overtreding valt binnen de categorie A ‘Inhoudelijke overtredingen’; de Film is fout geclassificeerd. Beklaagde is een landelijk opererende filmdistributeur, waarvoor elke punt € 2.000,- bedraagt. Nu de leeftijdscategorie wordt verhoogd van 12 naar 16 op basis van één inhoudscategorie (geweld), brengt dit voor Beklaagde een boete met zich mee van € 2.000,-.
De door Beklaagde te betalen boete bedraagt derhalve € 2.000,-. Dit bedrag dient door Beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt separaat toegezonden.
Gezien het feit dat er sprake is van een spoedprocedure omdat de Film momenteel in de bioscopen draait, heeft de Klachtencommissie Beklaagde onmiddellijk na de zitting, 16 november 2011, door middel van een verkorte beslissing per e-mail op de hoogte gesteld van deze uitspraak.
Beklaagde heeft zeven dagen na het zenden van de verkorte beslissing per e-mail tot uiterlijk 24 november 2011 de tijd om alle maatregelen te nemen die ertoe leiden dat de onjuiste leeftijdsclassificatie 12 ongedaan wordt gemaakt en wordt omgezet in de leeftijdsclassificatie 16 in combinatie met de inhoudspictogrammen voor geweld en grof taalgebruik.
Beklaagde dient uiterlijk 24 november 2011, dat is binnen zeven dagen na het zenden van de verkorte beslissing per email de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie zelf alsnog door middel van het invullen van het classificatieformulier in te voeren in de database van het NICAM.
De Klachtencommissie is van oordeel dat Beklaagde in ieder geval de maatregel dient te nemen dat bij release van de Film op DVD de inlay van de DVD de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie vertoont.
De Klachtencommissie legt bovengenoemde maatregelen op onder verbeurte van een dwangsom van € 1.000,- per dag, te rekenen vanaf zeven dagen na de dagtekening van deze uitspraak, met een maximum van € 25.000,-.
Conform artikel 13 lid 1 onder e Reglement van Klachten heeft de Klachtencommissie de bevoegdheid om de uitspraak te publiceren, wanneer naar het oordeel van de Klachtencommissie de omstandigheden van het geval een dergelijke publicatie rechtvaardigen, door kennisgeving aan alle, naar het inzicht van de Klachtencommissie, belanghebbende derden. De Klachtencommissie is van oordeel dat het in dit geval in redelijkheid noodzakelijk is om van deze bevoegdheid gebruik te maken. Mede gelet op het feit dat de Film nu in de bioscoop draait, wordt door publicatie bewerkstelligd dat het voor ouders/opvoeders en kinderen kenbaar is dat de Film de classificatie 16 heeft.
Conform artikel 14 lid 2 Reglement van Klachten heeft de Klachtencommissie de bevoegdheid, om al dan niet op verzoek van één der partijen, haar eigen beslissing, voor zover naar haar oordeel redelijkerwijs noodzakelijk, uitvoerbaar bij voorraad te verklaren. Dit betekent dat er aan haar beslissing direct gevolg dient te worden gegeven. In de onderhavige kwestie ten aanzien van de Film, doch in alle gevallen waar een bioscoopfilm in het geding is, is de Klachtencommissie de mening toegedaan dat het in redelijkheid noodzakelijk is om van deze bevoegdheid gebruik te maken. Op deze manier wil de Klachtencommissie voorkomen dat de gewraakte film in de bioscopen met verkeerde pictogrammen wordt vertoond en in de follow up op DVD met verkeerde pictogrammen op de markt wordt gebracht.
De Klachtencommissie verklaart deze uitspraak derhalve uitvoerbaar bij voorraad.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 21 november 2011