Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: DVD ‘De Rode Zwaan’, hierna te noemen: de Film
1. De procedure
Klaagster heeft bij e-mail van 26 november 2007 een klacht ingediend over de Film.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij e-mail van 4 februari 2008.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 13 februari 2008.
Klaagster noch Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
De Film vertelt het verhaal van Jakob die met zijn opa terug keert naar het geboortehuis van zijn opa om het op te knappen. Als opa zich bij het klussen bezeert, komt een oudere dame uit de buurt hem verzorgen. Opa praat in zijn koortsdromen over de rode zwaan die hij vroeger altijd bij zich had en Jakob besluit de zwaan te gaan zoeken. Tijdens zijn zoektocht komt Jakob in een ‘sprookjeswereld’ waar hij Neeltje ontmoet. Samen gaan ze de strijd aan met de ‘karpermannen’.
De DVD vertoont op de inlay het pictogram ‘Niet schadelijk/Alle Leeftijden’ (AL). De AVRO heeft in 2001 de classificatie ‘let op met kinderen jonger dan zes’ (6) op basis van geweld (pictogram: vuistje) en angst (pictogram: spinnetje) voor ‘De Rode Zwaan’ opgenomen in de database.
3. De klacht
De klacht van Klaagster richt zich op de inhoudscategorieën geweld en angst.
Klaagster geeft aan dat er in de Film scènes zitten die niet voor kinderen van alle leeftijden geschikt zijn. Enge griezelige scènes met vissen die veranderen in karpermannen die vechtend uit het water komen. De Film is eerder geschikt voor kinderen vanaf 11 jaar.
4. Het verweer
Beklaagde geeft aan geen inhoudelijk verweer te voeren, aangezien zij van mening is dat Klaagster gelijk heeft met betrekking tot de door haar genoemde scènes. Bij een re-release zal Beklaagde het artwork aanpassen naar de juiste keuring.
5. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht.
De Klachtencommissie heeft het classificatieformulier 4.1 toegepast op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen.
In de categorie geweld moet vraag 2.2.1. (Komen in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. Hierbij wijst de Klachtencommissie onder andere op de scène waarin een soldaat met een zwaard gedood wordt. Vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) moet met ‘nooit’ worden beantwoord. Ook leiden de geweldsacties niet tot verwondingen waardoor vraag 2.4.1. ook met ‘nooit’ beantwoord moet worden.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de leeftijdsclassificatie 6 voor geweld.I
n de categorie angst moet vraag 3.3.1. (Komen er verwondingen voor in de productie?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden.
Positieve beantwoording van deze vraag brengt de classificatie op 6, waardoor de rest van de vragen binnen deze categorie die tot 6 leiden, automatisch vervallen. Dit laat onverlet dat in de Film ook sprake is van fantasiewezens die zich dreigend gedragen of er dreigend uitzien (vraag 3.7.1.), transformaties met een dreigend uitziend wezen als resultaat (3.7.3.) en fysiek geweld tegen kinderen (vraag 3.7.5.). Ook is er, als de opa van het dak valt, sprake van een ongeluk of ongeval, waarbij mensen zichtbaar het slachtoffer zijn (vraag 3.7.6.).
De classificatie voor angst komt door de positieve beantwoording van vraag 3.3.1. uit op 6.
De classificatie van de Film wordt 6 op basis van geweld en angst.
Beklaagde heeft de Film uitgebracht op DVD met het pictogram AL op de inlay. Deze classificatie is niet opgenomen in de database. Wel is de classificatie 6 op basis van geweld en angst terug te vinden in de database. Dit is het resultaat van een classificatie die de AVRO in 2001 voor ‘De Rode Zwaan’ heeft uitgevoerd. Beklaagde had op grond van artikel 4 lid 1 Algemeen Reglement NICAM deze classificatie moeten overnemen. Dit artikel luidt als volgt: “Indien er sprake is van een eerdere classificatie op het audiovisueel product neemt de aangeslotene deze in principe over. De aangeslotene kan te goeder trouw overgaan tot openbaarmaking van het audiovisueel product. De aangeslotene mag zich op het bepaalde in dit artikel beroepen indien er een klacht wordt ingediend naar aanleiding van de openbaarmaking van het audiovisueel product en draagt de bewijslast”. Nu de Film in 2006 en dus na de datum van classificeren door de AVRO opnieuw is gereleased, had Beklaagde derhalve de classificatie van de AVRO moeten overnemen. Het voeren van Kijkwijzerpictogrammen, zonder dat daaraan een daadwerkelijke classificatie vooraf is gegaan, of zonder dat Beklaagde heeft onderzocht of er al een eerste classificatie was verricht, acht de Klachtencommissie onzorgvuldig. Doordat Beklaagde ten onrechte het pictogram AL heeft gebruikt, is Klaagster verkeerd voorgelicht over de mogelijk schadelijke elementen in de Film.
6. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht over de Film gegrond. De Film heeft de classificatie 6 op basis van geweld en angst.
Beklaagde dient bij de eerstvolgende release van de DVD ervoor te zorgen dat de inlay de correcte classificatie vertoont. Indien er tussentijds een herdruk van de omslag plaatsvindt, dient deze de correcte classificatie te vermelden. Tevens dient Beklaagde er zorg voor te dragen dat alle eventuele reclame- en overige uitingen met betrekking tot de DVD de correcte classificatie vermelden.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde, nu er in eerdere uitspraken (onder andere klachtnr. 051216.02 ’Assepoester’ en klachtnr. 040211.03 ‘Bringing down the House’) tegen Beklaagde klachten gegrond zijn verklaard. Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn.
De onderhavige overtreding valt binnen de categorie A ‘inhoudelijke overtredingen’. Beklaagde is een landelijk opererende filmdistributeur, waarvoor elk punt € 2000,- bedraagt. Nu Beklaagde de Film niet geclassificeerd heeft, dan wel heeft verzuimd de eerste classificatie over te nemen, brengt dit volgens de Sanctierichtlijn zes punten met zich mee; voor Beklaagde resulteert dit in een boete van € 12.000,-.
Het hierboven genoemde bedrag dient door Beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt gescheiden toegezonden.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 12 maart 2008
