Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)  

Audiovisuele productie: DVD ‘Revanche’, hierna te noemen: de Film   

1. De procedure
Klager heeft op 25 mei 2012 een klacht ingediend over de Film. 
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM op formele aspecten getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen. 
Beklaagde heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 2 juli 2012. 
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar vergadering van  28 augustus 2012. 
Klager heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn standpunt mondeling toe te lichten.
Een vertegenwoordiger van Beklaagde is ter zitting verschenen.  

2. De bestreden audiovisuele productie
De Film gaat over Alex, een ex-gedetineerde. Hij werkt in een nachtclub en heeft een relatie met Tamara die daar als prostituee werkt. Zij besluiten om een nieuw leven te beginnen. Alex berooft een bank maar Tamara wordt tijdens de roofoverval doodgeschoten. Alex vlucht naar de boerderij van zijn opa.  De Film is door Beklaagde op 5 augustus 2009 geclassificeerd met behulp van het toen geldende NICAM classificatieformulier. De leeftijdsclassificatie is uitgekomen op 'let op met kinderen tot 9 jaar' op basis van de inhoudscategorie angst (‘spinnetje’).  

3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorie seks.  Klager is van mening dat de Film ongekend grof is voor kinderen van 9 jaar. Er zijn blote vrouwen te zien en mensen hebben seks met elkaar. De termen ‘neuken’ en ‘ik wil je kutje zien’ worden gebruikt.  

4. Het verweer
In haar verweerschrift voert Beklaagde het volgende aan.  Beklaagde is door het NICAM opgeleid als codeur om een film te coderen of hij schadelijk is voor een bepaalde leeftijd en niet of de Film geschikt is voor een bepaalde leeftijd. Daarnaast geeft de dvd in de synopsis al aan dat het verhaal gaat over een prostituee en over het wreken van de dood van een geliefde. Er staat een blote vrouw op de cover die op bed ligt. Beklaagde is dus erg open en duidelijk over de inhoud van de Film en zou de Film niet aanraden voor een kind van 9 jaar oud.  Beklaagde heeft de inhoudscategorie angst toegevoegd. Voor de volledigheid had hier ook het pictogram voor grof taalgebruik aan toegevoegd moeten worden. Beklaagde zal dit bij een volgende druk van de dvd corrigeren. Beklaagde biedt hierbij haar welgemeende excuses aan voor het niet volledig vermelden van de pictogrammen. Zij zal in het vervolg nog beter opletten bij het classificeren. De seksscènes leiden volgens Beklaagde niet tot een leeftijdsclassificatie 12.   Tot slot is Beklaagde van mening dat het NICAM bovenstaande uitleg aan Klager had kunnen geven met de vraag of Klager gezien bovenstaande geen zitting wil. Dit zou zowel Klager als de Klachtencommissie als Beklaagde een hoop tijd gescheeld hebben. Beklaagde vraagt de Klachtencommissie daarom dringend voortaan eerst een inhoudelijk antwoord te sturen op een klacht alvorens een zitting in te plannen.  

5. De reactie van Klager op het verweerschrift van Beklaagde
Klager vindt het opvallend dat een film beoordeeld wordt op schadelijkheid en niet op geschiktheid. Het lijkt Klager beter een film te keuren op geschiktheid dan op schadelijkheid. Klager vindt het goed dat er een pictogram voor grof taalgebruik toegevoegd wordt aan de Film maar vindt het opmerkelijk dat het pictogram seks niet toegevoegd wordt terwijl in deze Film de geslachtsdaad op een keukentafel plaatsvindt.

6. De mondelinge behandeling ter zitting
Beklaagde handhaaft haar standpunt ter zitting. Beklaagde is van mening dat de klachtenprocedure niet correct is omdat het bureau van het NICAM de klacht niet zelf heeft afgehandeld. Het bureau heeft Klager meteen bericht dat de klacht op zitting komt terwijl de Klager klaagt over geschiktheid en niet over schadelijkheid. Dit blijkt uit zowel de klacht als uit de reactie van Klager op het verweerschrift. Beklaagde heeft niet verhuld dat de Film over een prostituee gaat. Dit is op de inlay te zien en te lezen.  Beklaagde begrijpt dat er klachten kunnen binnenkomen en erkent dat het pictogram voor grof taalgebruik gescoord had moeten worden maar het toevoegen van het inhoudspictogram grof taalgebruik verandert niets aan de leeftijdsclassificatie.  

7.Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie overweegt het volgende.
De Klachtencommissie acht Klager ontvankelijk in zijn klacht. Algemeen bekend moet worden verondersteld dat de drempel van de klachtenprocedure van het NICAM zeer laag is. Van consumenten mag niet worden verwacht dat ze volledig op de hoogte zijn van de regels van het NICAM.  Klager heeft het klachtenformulier ingevuld en heeft desgevraagd op het klachtenformulier aangegeven dat zijn klacht de inhoudscategorie seks betreft. Bij de omschrijving van de klacht heeft Klager aangegeven welke seksuele termen worden gebruikt in de Film en bij het kopje specifieke scènes geeft klager aan dat de gehele film grove taal en seksscènes bevat. De Klachtencommissie interpreteert de klacht dan ook zodanig dat deze zich richt tegen de classificatie van de Film.
De Klachtencommissie wenst ten aanzien van de klachtenprocedure het volgende op te merken. In eerste instantie wordt een klacht behandeld door het bureau van het NICAM zelf. Als het bureau van mening is dat er mogelijk sprake is van een overtreding van de Kijkwijzerregels, wordt de klacht voorgelegd aan de onafhankelijke Klachtencommissie van het NICAM. De Klachtencommissie verwijst naar de Kijkwijzerklapper en de website voor nadere informatie over de klachtenprocedure.

De Klachtencommissie heeft het thans geldende classificatieformulier zelf toegepast op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen.   

Ten aanzien van de inhoudscategorie geweld is de Klachtencommissie van mening dat vraag 2.2.1. (Komen er in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord moet worden. De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op de vechtpartij in het bordeel wanneer Tamara wordt lastiggevallen door een klant. Vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden. Vraag 2.4.1. (Zijn er beelden van verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moet eveneens met 'nooit' beantwoord worden.   De combinatie van geweld dat niet indringend is en niet leidt tot ernstige verwondingen brengt de classificatie van de Film voor de inhoudscategorie geweld op 6.  

Ten aanzien van de inhoudscategorie angst is de Klachtencommissie van mening dat vraag 3.9.1. (Komen er beelden van dreiging met geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ moet worden beantwoord. De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op de scène waar Alex een pistool op Tamara richt.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de classificatie 6 op basis van angst.   Met betrekking tot de inhoudscategorie angst zal de Klachtencommissie rekening houden met het verschil tussen de huidige vragenlijst en de vragenlijst die Beklaagde op 5 augustus 2009 heeft ingevuld. Op dat moment was de huidige sleutel met betrekking tot deze inhoudscategorie immers nog niet doorgevoerd.  

Ten aanzien van de inhoudscategorie seks is de Klachtencommissie de mening toegedaan dat vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘1 keer of vaker' moet worden beantwoord. De Klachtencommissie heeft seksueel georiënteerd taalgebruik geconstateerd als 'laat je kutje zien', 'je hebt een mooi kutje', 'wrijf een beetje' en 'ik wil neuken' en 'wil je mij pijpen?'.
Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) moet met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op de scène waar Alex op de keukentafel seks heeft met de vrouw van de politieagent. Vraag 4.1.3. (Komen het seksueel taalgebruik en de seksuele handelingen bij elkaar opgeteld vaak voor?) moet met 'nee’ worden beantwoord. Vraag 4.1.4. Zijn de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld gebracht? moet met 'nooit' beantwoord worden.

Een enkele seksuele handeling die niet nadrukkelijk in beeld is gebracht, leidt tot de classificatie Alle Leeftijden op basis van seks. Wel dient vanwege het seksueel georiënteerd taalgebruik het pictogram voor grof taalgebruik te worden getoond. 

Met betrekking tot seksueel georiënteerd taalgebruik merkt de klachtencommissie op dat vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor) ten tijde van de classificatie van Beklaagde in 2009 reeds in de vragenlijst voorkwam en dezelfde sleutel heeft.    Vraag 7.1 (Komt er in de productie grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal) voor?)  moet met ‘nooit'  worden beantwoord’.   De overige inhoudscategorieën zijn op de Film niet van toepassing.  

Op grond van het bovenstaande komt de classificatie voor de Film uit op 6 op basis van geweld en angst met de toevoeging grof taalgebruik.  

De Klachtencommissie wenst het volgende op te merken.
De aangesloten partijen bij het NICAM zijn op grond van artikel 1 en 2 van het Algemeen Reglement verplicht een audiovisueel product te classificeren en naast de leeftijdsclassificatie de  inhoudsclassificaties, voor zover dat er niet meer zijn dan drie, kenbaar te maken. De classificaties van Kijkwijzer bestaan uit één leeftijds- en één of meer inhoudsclassificaties.  In het onderhavige geval ontbreekt bij de door Beklaagde verrichte classificatie de inhoudsclassificatie ’grof taalgebruik’.  
Met betrekking tot de inhoudscategorie grof taalgebruik is in de nieuwsbrief aan codeurs in oktober 2009 gecommuniceerd dat de Klachtencommissie in haar uitspraak van 16 september 2009 inzake 'Shrek de Derde' heeft aangekondigd dat zij in gevallen waar ten onrechte het pictogram grof taalgebruik niet gebruikt is, voortaan een sanctie oplegt. Ook al heeft de aanwezigheid van grof taalgebruik geen effect op de leeftijdsclassificatie, dit neemt niet weg dat er sprake is van een foute classificatie aangezien het inhoudspictogram grof taalgebruik ontbreekt. Vervolgens is dit beleid door de Klachtencommissie toegepast.
 In het onderhavige geval had destijds bij het classificeren van de Film in 2009 naast het pictogram voor angst tevens het pictogram voor grof taalgebruik kenbaar gemaakt moeten worden. Gebleken is immers dat ouders en opvoeders graag gewaarschuwd willen worden als er grof taalgebruik voorkomt in een productie. De aanwezigheid van grof taalgebruik heeft geen effect op de leeftijdsclassificatie van de Film, echter de Film is fout geclassificeerd, aangezien een inhoudspictogram ontbreekt.   
Gelet op het voorgaande beslist de Klachtencommissie als volgt. 

8. De beslissing van de Klachtencommissie ten aanzien van Beklaagde
De Klachtencommissie acht de klacht van Klager ten aanzien van Beklaagde gegrond.  
De classificatie van de Film dient uit te komen op 6 op basis van geweld en angst met de toevoeging grof taalgebruik. 
De classificatie van de film dient weliswaar uit te komen op 6 op basis van geweld en angst maar de vraag die met de huidige vragenlijst tot deze classificatie leidt had in 2009 een andere sleutel, waardoor de leeftijdsclassificatie destijds uitkwam op 9.
Op grond van het bovenstaande verzoekt de Klachtencommissie Beklaagde ambtshalve om binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie de Film te herclassificeren, om een correctie van de oorspronkelijke classificatie van 9 naar de door de Klachtencommissie vastgestelde classificatie 6 te bewerkstelligen.
Beklaagde dient bij de eerstvolgende release van de DVD/Video ervoor te zorgen dat de inlay de correcte classificatie vertoont. Indien er tussentijds een herdruk van de omslag plaatsvindt, dient deze de correcte classificatie te vermelden. Tevens dient Beklaagde er zorg voor te dragen dat alle eventuele reclame- en overige uitingen met betrekking tot de DVD de correcte classificatie vermelden. 
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder b van het Klachtenreglement over tot het opleggen van de maatregel van waarschuwing, nu dit de eerste keer is dat een klacht tegen Beklaagde gegrond is verklaard.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM.  Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te  worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.     

Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

1. De uitspraak van de Klachtencommissie

Bij beslissing van 17 september 2012 heeft de Klachtencommissie van het NICAM de klacht van Klager in eerste aanleg d.d. 25 mei 2012 met betrekking tot de DVD beoordeeld.

De klacht richt zich op de inhoudscategorie seks en grof taalgebruik.
Klager in eerste aanleg heeft aangegeven dat hij van mening is dat de film ongekend grof is voor kinderen van 9 jaar. Er zijn blote vrouwen te zien, er wordt geneukt. De termen ‘neuken’  en ‘ik wil je kutje zien’ worden gebruikt. 
De Film is op 5 augustus 2009 door Opposant geclassificeerd en is uitgekomen op ‘let op met kinderen tot 9 jaar’ (9) op basis van de inhoudscategorie angst.

De Klachtencommissie heeft Klager in eerste aanleg ontvankelijk, en de klacht gegrond verklaard.

Om de juiste classificatie vast te kunnen stellen, heeft de Klachtencommissie het huidige classificatieformulier zelf op de Film toegepast. De classificatie van de Film is uitgekomen op ‘let op met kinderen tot 6 jaar’ (6) op grond van de inhoudscategorieën geweld en angst met als toevoeging grof taalgebruik.

De Klachtencommissie is van oordeel dat in de inhoudscategorie geweld vraag 2.2.1. (Komen er in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord moet worden. De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op de vechtpartij in het bordeel wanneer Tamara wordt lastiggevallen door een klant.  Ten aanzien van de inhoudscategorie angst is de Klachtencommissie van mening dat vraag 3.9.1. (Komen er beelden van dreiging met geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ moet worden beantwoord. De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op de scène waar Alex een pistool op Tamara richt. Met betrekking tot de inhoudscategorie angst zal de Klachtencommissie rekening houden met het verschil tussen de huidige vragenlijst en de vragenlijst die Opposant op 5 augustus 2009 heeft ingevuld. Op dat moment was de huidige sleutel met betrekking tot deze inhoudscategorie immers nog niet doorgevoerd. Ten aanzien van de inhoudscategorie seks is de Klachtencommissie de mening toegedaan dat vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘1 keer of vaker' moet worden beantwoord. De Klachtencommissie heeft seksueel georiënteerd taalgebruik geconstateerd als 'laat je kutje zien', 'je hebt een mooi kutje', 'wrijf een beetje' en 'ik wil neuken' en 'wil je mij pijpen?'.
Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) moet met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op de scène waar Alex op de keukentafel seks heeft met de vrouw van de politieagent.
Een enkele seksuele handeling die niet nadrukkelijk in beeld is gebracht, leidt tot de classificatie Alle Leeftijden op basis van seks. Wel dient vanwege het seksueel georiënteerd taalgebruik het pictogram voor grof taalgebruik te worden getoond.  Met betrekking tot seksueel georiënteerd taalgebruik merkt de Klachtencommissie op dat vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor) ten tijde van de classificatie van Opposant in 2009 reeds in de vragenlijst voorkwam en dezelfde sleutel heeft. 
Met betrekking tot de inhoudscategorie grof taalgebruik is in de nieuwsbrief aan codeurs in oktober 2009 gecommuniceerd dat de Klachtencommissie in haar uitspraak van 16 september 2009 inzake 'Shrek de Derde' heeft aangekondigd dat zij in gevallen waar ten onrechte het pictogram grof taalgebruik niet gebruikt is, voortaan een sanctie oplegt. Ook al heeft de aanwezigheid van grof taalgebruik geen effect op de leeftijdsclassificatie, dit neemt niet weg dat er sprake is van een foute classificatie aangezien het inhoudspictogram grof taalgebruik ontbreekt. Vervolgens is dit beleid door de Klachtencommissie toegepast.
 In het onderhavige geval had destijds bij het classificeren van de Film in 2009 naast het pictogram voor angst tevens het pictogram voor grof taalgebruik kenbaar gemaakt moeten worden. Gebleken is immers dat ouders en opvoeders graag gewaarschuwd willen worden als er grof taalgebruik voorkomt in een productie. De aanwezigheid van grof taalgebruik heeft geen effect op de leeftijdsclassificatie van de Film, echter de Film is fout geclassificeerd, aangezien een inhoudspictogram ontbreekt. 
De Klachtencommissie heeft Opposant verzocht de door haar gegeven classificatie zelf alsnog in te voeren in de database van het NICAM en ervoor te zorgen dat bij de  eerstvolgende release op DVD de inlay de correctie classificatie vertoont en dat alle  eventuele reclame- en overige uitingen de correcte classificatie vermelden. 

De Klachtencommissie is conform artikel 13 lid 1 onder b van het Klachtenreglement overgegaan tot het opleggen van de maatregel van waarschuwing, nu dit de eerste keer is dat een klacht tegen Opposant gegrond is verklaard.
Afschrift van deze beslissing is aan partijen verzonden op 17 september 2012. 

2. De procedure in hoger beroep

Opposant is van de beslissing van 17 september 2012 in beroep gegaan bij beroepschrift van 17 oktober 2012, bij de Commissie van Beroep op dezelfde dag binnengekomen.

De Commissie van Beroep heeft het beroep behandeld tijdens haar zitting van 12 november 2012.   

Klager in eerste aanleg heeft op verzoek van het bureau van het NICAM alsnog te reageren op het beroepschrift van Opposant een nadere reactie gestuurd. 
De Commissie van Beroep heeft acht geslagen op de stukken die op de zaak betrekking hebben, waaronder het dossier van de Klachtencommissie. 

3. Het beroepschrift

Tegen de uitspraak van de Klachtencommissie voert Opposant in het beroepschrift de volgende, enigszins verkort weergegeven, gronden aan. Het volledige beroepschrift, als ook het eerdere verweerschrift, worden als ingelast beschouwd.

Het lijkt Opposant dat klager in eerste aanleg niet erg blij wordt als hij hoort dat de leeftijd in plaats van omhoog juist omlaag moet. Opposant ziet niet goed wat hij verkeerd heeft gedaan in eerste instantie (behalve het grof taalgebruik pictogram vergeten). Dit lijkt Opposant onvoldoende grond om de ‘eerste waarschuwing’ kwijt te raken. Bij een eerstvolgende klacht zal Opposant nu een sanctie opgelegd kunnen krijgen. De maatregel van waarschuwing wenst Opposant derhalve graag terug te krijgen.
Verder schrijft de Klachtencommissie dat zij naar aanleiding van een uitspraak van 16 september 2009 voortaan een sanctie oplegt bij het vergeten van het pictogram voor grof taalgebruik. De classificatie van Revanche heeft echter plaatsgevonden op 5 augustus 2009. Derhalve vindt Opposant dat de klacht ongegrond verklaard had moeten worden.  
 
4. Reactie klager op beroepschrift 

Klager in eerste aanleg heeft op verzoek van het bureau van het NICAM alsnog te reageren op het beroepschrift van Opposant de volgende, enigszins verkort weergegeven, reactie gestuurd. De volledige reactie wordt hier als ingelast beschouwd.

Klager in eerste aanleg is inderdaad niet blij als de leeftijd wordt teruggebracht van 9 naar 6 jaar. Zijn vrouw is psychologe met als specialisatie pedagogiek en klager zelf is therapeut. Zij hebben te maken met normverlaging bij erg jonge kinderen en indirect zou dat een gevolg kunnen zijn van het zien van films met een te lage leeftijdsclassificatie.
Klager vindt het bijzonder vreemd dat bij classificatie de norm is of een film schadelijk zou zijn. Dit terwijl RTL4, 5 en SBS6 vermelden dat een film geschikt is bevonden voor een bepaalde leeftijd. Dat is een groot verschil: geschikt of niet schadelijk.
Klager in eerste aanleg heeft de film nogmaals bekeken en wijst op de volgende scènes en uitspraken.
Tijdens de scène in de hoerentent wordt een hoer van bed naar badkamer gesleurd en met haar hoofd in de badkuip geduwd. Dat is een grove vertoning voor een kind van 6 jaar. Begrijpt een kind van 6 jaar wat een bordeel is? Begrijpt een kind het beroep van prostitutie? Er is een blote vrouw te zien. Uit ervaring weet klager dat dit al ingrijpend is voor een kind van 6 jaar.
Verder wordt er twee keer gezegd: ’Laat je kutje zien’. De vrouw spreidt haar benen en laat haar kut zien. Weliswaar zien we niet haar vagina maar de man kijkt er wel naar. De man zegt: ‘je hebt een mooi kutje’ en vraagt de vrouw erover te wrijven. Dat doet ze. Een kind van 6 jaar weet echt niet waar dit overgaat en zal vragen beginnen te stellen. Klager in eerste aanleg kan zich niet voorstellen dat een kind van 6 jaar dit normaal zou moeten vinden.
Ook wordt er gezegd: ‘ik wil neuken’. Een kind van 6 jaar kent deze term nog niet.
Dan wordt er gezegd: ‘wil je me pijpen?’. Dit roept de nodige vragen op bij een kind van 6 dat wellicht nog geen seksuele voorlichting heeft gehad.
Er wordt een man in elkaar geslagen in een kamer van het bordeel.
Een vrouw wordt redelijk grof op de keukentafel geneukt. De vrouw maakt fors geluid en er valt glas op de grond. Dit kan doch geen voorbeeld zijn van seksualiteit voor een kind van 6 jaar.
Klager vindt de film normverlagend voor een kind van 6 jaar en zelfs voor een kind van 9 jaar. Bewezen is dat films een voorbeeldfunctie kunnen zijn voor kinderen. De kinderen gaan denken dat dit normaal is. Klager heeft meermalen ontspoorde kinderen in therapie gehad die melden dat dit allemaal normaal is in films. De films zijn dan een rechtvaardiging voor hun daden. Onlangs had klager een jongen van 9 jaar in therapie, die zijn zusje van 6 jaar bruut verkrachtte. De jongen zei toen: ‘ik heb het op tv gezien’.
Het verbaast klager dat de classificatie terug zou moeten van 9 naar 6 jaar. Films als deze kunnen worden vertoond aan mensen met een bepaalde levenservaring die het gebeuren in de film kunnen relativeren.

5. De behandeling ter zitting

Namens Opposant is ter zitting verschenen mevrouw xxx.
Voorts zijn verschenen klager in eerste aanleg en zijn echtgenote.

De voorzitter van de Commissie van Beroep vat samen waar het in deze beroepszaak om gaat en geeft partijen gelegenheid hun standpunten toe te lichten en vragen van de Commissie te beantwoorden.

Opposant heeft zijn standpunt gehandhaafd. Opposant heeft de film in 2009 volgens de toen geldende vragenlijst geclassificeerd en kwam uit op 9 angst. Het is fout geweest dat het grof taalgebruik niet is geclassificeerd. Opposant biedt hiervoor zijn excuses aan.

Klager is van mening dat de leeftijdsclassificatie van de film te laag is. Klager vindt dat deze minimaal 12 jaar zou moeten zijn. Klager was zeer verbaasd dat de classificatie volgens de uitspraak van de Klachtencommissie omlaag  zou moeten van 9 naar 6 jaar. Hij vindt dat de classificatie minimaal 12 jaar zou moeten zijn i.v.m. seksuele handelingen en grof taalgebruik.  Klager wijst o.a. op de scène op de keukentafel.
 
6. De beoordeling

Ten aanzien van de zowel door Opposant als door Klager in eerste aanleg aangevoerde gronden tot vernietiging van de beslissing van de Klachtencommissie overweegt de Commissie het volgende.

Volgens de uitspraak van de Klachtencommissie zou de leeftijdsclassificatie van de Film moeten worden aangepast van 9 naar 6 jaar. Dit volgt uit een aanpassing van de ‘sleutel’ in de vragenlijst, waardoor dezelfde beantwoording van de vraag of in de Film dreiging met geweld voorkomt tot een lagere leeftijd leidt. Volgens de huidige vragenlijst leidt dreiging met geweld tot een leeftijdsclassificatie van 6 jaar terwijl dit in de door de filmdistributeur in 2009 ingevulde versie leidde tot de classificatie 9 jaar angst. In dit verband heeft de Klachtencommissie ook geen sanctie opgelegd. De opgelegde maatregel van waarschuwing betreft het ontbreken van het pictogram voor grof taalgebruik. De filmdistributeur had de vraag of in de film seksueel georiënteerd taalgebruik voorkomt  bij haar classificatie in 2009 immers bevestigend moeten beantwoorden.  Dit zou ertoe geleid hebben dat het pictogram voor grof taalgebruik getoond had moeten worden.

Zowel Opposant als Klager in eerste aanleg zijn het niet eens met de uitspraak van de Klachtencommissie. Beide partijen hebben dan ook beroep ingesteld.
Opposant erkent dat hij het pictogram voor grof taalgebruik had moeten tonen maar is van mening dat hiervoor geen maatregel van waarschuwing mag worden opgelegd.
Klager in eerste aanleg is van mening dat de leeftijdsclassificatie van de film niet omlaag maar omhoog moet naar minimaal 12 jaar in verband met de inhoudscategorie seks.

De Commissie van Beroep zal eerst ingaan op de door klager in eerste aanleg aangevoerde beroepsgrond dat de leeftijdsclassificatie omhoog moet naar minimaal 12 jaar in verband met de inhoudscategorie seks.

De Commissie van Beroep is het met de Klachtencommissie eens dat vraag 4.1.1 (Komt in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) en vraag 4.1.2 (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) met ‘1 keer of vaker’ moeten worden beantwoord.
In de Film komt immers seksueel georienteerd taalgebruik voor, zoals  'laat je kutje zien', 'je hebt een mooi kutje' en 'ik wil neuken'. Voorts komen er seksuele handelingen voor zoals de scène in de douche waar Alex en Tamara seks hebben en de scène op de keukentafel waar Alex seks heeft met de vrouw van de politieagent.
Vraag 4.1.3. (Komen het seksueel taalgebruik en de seksuele handelingen bij elkaar opgeteld vaak voor?) moet met ‘nee’ beantwoord moet worden, nu dit niet een relatief groot deel van de tijd van de productie beslaat.

De Commissie van Beroep is het echter niet eens met de beslissing van de Klachtencommissie dat vraag 4.1.4 ( Zijn de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld gebracht ?)  met ‘nooit’ moet worden beantwoord. Naar het oordeel van de Commissie van Beroep dient deze vraag met ‘1 of enkele keren’ te worden beantwoord. De Commissie van Beroep doelt hierbij op de scène op de keukentafel.
Volgens de toelichting bij vraag 4.1.4 op het classificatieformulier kan het op nadrukkelijke wijze in beeld brengen van seksuele handelingen worden gerealiseerd d.m.v. bijvoorbeeld het langdurig tonen van erogene lichaamsdelen, cameravoering langs lichamen met nadruk op borsten of billen, door slow motions of close-ups. De nadrukkelijkheid kan ook worden verhoogd door toegevoegde geluidseffecten of opzwepende muziek.   
De Commissie van Beroep wijst er op dat de hier genoemde toelichting niet limitatief is. Dit volgt uit de zinsnede ‘Dit kan worden gerealiseerd’ en ‘bijvoorbeeld’. Ook op de eerste bladzijde van het classificatieformulier is het vermeld dat de voorbeelden die genoemd  worden in de lijst niet uitputtend zijn.
De Commissie van Beroep is van oordeel dat in de onderhavige scène sprake is van dusdanige heftige  grove seks dat deze als nadrukkelijk moet worden aangemerkt. Nadat de vrouw van de politieagent eerst wegloopt als Alex zegt ‘waarom wil je dan neuken’en zegt dat het een dom idee was, pakt Alex haar vast en maakt haar broek los. De vrouw zegt ‘wacht even’ en doet het licht uit. Alex doet haar broek naar beneden, legt haar op de keukentafel  en maakt steeds heftigere stootbewegingen. De vrouw kermt en snikt. Na deze seksuele handeling zit ze op de stoel naast de keukentafel en de man gaat douchen.
De onderhavige seksuele handeling is naar het oordeel van de Commissie van Beroep zeer grof. De vrouw ondergaat de geslachtsgemeenschap zonder zelf actief te zijn. De man stoot heftig en de vrouw kermt en snikt. Hierbij ontstaat de indruk dat de vrouw pijn heeft.  Niet gebleken is overigens dat de vrouw het niet wil, zodat de onderhavige handeling niet kan worden aangemerkt als het opdringen van een seksuele handeling. Er vindt geen dwang door middel van geweld plaats en ze protesteert niet.
Het zien van de onderhavige seksscène kan bij kinderen onder de 12 jaar zeer heftig overkomen en kan tot ongewenste reacties en gevoelens leiden, omdat ze deze nog niet goed kunnen plaatsen. Pas vanaf 12 jaar kunnen kinderen gedrag als het onderhavige begrijpen, in perspectief plaatsen en voldoende afstand nemen.

Bovenstaande beantwoording leidt ertoe dat de classificatie van de film in de inhoudscategorie seks uitkomt op ‘let op met kinderen tot 12 jaar’ met als toevoeging grof taalgebruik.
De hoogste leeftijdsclassificatie is bepalend voor de uiteindelijke classificatie, die daardoor uitkomt op 12 jaar op basis van seks met als toevoeging grof taalgebruik.

De Commissie van Beroep is het derhalve niet eens met de door de Klachtencommissie gegeven classificatie in de inhoudscategorie seks. Wel is de Commissie van Beroep het eens met het oordeel van de Klachtencommissie dat het pictogram voor grof taalgebruik getoond had moeten worden.

Het beroep van klager in eerste aanleg slaagt. De klacht blijft gegrond, zij het op deels andere gronden. Naast vraag 4.1.1 had Opposant ook vraag 4.1.4 bevestigend moeten beantwoorden, zodat de classificatie had moeten uitkomen op 12 jaar op grond van seks met de toevoeging grof taalgebruik.
Vragen 4.1.1 en 4.1.4 bestonden reeds ten tijde van de classificatie van Opposant in 2009.  Opposant heeft deze vragen in 2009 onjuist beantwoord, zodat zij tot een onjuiste classificatie voor wat betreft de inhoudscategorie seks is gekomen. Gelet hierop kan conform de sanctierichtlijn een maatregel van waarschuwing worden opgelegd aangezien dit de eerste keer is dat een klacht gegrond is.

Nu het beroep van klager in eerste aanleg slaagt, de klacht gegrond blijft en de maatregel van waarschuwing terecht is opgelegd, omdat in ieder geval vraag 4.1.4. onjuist is beantwoord, komt de Commissie van Beroep niet meer toe aan het beroep van Opposant op het feit dat zij de film heeft geclassificeerd vòòr de aankondiging in de nieuwsbrief dat voortaan een sanctie volgt bij het vergeten van het pictogram voor grof taalgebruik.

De Commissie van Beroep wijst er voor de duidelijkheid nog eens op dat de leeftijdsclassificaties van Kijkwijzer waarschuwen voor eventueel schadelijke elementen in films en programma’s. De leeftijdsclassificatie betekent niet dat de film gericht is op kinderen van die leeftijd. Het betekent dat kinderen vanaf die leeftijd in beginsel geen schadelijke effecten zullen ondervinden als ze naar de film kijken. Kijkwijzer geeft geen oordeel over de geschiktheid van een mediaproduct of over de normen en waarden daarin.

Gelet op het bovenstaande zal de Commissie van Beroep, de zaak zelf afdoende, besluiten dat de classificatie moet worden aangepast op 12 jaar op grond van de inhoudscategorie seks met de toevoeging grof taalgebruik. De klacht blijft derhalve gegrond, zij het op deels andere gronden.  De opgelegde maatregel van waarschuwing blijft derhalve in stand.

6. De beslissing van de Commissie van Beroep

De Commissie van Beroep, opnieuw rechtdoende, bepaalt dat de classificatie van de Film dient uit te komen op 12 jaar op basis van de inhoudscategorieën seks met de toevoeging grof taalgebruik.
De klacht van klager in eerste aanleg blijft gegrond en de opgelegde maatregel van waarschuwing blijft van kracht.
Opposant dient binnen vier weken na de dagtekening van de begeleidende brief bij deze brief de Film te herclassificeren door middel van het invullen van het classificatieformulier in de database van het NICAM om de classificatie 12 jaar basis van de inhoudscategorieën seks met de toevoeging grof taalgebruik te bewerkstelligen.
Voorts dient Opposant bij de eerstvolgende release van de Film op DVD/Video ervoor te zorgen dat de inlay de correcte classificatie vertoont. Indien er tussentijds een herdruk van de omslag plaatsvindt, dient deze de correcte classificatie te vermelden. Tevens dient Opposant er zorg voor te dragen dat alle eventuele reclame- en overige uitingen met betrekking tot de DVD de correcte classificatie vermelden. 
Voor het overige blijft de uitspraak van de Klachtencommissie van 15 oktober 2012 onverminderd van kracht. 

Hilversum, 3 december 2012 
   

Alle leeftijden

Het leeftijdsadvies Alle leeftijden (AL) geeft aan dat een film, serie of televisieprogramma géén schadelijke beelden bevat.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 6 jaar

Voor kinderen jonger dan 6 kan het schadelijk zijn om beelden te zien van geweld, enge dieren of fantasiefiguren (zoals monsters en heksen) of van verwondingen. Kinderen onder de 6 hebben nog veel moeite om het verschil tussen ‘echt’ en ‘nep’ te zien.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 9 jaar

Voor kinderen jonger dan 9 kan het schadelijk zijn om griezelige beelden te zien, geweld tegen kinderen of dieren, of slachtoffers van bijvoorbeeld een ramp of oorlog.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 12 jaar

Beelden van hard geweld, bloederige wonden, lijken, mensen of dieren die doodsbang zijn, of beelden van alcohol/drugs, discriminatie of seks kunnen schadelijk zijn voor kinderen jonger dan 12.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 14 jaar

Beelden van gevaarlijk gedrag (zoals stunts en challenges) kunnen schadelijk zijn voor jongeren onder de 14. Ook horrorfilms (zowel realistische als onrealistische) zijn mogelijk schadelijk.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 16 jaar

Beelden van heftig geweld, horror, (expliciete) seks en verheerlijking van alcohol en drugs kunnen schadelijk zijn voor pubers van rond de 16. Ze zijn op zoek naar hun eigen grenzen, en naar spanning en sensatie. De invloed van hun leeftijdsgenoten is groot.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 18 jaar

Het leeftijdsadvies 18 jaar geeft aan welke films en programma’s echt alléén voor volwassenen zijn.

Lees meer

Geweld

Er kunnen allerlei soorten geweld voorkomen in producties. Van slaan en schoppen tot schieten, martelen of seksueel geweld. De algemene regel is: hoe heftiger het geweld, hoe hoger de leeftijd. Ook wordt er gekeken naar hoe hard en hoe écht het geweld is, en of er bloed te zien is.

Lees meer

Angst

In de categorie angst kun je verschillende dingen tegenkomen: van verwondingen en lijken tot dierenleed, griezelige geluiden en horror. Maar ook aangrijpende beelden van zelfdoding of zelfbeschadiging. Net zoals bij geweld geldt: hoe echter en duidelijker iets in beeld komt, hoe hoger de leeftijd.

Lees meer

Seks

Het zien van seks kan jongeren, die hun (seksuele) identiteit aan het ontwikkelen zijn, een verkeerd beeld geven van wat 'normaal' is. Hoe ver een seksuele handeling gaat, en hoe vaak en duidelijk het in beeld komt, bepaalt het uiteindelijke leeftijdsadvies.

Lees meer

Grof taalgebruik

Grof taalgebruik gaat over grove woorden, schuttingtaal, schelden of vloeken. Kinderen kunnen hier een voorbeeld aan nemen en het nadoen of overnemen.

Lees meer

Discriminatie

Discriminatie is elke uitspraak of uitdrukking die bepaalde (groepen) mensen als ‘minder’ afschildert, bijvoorbeeld op basis van huidskleur, religie, seksuele geaardheid, geslacht of gender, nationaliteit, etc. Als dit in een productie voorkomt en de discriminerende uitspraak of actie wordt niet direct afgekeurd of afgestraft, dan wordt het pictogram voor discriminatie getoond.

Lees meer

Roken, alcohol en drugs

Als in een film of serie wordt gerookt, veel alcohol wordt gedronken of drugs worden gebruikt, dan krijgt het een Kijkwijzer symbool voor roken, alcohol en drugs. Jongeren kunnen het als iets normaals gaan zien, of zelfs als iets om uit te proberen.

Lees meer

Gevaarlijke challenges of stunts

Het pictogram voor gevaarlijk gedrag geeft aan dat er gevaarlijke challenges of stunts voorkomen.

Lees meer

Geweld

De game bevat geweld. In spellen met PEGI 7 gaat het om niet-realistisch of niet-expliciet geweld. Games in de leeftijdscategorie PEGI 12 kunnen realistisch geweld bevatten tegen fantasiepersonages, en niet-realistisch geweld tegen menselijke personages. In games met een PEGI 16 of PEGI 18 zit steeds realistischer geweld, vaak met bloed.

Angst

Dit pictogram komt voor bij spellen met een PEGI 7-advies als ze beelden of geluiden bevatten die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen. Als er wat heftigere horroreffecten voorkomen leidt dit tot een PEGI 12 of PEGI 16.

Seks

Als dit pictogram voorkomt bij een spel met een PEGI 12-advies, kunnen personages seksueel getinte opmerkingen maken of uitdagend poseren. Bij een PEGI 16 game kan er sprake zijn van erotisch naakt of seks (waarbij geslachtsdelen niet zichtbaar zijn). Bij PEGI 18 wijst dit pictogram op expliciete seksuele activiteit. Aan beelden van niet-seksueel naakt hangt géén leeftijdsadvies.

Drugs

De game toont of verwijst naar het gebruik van illegale drugs, alcohol of tabak. Games met dit inhoudspictogram krijgen altijd het leeftijdsadvies PEGI 16 of PEGI 18.

Discriminatie

Als dit pictogram voorkomt, bevat een spel etnische, religieuze, nationalistische of andere stereotypes die aanzetten tot haat. Dit soort inhoud krijgt altijd een PEGI 18-classificatie en is in veel gevallen strafbaar.

Grof taalgebruik

Een game met dit pictogram bevat grof taalgebruik. In tegenstelling tot Kijkwijzer, waarbij grof taalgebruik niet tot een bepaalde leeftijd leidt, zorgt het bij PEGI voor een PEGI 12, PEGI 16 of PEGI 18. 

PEGI 3

PEGI 3 games zijn geschikt voor alle leeftijden. Een héél milde vorm van geweld kan voorkomen. De game bevat geen geluiden of beelden die jonge kinderen bang kunnen maken. Er is geen grof taalgebruik te horen of te lezen.

PEGI 7

Games met beelden of geluiden die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen, vallen in deze categorie. Een heel milde vorm van geweld (niet-realistisch geweld, zonder al te veel details) kan voorkomen in een game met een PEGI 7 advies.

PEGI 12

Games met iets explicieter geweld tegen fantasiepersonages, of met niet-realistisch geweld tegen menselijke personages, krijgen een PEGI 12 advies. Er kunnen wat scheldwoorden in zitten, of een beetje schunnige opmerkingen. Er komt geen seks in voor.

PEGI 16

Games krijgen een PEGI 16 advies als er geweld voorkomt dat er realistisch uitziet. Een personage reageert dan zoals iemand in het echt ook zou reageren op geweld. Ook kan er grof taalgebruik voorkomen, of seks, of het gebruik van alcohol, drugs en tabak.

PEGI 18

PEGI 18 wordt gebruikt wanneer het gaat om grof geweld, zinloos geweld, of geweld tegen weerloze personages (zoals kinderen of gijzelaars). De verheerlijking van illegaal drugsgebruik, gesimuleerd gokken, en expliciete seksuele activiteit leiden ook tot PEGI 18.

Gokken

De game bevat elementen die gokken aanmoedigen en aanleren. Het gaat hierbij om kansspelen die normaal gesproken voorkomen in casino's of speelzalen. Een aantal oudere spellen hebben dit pictogram in combinatie met een PEGI 12 of PEGI 16, maar sinds 2020 krijgen nieuwe spellen met dit soort inhoud altijd PEGI 18.

In-game aankopen

De game biedt spelers de mogelijkheid om digitale spullen of diensten te kopen met echt geld. Denk hierbij aan bonus levels of kleding voor je personage, maar ook aan virtuele munten of het uitschakelen van advertenties. 

Selecteer een taal