Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: uitzending van het programma ‘Editie NL’, uitgezonden op 24 januari omstreeks 18.15 uur op de zender RTL 4, hierna te noemen: het Programma
1. De procedure
Klaagster heeft op 24 januari 2011 een klacht ingediend over het Programma.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft bij brief van 9 maart 2011 verweer gevoerd.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 16 maart 2011.
Klaagster noch Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
Het Programma is een televisieprogramma waarin binnenlands nieuws- en achtergronden belicht worden. Het programma is niet geclassificeerd.
In de uitzending van 24 januari 2011 zijn onder andere beelden uitgezonden uit een pornofilm.
3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorie seks.
Klaagster voert aan dat in het Programma een onderwerp uitgezonden werd over een docent Engels die in een pornofilm mee heeft gespeeld en nu werd ontslagen. Tijdens dit fragment werd een pornofilm getoond van bouwvakkers. De gezichten waren wel afgeschermd maar duidelijk zag Klaagster dat de dame de man oraal aan het bevredigen was. Klaagster moest snel het kanaal veranderen omdat haar zoon van acht jaar ook naar het Programma keek. Klaagster snapt niet waarom dit fragment werd vertoond en vindt het zeer onkies. Klaagster is woest dat zij aan haar zoon uit moest leggen wat de dame deed met de heer in kwestie.
4. Het verweer
In het verweerschrift voert Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
Het Programma wordt live uitgezonden. De aflevering is dus rechtstreeks zonder voorafgaande opname uitgezonden. Volgens het Deelreglement Televisie van het NICAM hoeven live programma’s niet geclassificeerd te worden. Beklaagde heeft bij het bepalen van de inhoud van het Programma rekening gehouden met het uitzendtijdstip. Het onderwerp dat behandeld werd, ging over de vraag of het gerechtvaardigd is dat mensen in het onderwijs ontslagen worden op basis van hun vorige werkzaamheden, namelijk die van porno acteur.
Voorafgaand aan het tonen van het fragment waar een enkele seksuele handeling (echter niet nadrukkelijk) wordt getoond, stond als aankondiging in het scherm achter de presentator en presentatrice aangegeven: ‘porno op je CV’. Deze aankondiging kan als waarschuwing worden gezien of in ieder geval een aanwijzing waar het item over ging.
Het tonen van een enkele seksuele handeling brengt ten aanzien van de inhoudscategorie seks geen leeftijdsindicatie met zich mee. Beklaagde is van mening dat het Programma met de bewuste beelden om 18.15 uur mocht worden uitgezonden op haar zender. Derhalve verzoekt Beklaagde de Klachtencommissie de klacht ongegrond te verklaren.
5. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht.
De Klachtencommissie overweegt het volgende.
Het Programma is een live programma. Live programma’s behoeven op basis van het Deelreglement Televisie alsmede de Handleiding voor Codeurs, niet te worden geclassificeerd. In de Handleiding voor Codeurs staat hierover het volgende: “Live programma’s, (programma's zonder voorafgaande opname) of semi-live programma’s (programma's die live worden opgenomen en met enige vertraging worden uitgezonden, maar binnen 24 uur), hoeven niet te worden geclassificeerd. De regel is dat de omroepen bij het bepalen van de inhoud rekening houden met het tijdstip waarop het programma zal worden uitgezonden”. Deze regel ligt vast in artikel 10.2. Deelreglement Televisie, dat als volgt luidt: “De Media-instelling dient bij het bepalen van de inhoud van een (Semi) Live Programma rekening te houden met het tijdstip waarop het programma zal worden uitgezonden en vice versa”.
Om te bepalen of het Programma voor 20.00 uur uitgezonden mocht worden, heeft de Klachtencommissie het huidige classificatieformulier toegepast op het Programma en behandelt de Commissie hieronder de relevante vragen.
In de inhoudscategorie seks moet vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘nooit’ beantwoord worden. Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) moet naar het oordeel van de Klachtencommissie met ‘1 keer of enkele keren’ worden beantwoord. In de toelichting bij de vragenlijst staat dat onder seksuele handelingen wordt verstaan: alle handelingen die er op gericht zijn de actor zelf, een andere persoon in de productie of de kijker op te winden. Dit kan ook een suggestieve handeling zijn. De Klachtencommissie doelt hiermee op de scene waarin een vrouw een man oraal bevredigt. Vraag 4.1.3. (Komen het seksueel taalgebruik en de seksuele handelingen bij elkaar opgeteld vaak voor?) moet met ‘nee’ beantwoord worden. Vraag 4.1.4. (Zijn de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld gebracht?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden. De Klachtencommissie is van mening dat er geen sprake is van cameravoering langs lichamen met nadruk op borsten of billen, door slowmotion of close ups. Vraag 4.1.5. (Zijn er tijdens de seksuele handelingen details van genitaliën zichtbaar?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden.
Het tonen van een enkele seksuele handeling brengt ten aanzien van de inhoudscategorie seks geen leeftijdsclassificatie met zich mee. Dit betekent dat het Programma voor 20.00 uur mocht worden uitgezonden.
6. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht ongegrond.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 8 april 2011