De Groeten van Mike!
Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) d.d. 21 december 2012
Audiovisuele productie: bioscoopfilm ‘De groeten van Mike’, hierna te noemen: de Film
1. De procedure
Klaagster heeft op 14 december 2012 een klacht ingediend over de Film. De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM op formele aspecten getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen. Beklaagde heeft bij e-mail van 20 december 2012 verweer gevoerd. De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 21 december 2012. Klaagster noch Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
De Film gaat over een jongen die hersteld is van leukemie. Hij wordt uit het ziekenhuis ontslagen maar zijn moeder komt hem niet ophalen.
De Film is door Beklaagde geclassificeerd met behulp van het thans geldende NICAM classificatieformulier. De Film heeft de classificatie AL.
3. De klacht
Klaagster vindt dat de Film geen AL zou moeten hebben. Klaagster noemt als voorbeelden dat kinderen met elkaar vechten in de hal, er sprake is van alcoholverslaving, een kind in een tehuis gestopt wordt en uit het ziekenhuis vlucht. Vervolgens slaapt het kind in een duivenhok. Het kleinkind van Klaagster was niet het enige kind dat echt bang was en huilde. Het kleinkind heeft er 's nachts van gedroomd.
4. Het verweer
In het verweerschrift voert Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
Beklaagde is van mening dat Klaagster geen onderscheid maakt tussen geschiktheid en schadelijkheid. Beklaagde meent dat de classificatie AL met grof taalgebruik terecht is. De vechtende kinderen zijn stoeiende jongetjes en de ervaring van Beklaagde is dat kinderen die de Film zien het grappig vinden dat de kerstboom omvalt in de hal van het ziekenhuis. Beklaagde vindt het betuttelend om dat als een geweldsactie te typeren. Er zijn diverse voorvertoningen van de Film geweest met heel veel tevreden kinderen, ook onder de 6 jaar. Het enige concrete coderingspunt dat Beklaagde uit de klacht kan afleiden is dat de kinderen zouden vechten. Alle andere opmerkingen, punten en uitroeptekens van Klaagster ten spijt.
5. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht. Beklaagde geeft in haar verweerschrift aan dat zij zich het recht voorbehoudt om de discussie met de Klachtencommissie aan te gaan als de Klachtencommissie haar standpunt geformuleerd heeft. De Klachtencommissie is van oordeel dat tijdens de mondelinge behandeling het verweerschrift en de classificatie nader toegelicht kan worden. Beklaagde kan in hoger beroep de discussie over de classificatie van de Klachtencommissie voeren. De Klachtencommissie heeft de thans geldende vragenlijst toegepast op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen.
In de inhoudscategorie geweld moet vraag 2.2.1. (Komen in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. De Klachtencommissie doelt hier onder andere op de vechtpartij van Mike en Vincent in de hal van het ziekenhuis waarin zij worstelen en duwen en trekken en de vechtpartij tussen een jongen en Mike.
Vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden.
Naar het oordeel van de Klachtencommissie krijgt de kijker niet de indruk dat het hiervoor genoemde geweld hard aankomt, is geen sprake van hardheid van de geweldshandelingen of de dader en is de inslag van de geweldshandelingen niet gedetailleerd in beeld gebracht.
Vraag 2.7.1 (Vindt al het geweld plaats in een slapstick-context?) moet naar het oordeel van de Klachtencommissie met ‘nee’ worden beantwoord.
De Klachtencommissie heeft de op de vragenlijst genoemde voorbeelden, waar het geweld in slapstick-context plaatsvindt, bekeken en is van mening dat de hierboven genoemde geweldsacties in de Film niet vergeleken kunnen worden met het geweld in Laurel & Hardy, Buster Keaton, Home Alone, Naked Gun en Flodder. Voor de goede orde merkt de Klachtencommissie hierbij op dat de op de vragenlijst genoemde voorbeelden slechts gelden als indicatie en niet uitputtend zijn bedoeld.
In de bovengenoemde geweldsacties is sprake van geweld dat niet puur grappig is bedoeld.
De overige vragen in deze inhoudscategorie zijn niet van toepassing.
De beantwoording van bovengenoemde vragen leidt tot de classificatie 6 op basis van geweld.
De Klachtencommissie is bevoegd de classificatieresultaten van audiovisuele producties ‘ambtshalve’ te beoordelen.
Met andere woorden, de Klachtencommissie is bevoegd de gehele Film in haar beoordeling te betrekken, dus ook over inhoudscategorieën waarover niet specifiek is geklaagd. In dit verband overweegt de Klachtencommissie als volgt.
In de inhoudscategorie angst dient vraag 3.10.1. (Komen er in de productie mensen of dieren voor die zichtbaar het slachtoffer zijn van gebeurtenissen zoals ongelukken, (natuurrampen), oorlogen of ziekte?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op de scène waarin te zien is dat Vincent op straat ligt en naast hem een ambulance aanwezig is om hem naar het ziekenhuis te vervoeren.
Vraag 3.12.1. (Spelen de angstwekkende scènes zich af in een realistische omgeving?) dient met '1 keer of vaker' te worden beantwoord. De Film speelt zich af in de huidige tijd in onder andere een ziekenhuis.
De beantwoording van bovengenoemde vragen leidt tot de classificatie 9 op basis van angst.
Ambtshalve geeft de Klachtencommissie Beklaagde in overweging om
vraag 3.10.1 met ‘1 keer of vaker’ te beantwoorden, waardoor de classificatie van de Film uitkomt op 9 op basis van angst.
Nu de Klachtencommissie zich slechts ambtshalve uit kan spreken over de inhoudscategorie angst , kan zij deze beoordeling voor wat betreft de inhoudscategorie angst slechts in overweging meegeven aan Beklaagde.
Volgt Beklaagde hetgeen de Klachtencommissie in overweging geeft niet, dan heeft het binnen het kader van de onderhavige klacht geen consequenties voor Beklaagde en zal dit op zichzelf derhalve niet kunnen leiden tot enige sanctie zoals genoemd in artikel 13 van het Klachtenreglement van het NICAM.
Beklaagde moet zich dan wel bewust zijn van het risico dat er opnieuw een klacht over de Film kan worden ingediend, die ter beoordeling van de Klachtencommissie kan komen.
De overige inhoudscategorieën zijn op de Film niet van toepassing.
Verder overweegt de Klachtencommissie het volgende.
Klaagster heeft in haar klacht aangevoerd dat onder andere het vertrouwen van kinderen wordt beschadigd, er wordt gesproken van een afkickkliniek en een kind in een tehuis gestopt wordt en vervolgens vlucht en in een duivenhok slaapt. De Klachtencommissie wenst in verband hiermee op te merken dat het doel van Kijkwijzer is ouders en opvoeders te informeren over mogelijke schadelijke elementen in een programma of film. Kijkwijzer geeft dus geen indicatie over geschiktheid. Binnen het systeem van Kijkwijzer worden zes categorieën onderkend, die mogelijk schadelijke gevolgen hebben voor jeugdige kijkers, zoals geweld en angst.
Gelet op het voorgaande beslist de Klachtencommissie als volgt.
6. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht gegrond. De Film heeft de classificatie 6 op basis van geweld.
Ambtshalve geeft de Klachtencommissie Beklaagde in overweging om het oordeel van de Klachtencommissie te volgen ook voor wat betreft de inhoudscategorie angst waardoor de classificatie van de Film uitkomt op 9 op basis van angst. Indien Beklaagde het oordeel van de Klachtencommissie volgt, dient zij de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 9 op basis van angst voor deze Film zelf alsnog door middel van het invullen van het classificatieformulier in te voeren in de database van het NICAM.
Beklaagde dient, in verband met het spoedeisende karakter op dezelfde dag, derhalve de dagtekening van deze uitspraak, de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie voor deze Film zelf alsnog door middel van het invullen van het classificatieformulier in te voeren in de database van het NICAM.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde, nu er in eerdere uitspraken (onder andere klachtnummers 100412.01 ‘Kick-Ass’ en 111110.01 'Immortals' ) tegen Beklaagde een klacht gegrond is verklaard. Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn. De onderhavige overtreding valt binnen de categorie A ‘Inhoudelijke overtredingen’; de Film is fout geclassificeerd. Beklaagde is een landelijk opererende filmdistributeur, waarvoor elke punt € 2.000,- bedraagt. Nu de leeftijdscategorie wordt verhoogd van AL naar 6 op basis van één inhoudscategorie (geweld), brengt dit voor Beklaagde een boete met zich mee van € 2.000,-. Ambtshalve verzoekt de Klachtencommissie Beklaagde om de classificatie 9 angst aan de Film mee te geven.
De door Beklaagde te betalen boete bedraagt derhalve € 2.000,-. Dit bedrag dient door Beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan.
De factuur wordt separaat toegezonden.
Gezien het feit dat er sprake is van een spoedprocedure omdat de Film momenteel in de bioscopen draait, heeft de Klachtencommissie Beklaagde onmiddellijk na de zitting, 21 december 2012 telefonisch op de hoogte gesteld van deze uitspraak.
Beklaagde heeft zeven dagen na het zenden van de uitspraak tot uiterlijk 28 december 2012 de tijd om alle maatregelen te nemen die ertoe leiden dat de onjuiste leeftijdsclassificatie AL ongedaan wordt gemaakt en wordt omgezet in de leeftijdsclassificatie 6 in combinatie met het inhoudspictogram voor geweld. Ambtshalve verzoekt de Klachtencommissie Beklaagde om de classificatie 9 angst te hanteren.
De Klachtencommissie is van oordeel dat Beklaagde in ieder geval de maatregel dient te nemen dat bij release van de Film op DVD de inlay van de DVD de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie vertoont.
De Klachtencommissie legt bovengenoemde maatregelen op onder verbeurte van een dwangsom van € 1.000,- per dag, te rekenen vanaf zeven dagen na de dagtekening van deze uitspraak, met een maximum van € 25.000,-.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) d.d. 26 februari 2013
1. De uitspraak van de Klachtencommissie
Bij beslissing van 21 december 2012 heeft de Klachtencommissie van het NICAM de klacht van Klaagster in eerste aanleg d.d. 14 december 2012 met betrekking tot de Film beoordeeld.
De klacht richt zich op de inhoudscategorie geweld/angst.
Klaagster in eerste aanleg heeft aangegeven dat zij van mening is dat de Film geen AL zou moeten hebben. Klaagster noemt als voorbeelden dat kinderen met elkaar vechten in de hal, er sprake is van alcoholverslaving, een kind in een tehuis gestopt wordt en uit het ziekenhuis vlucht. Het kind slaapt in een duivenhok. Het kleinkind van Klaagster was niet het enige kind dat echt bang was en huilde. Het kleinkind heeft er 's nachts van gedroomd.
De Film is op 10 oktober 2012 door Opposant geclassificeerd en is uitgekomen op ‘Alle Leeftijden’ (AL).
De Klachtencommissie heeft Klaagster in eerste aanleg ontvankelijk, en de klacht gegrond verklaard.
Om de juiste classificatie vast te kunnen stellen, heeft de Klachtencommissie zelf het huidige classificatieformulier op de Film toegepast. De classificatie van de Film is daarbij uitgekomen op ‘let op met kinderen tot 6 jaar’ (6) op grond van de inhoudscategorie geweld en ambtshalve op ‘let op met kinderen tot 9 jaar’ (9) op grond van de inhoudscategorie angst.
De Klachtencommissie is van oordeel dat in de inhoudscategorie geweld vraag 2.2.1. (Komen in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ moet worden beantwoord. De Klachtencommissie doelt hier onder andere op de vechtpartij van Mike en Vincent in de hal van het ziekenhuis waar zij worstelen en duwen en trekken en de vechtpartij tussen een jongen en Mike. Vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) en vraag 2.7.1 (Vindt al het geweld plaats in een slapstick-context?) moeten met ‘nooit’ beantwoord worden.
De beantwoording van bovengenoemde vragen leidt tot de classificatie 6 op basis van geweld.
Tevens heeft de Klachtencommissie ook de classificatie van de inhoudscategorie angst in haar oordeel betrokken. Nu over deze inhoudscategorie niet specifiek is geklaagd, heeft de Klachtencommissie hierover ambtshalve een oordeel uitgesproken.
De Klachtencommissie is van oordeel dat vraag 3.10.1. (Komen er in de productie mensen of dieren voor die zichtbaar het slachtoffer zijn van gebeurtenissen zoals ongelukken, (natuurrampen), oorlogen of ziekte?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op de scène waarin te zien is dat Vincent op straat ligt en naast hem een ambulance aanwezig is om hem naar het ziekenhuis te vervoeren. Vraag 3.12.1. (Spelen de angstwekkende scènes zich af in een realistische omgeving?) dient met '1 keer of vaker' te worden beantwoord. De Film speelt zich af in de huidige tijd in onder andere een ziekenhuis. De beantwoording van bovengenoemde vragen leidt tot de classificatie 9 op basis van angst.
Ambtshalve geeft de Klachtencommissie Oppossant in overweging om vraag 3.10.1 met ‘1 keer of vaker’ te beantwoorden, waardoor de classificatie van de Film uitkomt op 9 op basis van angst.
De Klachtencommissie is conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement overgegaan tot het opleggen van een boete aan Opposant, nu er in een eerdere uitspraak (onder andere klachtnummers 100412.01 ‘Kick-Ass’ en 111110.01 'Immortals' ) jegens Opposant een klacht gegrond is verklaard.
Bij de berekening van de boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn. De onderhavige overtreding valt binnen de categorie A ‘Inhoudelijke overtredingen’; de Film is fout geclassificeerd. Beklaagde is een landelijk opererende Filmdistributeur, waarvoor elk punt € 2.000,- bedraagt. Nu de leeftijdscategorie moet worden verhoogd van AL naar 6 op basis van één inhoudscategorie (geweld), brengt dit voor Opposant een boete met zich mee van € 2.000,--.
De classificatie 9 op basis van angst heeft geen invloed op de boete omdat deze ambtshalve tot stand kwam.
Opposant heeft van de Klachtencommissie tot uiterlijk 28 december 2012 (dat is binnen zeven dagen na de uitspraak) de tijd gekregen om alle maatregelen te nemen die ertoe leiden dat de classificatie AL wordt omgezet in de leeftijdsclassificatie 6 geweld. Ambtshalve heeft de Klachtencommissie Opposant verzocht de classificatie 9 angst te hanteren.
Afschrift van deze beslissing is aan partijen verzonden op 21 december 2012. De beslissing van de Klachtencommissie is - gezien het feit dat sprake is van een spoedprocedure omdat de Film op dat moment in de bioscopen draaide- onmiddellijk na de zitting op dezelfde dag telefonisch aan Opposant doorgegeven.
2. De procedure in hoger beroep
Opposant is van de beslissing van 21 december 2012 in beroep gegaan bij beroepschrift van 17 januari 2013, bij de Commissie van Beroep op dezelfde dag binnengekomen.
De Commissie van Beroep heeft het beroep behandeld tijdens haar zitting van 13 februari 2013.
Klaagster in eerste aanleg heeft op verzoek van het bureau van het NICAM alsnog te reageren op het beroepschrift van Opposant aangegeven af te zien van reactie en niet op de zitting aanwezig te zijn.
De Commissie van Beroep heeft acht geslagen op de stukken die op de zaak betrekking hebben, waaronder het dossier van de Klachtencommissie.
3. De gronden voor het hoger beroep
Tegen de uitspraak van de Klachtencommissie voert Opposant in het beroepschrift de volgende, enigszins verkorte, gronden aan. Het volledige beroepschrift, als ook het eerdere verweerschrift, worden als ingelast beschouwd.
Opposant heeft een tweeledig bezwaar. Aan de ene kant is zij het inhoudelijk niet eens met de uitspraak van de Klachtencommissie. Aan de andere kant vindt Opposant dat de procedure niet goed functioneert.
Opposant en de makers van de Film vinden dat de Film niet schadelijk is voor kinderen van Alle Leeftijden.
Hierbij merkt Opposant op dat bij de Klachtencommissie het uitgangspunt van hoor en wederhoor met voeten is getreden. Er is geen sprake van ‘deugdelijke oproeping voor de zitting’. Opposant werd maar één mogelijkheid gegeven om op de zitting te komen en dat was de laatste werkdag voor kerst. Het was voor Opposant praktisch onmogelijk te verschijnen.
Opposant vindt de klacht niet valide. Er blijkt uit dat klaagster geen onderscheid maakt tussen de verschillende elementen van een kijkervaring. Slechts één regel/voorbeeld uit haar verhaal heeft nu een beslissing geforceerd. Het verweer van Opposant lijkt daarmee niet serieus genomen. Bovendien heeft het verweer betrekking op de klacht en niet op andere zaken waarover de Commissie zich vervolgens uitspreekt.
Uitgangspunt bij de codeurtrainingen is altijd: ‘wat zie je’ en niet: ‘wat denk je te zien’. Bij de classificatie van de Film heeft Opposant daarmee rekening gehouden.
Bovendien gaat het bij Kijkwijzer om schadelijkheid en niet om geschiktheid.
Het kleinkind van Klaagster was 6 jaar. Op basis van de conclusie van de Klachtencommissie dat de Film uit moet komen op 6 geweld, zou de Film door een kind van 6 jaar bekeken kunnen worden. Dat de Klachtencommissie een ambtshalve advies geeft, is arbitrair.
De uitspraak is op basis van één klacht. Volgens het bureau van het NICAM maakt het aantal klachten niet uit maar gaat het om de vraag of de classificatie al dan niet fout is.
Opposant wijst erop dat alle tevreden mensen zich niet geroepen voelen dit aan het NICAM te melden.
Opposant is van mening dat de klacht niet tot een klachtenprocedure had mogen leiden. De klacht is grotendeels irrelevant en de uitspraak zelf doet de klacht teniet. Andermaal blijkt dat een klachtendrempel nodig is om aan te tonen dat er een reële discussie is te voeren.
Opposant vindt dat er geen juridisch verantwoord traject is gevolgd. Opposant vindt zowel de klacht als de uitspraak van de Klachtencommissie niet ontvankelijk. Terwijl de verplichte aanpassing voor veel verwarring heeft gezorgd.
4. De behandeling ter zitting
Namens Opposant is de heer xxx ter zitting verschenen. De heer xxx werd vergezeld door de heer xxx, echtgenoot van de regisseur en producent van de Film (hierna te noemen: de filmmaker).
Klaagster in eerste aanleg is, zoals zij had aangekondigd, niet ter zitting verschenen.
De voorzitter van de Commissie van Beroep vat samen waar het in deze beroepszaak om gaat en geeft Opposant gelegenheid haar standpunt toe te lichten en vragen van de Commissie te beantwoorden.
Opposant heeft ter zitting haar standpunt gehandhaafd.
De filmmaker geeft aan dat hij en zijn echtgenote vaak kinderfilms maken en altijd zeer verantwoord te werk gaan. Zij zijn zeer zorgvuldig en letten goed op de consequenties voor kinderen. De bedoelingen zijn zeer integer.
In de onderhavige scène is sprake van een stoeipartij tussen twee kinderen, Mike en Vincent. Je ziet wel een beweging maar niet dat de klap aankomt. Het is zo gesneden dat de klap er uit is gehaald. De scène is bedoeld om de vriendschap tussen de twee jongens te benadrukken. De filmmakers hebben vooraf een viewing met kinderen van 4 á 5 jaar gedaan om te testen of het doel om een film voor alle leeftijden te maken was bereikt. Deze kinderen waren niet bang. Het komt niet over als geweld. Anders hadden de makers de scène wel geknipt.
Verder is Opposant van mening dat vraag 3.10.1 (over een slachtoffer van een ongeluk) niet met ‘ja’ beantwoord moet worden. Je ziet het jongetje Vincent op straat liggen maar het ongeluk zelf is niet te zien. Je weet dat het is gebeurd maar je ziet het niet. Dat is wat altijd bij codeurtrainingen is uitgelegd: je moet classificeren wat je ziet. Het ongeluk zie je niet dus classificeer je dat ook niet.
5. De beoordeling
Ten aanzien van de aangevoerde gronden tot vernietiging van de beslissing van de Klachtencommissie overweegt de Commissie het volgende.
Naar aanleiding van hetgeen Opposant heeft aangevoerd zal de Commissie allereerst ingaan op de achtergrond van NICAM en Kijkwijzer en de klachtenprocedure in het algemeen en vervolgens meer specifiek ingaan op het beroep.
Kijkwijzer is het wetenschappelijk onderbouwde classificatiesysteem dat ouders en opvoeders waarschuwt tot welke leeftijd een televisieprogramma of film schadelijk kan zijn voor kinderen. Kijkwijzer wordt ontwikkeld en uitgevoerd door het NICAM.
De overheid heeft het NICAM als zelfregulerende organisatie voor classificatie ter bescherming van minderjarigen tegen schadelijke beelden erkend en ziet er nauwlettend op toe dat de zelfregulerende maatregelen (zoals de onafhankelijke laagdrempelige klachtenprocedure) ook daadwerkelijk worden nageleefd.
Alle bij het NICAM aangesloten organisaties (waaronder Opposant) zijn gehouden hun producties te classificeren aan de hand van het Kijkwijzer systeem en daarbij de reglementen in acht te nemen.
Volgens het klachtenreglement kan een ieder die meent dat een aangesloten organisatie de regels heeft overtreden binnen twee weken na constatering daarvan een klacht indienen bij het bureau van Kijkwijzer. Vervolgens kan de klacht worden voorgelegd aan de onafhankelijke Klachtencommissie die beoordeelt of sprake is van een overtreding van de Kijkwijzerregels. Indien sprake is van een bioscoopfilm wordt een spoedprocedure gestart. De aangesloten organisatie krijgt de gelegenheid een verweerschrift in te dienen en wordt uitgenodigd om op een zitting haar standpunt toe te lichten. Vervolgens doet de Klachtencommissie uitspraak waarbij zij de opdracht kan geven tot herclassificatie over te gaan en een boete kan opleggen. Indien één van de partijen het niet eens is met de uitspraak van de Klachtencommissie bestaat de mogelijkheid beroep in te stellen bij de Commissie van Beroep. De taak van de Commissie van Beroep is het toetsen van de uitspraak van de Klachtencommissie aan de hand van het ingediende beroepschrift en de reglementen van Kijkwijzer. De Commissie van Beroep kan de uitspraak van de Klachtencommissie (geheel of gedeeltelijk) bekrachtigen of vernietigen, terug verwijzen of zelf afdoen al dan niet met verbetering van gronden.
In het onderhavige geval is de Commissie van Beroep niet gebleken dat de Klachtencommissie de beginselen van hoor en wederhoor dan wel deugdelijke oproeping niet goed heeft toegepast, zoals Opposant aanvoert. Na ontvangst van de klacht op vrijdag 14 december 2012 is een spoedprocedure gestart omdat het om een bioscoopfilm ging. Opposant heeft op donderdag 17 december haar verweerschrift ingediend en daarin haar standpunt kenbaar gemaakt. De Klachtencommissie heeft blijkens haar uitspraak van dit verweerschrift ook kennis genomen, zodat in dit opzicht wederhoor heeft plaats gevonden. De zitting vond plaats op vrijdagochtend 21 december 2012 waarvoor beide partijen waren uitgenodigd doch niet aanwezig bleken te (kunnen) zijn. Hoewel bij het plannen van een zittingsdatum is aan te raden zoveel mogelijk gehoor te geven aan een verzoek van een partij bij de zitting aanwezig te zijn, bestaat er geen verplichting in alle gevallen hiervoor te zorgen. In het onderhavige geval was sprake van een spoedprocedure omdat het om een bioscoopfilm ging. Bovendien zou de kerstperiode (vakanties) hoogstwaarschijnlijk tot verder uitstel hebben geleid.
Opposant heeft aangevoerd dat zij de klacht niet valide acht o.a. omdat slechts één door klaagster in eerste aanleg genoemd voorbeeld tot een beslissing heeft geleid en er maar één klacht is. Dit treft naar het oordeel van de Commissie van Beroep geen doel. Zoals hierboven aangegeven is de Klachtenprocedure laagdrempelig en is één klacht voldoende om een klachtenprocedure te starten.
Het is niet aan de Commissie van Beroep om de door het bestuur van het NICAM vastgestelde procedure te beoordelen, maar het is haar taak de uitspraak van de Klachtencommissie te toetsen aan de hand van het beroepschrift en de reglementen van Kijkwijzer.
De Klachtencommissie heeft de onderhavige klacht voldoende gemotiveerd geacht. De Commissie van Beroep kan zich hierin vinden. Van een consument mag niet worden verwacht dat deze precies weet waar Kijkwijzer overgaat en welke aspecten van belang zijn en dat zij dit in de klacht aanvoert. Klaagster in eerste aanleg heeft in haar klacht als voorbeeld genoemd dat kinderen met elkaar vechten in de hal van het ziekenhuis. Voldoende duidelijk is wat zij hiermee bedoelt. Deze scène heeft geleid tot het oordeel van de Klachtencommissie dat de classificatie moet worden aangepast op ‘let op met kinderen tot 6 jaar ‘ op basis van de inhoudscategorie geweld en het opleggen van een boete.
De Klachtencommissie heeft er in haar uitspraak ook terecht op gewezen dat Kijkwijzer gaat over mogelijke schadelijkheid en niet over geschiktheid, zodat het hieromtrent door Opposant in haar beroepschrift aangevoerde niet ter zake doet.
Met betrekking tot de vraag of het oordeel van de Klachtencommissie dat de classificatie van de Film uit moet komen op 6 jaar op grond van geweld in verband met de scène waar Vincent en Mike in de hal van het ziekenhuis met elkaar vechten, overweegt de Commissie als volgt.
Vraag 2.2.1 luidt: ‘komen in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?’. In de toelichting op deze vraag op de vragenlijst is vermeld dat het bijvoorbeeld gaat om lijf-aan-lijf geweld en dat voorbeelden hiervan zijn : slaan, schoppen, stompen, trappen.
In de scène in de hal van het ziekenhuis hebben Mike en Vincent een woordenwisseling. Als Mike Vincent een zielige invalide noemt, haalt Vincent uit om Mike een klap te geven.
Opposant heeft aangevoerd dat het zo gesneden is dat je wel een beweging ziet maar niet dat de klap aankomt en dat de scène bedoeld is om de vriendschap tussen de twee jongens te benadrukken. De Commissie van Beroep volgt Opposant niet in dit betoog. Mike is van achteren in beeld gebracht. In beeld is dat Vincent uithaalt naar Mike toe. Weliswaar is de inslag van de klap bij Mike niet rechtstreeks te zien maar wel buigt Mike in reactie op de uithaal op zij met zijn hand naar zijn wang terwijl hij een kreun slaakt. Hieruit blijkt naar het oordeel van de Commissie van Beroep dat Vincent Mike slaat in de zin van de vragenlijst. Voorts is de Commissie van oordeel dat deze fysieke confrontatie tussen de twee jongens verder gaat dan een tamelijk onschuldig stoeipartijtje.
De Commissie van Beroep is het derhalve eens met de door de Klachtencommissie gegeven beslissing dat Opposant de classificatie dient aan te passen van Alle Leeftijden in 6 jaar op basis van geweld en de in verband hiermee opgelegde boete van € 2.000,--.
Ten aanzien van het ’ambtshalve’ oordeel van de Klachtencommissie over de scène met het slachtoffer van een ongeluk in de inhoudscategorie angst, overweegt de Commissie van Beroep als volgt.
De Klachtencommissie heeft zich hierover louter ‘ambtshalve’ uitgesproken. Dit komt de Commissie van Beroep juist voor, nu over deze scene niet expliciet door Klaagster in eerste aanleg is geklaagd. De Klachtencommissie heeft Opposant in overweging gegeven om de classificatie 9 angst aan de Film mee te geven en heeft hiervoor geen sanctie opgelegd.
Het stond Opposant derhalve vrij om het advies om de classificatie aan te passen op 9 angst niet op te volgen.
Opposant heeft terecht aangegeven dat zij in de procedure bij de klachtenprocedure hiertegen geen verweer heeft kunnen voeren, nu de klacht daarop niet is gericht.
Echter, ook nu Opposant in de beroepsprocedure haar verweer op dit punt heeft gegeven, is de Commissie van Beroep met de Klachtencommissie eens dat vraag 3.10.1 ( Komen er in de productie mensen of dieren voor die zichtbaar het ongeluk zijn van gebeurtenissen zoals ongelukken (natuurrampen), oorlogen of ziekte?) met ‘1 keer of vaker’ moet worden beantwoord.
Het is juist dat, zoals Opposant aanvoert, het hier (zoals bij de meeste vragen op de vragenlijst) gaat om hetgeen zichtbaar in beeld is. Het gaat echter om de vraag of een slachtoffer van een ongeluk in beeld is gebracht. De vragenlijst eist niet dat het ongeluk zelf in beeld wordt gebracht. Naar het oordeel van de Commissie van Beroep is in de scène waar Vincent op straat op de grond ligt, sprake van een slachtoffer van een ongeluk. In beeld is gebracht dat Vincent op de grond op straat ligt. Hij heeft een wond aan zijn hoofd en heeft zijn ogen dicht. Er staat een ambulance. Daarna is te zien dat Vincent ingesnoerd op een brancard bij de ambulance ligt. Hij heeft zijn ogen dicht en een slangetje in zijn neus.
De Commissie van Beroep is het derhalve eens met de door de Klachtencommissie ambtshalve gegeven classificatie 9 in de inhoudscategorie angst en het gegeven advies deze classificatie mee te geven. Het staat Opposant derhalve nog steeds vrij om wel of niet het advies om de classificatie aan te passen op 9 angst op te volgen. Indien Opposant het advies niet opvolgt, kan echter in geval van een andere klacht op dit punt, die klacht opnieuw aan de Klachtencommissie worden voorgelegd en kan daaraan een sanctie worden verbonden.
Tot slot wenst de Commissie van Beroep op te merken dat zij begrijpt dat dat de makers van de Film goede intenties hadden en zij een film voor Alle Leeftijden wilden maken en daartoe zorgvuldig te werk gingen. Dit laat echter onverlet dat de Film volgens het wetenschappelijk onderbouwde Kijkwijzer classificatiesysteem op een hogere classificatie uitkomt vanwege de onderhavige twee scènes (namelijk de scène waarin Mike wordt geslagen en de scene waar Vincent als verkeersslachtoffer in beeld is).
De Commissie beslist derhalve als volgt.
6. De beslissing van de Commissie van Beroep
De Commissie van Beroep bevestigt de beslissing van de Klachtencommissie van 21 december 2012.
Hilversum, 26 februari 2013
