Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: film 'Frozen Land' uitgezonden op 13 augustus 2010 rond 23.15 uur, hierna te noemen: de Film
1. De procedure
Klaagster heeft bij e-mail van 14 augustus 2010 een klacht ingediend met betrekking tot het Programma.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde sub 1 heeft geen verweer gevoerd.
Beklaagde sub 2 heeft bij brief van 2 september 2010 verweer gevoerd.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 22 september 2010.
Zowel Klaagster als Beklaagde sub 1 als Beklaagde sub 2 heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
De film volgt de levens van een aantal mensen in Finland. De verschillende personages zijn door opeenvolgende gebeurtenissen met elkaar verbonden.
3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorie seks.
Klaagster geeft aan dat de Film de classificatie ‘let op met kinderen tot 16 jaar’ heeft op basis van de inhoudscategorieen geweld en grof taalgebruik. Gedurende de Film is regelmatig een televisie met porno te zien met voorzover Klaagster gezien heeft, in ieder geval één behoorlijke seksscène. Als dit in de classificatie tot uiting was gekomen, had Klaagster niet naar de Film gekeken.
4. Het verweer
Beklaagde sub 2 voert in haar verweer aan dat zij conform artikel 4 Algemeen Reglement van het NICAM de classificatie van Beklaagde sub 2 heeft overgenomen. Overigens is Beklaagde sub 2 gebleken dat Beklaagde sub 1 de scène waarover Klaagster klaagt wel degelijk heeft getoetst en op grond daarvan niet tot de conclusie is gekomen dat het toevoegen van het pictogram seks in de rede lag.
Beklaagde sub 1 heeft geen verweer gevoerd.
5. Het oordeel van de Klachtencommissie
De klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht.
De Klachtencommissie heeft het huidige classificatieformulier zelf toegepast op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen.
In de categorie geweld moet vraag 2.2.1. (Komen in de productie één of meer vormen van fysiek geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. Vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) moet eveneens met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. In de toelichting bij de vragenlijst staat dat er sprake is van indringend geweld door de hardheid van de geweldshandelingen of de hardheid van de dader omdat het geweld hard aankomt bij het slachtoffer. Geweld kan ook indringend zijn doordat de inslag van de geweldshandelingen gedetailleerd in beeld wordt gebracht.
Verder kan indringendheid bijvoorbeeld gerealiseerd worden door middel van: het toevoegen van opzwepende muziek aan de geweldsscènes, het accentueren van pijn bij het slachtoffer door geluid of beeld, slow motion, close ups van gevechtshandelingen of het toevoegen van geluidseffecten aan vechtscènes.
Met deze beantwoording doelt de Klachtencommissie onder andere op de beelden waarin de weduwnaar de vermeende moordenaar van zijn vrouw neerschiet. De Klachtencommissie is van oordeel dat er sprake is van hardheid van de dader. Het slachtoffer staat met zijn handen omhoog en zegt ‘doe het niet, doe het niet’. De dader schiet en loopt vervolgens naar de auto terwijl de man nog enige tijd leeft.
Vraag 2.4.1. (Zijn er beelden van verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden.
Vraag 2.5.1. (Zitten er geweldsacties in die door mensen uitvoerbaar zijn?) moet met ‘ja’ beantwoord worden.
Bovenstaande beantwoording leidt tot een leeftijdsclassificatie 12 voor de inhoudscategorie geweld.
In de inhoudscategorie angst moet vraag 3.2.1. (Komen er mensen, mensachtigen of dieren voor die zichtbaar of hoorbaar ernstig lijden?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie verwijst bij de beantwoording van deze vragen naar het voorbeeld dat de Klachtencommissie reeds genoemd heeft bij de beantwoording van vraag 2.4.1. en vraag 2.4.2. In beeld is gebracht dat de man sterft. Hij sterft niet onmiddellijk, zijn handen bewegen, hij beweegt zijn lijf en er wordt ingezoomd op zijn gezicht.
Vraag 3.5.1. (Komen er verwondingen voor in de productie?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. Deze verwondingen zijn niet ernstig zodat vraag 3.3.2. (Komen er ernstige verwondingen voor in de productie?) met ‘nooit’ beantwoord moet worden. Ook hier doelt de Klachtencommissie op de verwonding van de man die neergeschoten wordt door de weduwnaar.
Vraag 3.6.1 (Komen er beelden van gehavende lijken van mensen voor?) dient met ‘1 keer of vaker’ te worden beantwoord. De Klachtencommissie verwijst hier naar de scène waarin de lijken te zien zijn van een man en een vrouw die door een verkoper van stofzuigers met de stofzuiger om het leven zijn gebracht. Deze lijken zitten onder het bloed. Naar het oordeel van de Klachtencommissie is hier geen sprake van een ernstig gehavend lijk, zodat vraag 3.6.2 (Zijn het ernstig gehavende lijken?) met ‘nooit’ moet worden beantwoord. Vraag 3.12.1. (Spelen de angstwekkende scènes zich af in een realistische omgeving?) dient met '1 keer of vaker' te worden beantwoord. De angstwekkende scènes van de Film spelen zich af in de huidige tijd in een stad met gewone mensen.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de leeftijdsclassificatie 12 op basis van angst.
In de inhoudscategorie seks moet vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt hiermee onder andere op de scènes waarin twee dronken mannen in een auto zitten en een man tegen de andere man zegt ‘laten we masturberen’, ook wordt gezegd ‘ga je stofzuiger naaien’.Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar) moet met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt hiermee onder andere op de scènes die op de televisie te zien zijn waarbij drie vrouwen seks met elkaar hebben en een scène waarbij een man en een vrouw seks hebben met elkaar. Ook is een scène te zien waar twee jongens seks met elkaar hebben. En er is een scène waar een man en een vrouw seks met elkaar hebben voordat ze met een stofzuiger vermoord worden. Vraag 4.1.3. (Komen het seksueel taalgebruik en de seksuele handelingen bij elkaar opgeteld vaak voor?) moet met ‘nee’ beantwoord te worden. Vragen 4.1.4. (Zijn de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld gebracht?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden. Vraag 4.1.5. (Zijn er tijdens de seksuele handelingen details van genitaliën zichtbaar?) moet met ‘ja’ beantwoord worden. De Klachtencommissie wijst hierbij op de pornoscene die op de televisie te zien is. Een man en vrouw hebben seks waarbij zowel de genitalien van de vrouw als de genitalien van de man in beeld gebracht zijn.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de classificatie 16 op basis van seks.
Ten aanzien van drugs moet vraag 6.1.1. (Komt er harddrugs-, overmatig softdrugsgebruik of overmatig alcoholgebruik in de productie voor?) met ‘1 of enkele keren’ beantwoord worden. In de film wordt een joint gerookt en er wordt coke gesnoven. Ook komen er in de Film diverse scènes voor waarin overmatig alcoholgebruik voorkomt. De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op de scene waarin twee mannen elkaar tegenkomen in een kroeg, veel alcohol nuttigen en vervolgens dronken naar een hotelkamer gaan. De Klachtencommissie vindt dat er sprake is van overmatig alcoholgebruik in de Film. In de toelichting op de vragenlijst staat dat met overmatig alcoholgebruik liederlijk gedrag bedoeld wordt. De Klachtencommissie wijst hierbij op de scène waarbij twee mannen in de kroeg dronken worden en liederlijk gedrag vertonen. Zij nuttigen veel alcohol, zingen en slaan met hun handen op tafel. Daarna verlaten ze omarmd en wankelend de kroeg. Een man schopt tegen een auto, vervolgens stappen ze in en rijden ze slingerend weg. De mannen gaan luid pratend en lachtend met een vrouw naar de hotelkamer. Ook op de hotelkamer wordt alcohol gedronken. Vraag 6.1.2. (Wordt het harddrugsgebruik, overmatig softdrugsgebruik, of overmatig alcoholgebruik in een gunstig daglicht geplaatst?) moet met ‘nee’ beantwoord worden. Vraag 6.1.3. (Wordt harddrugsgebruik, overmatig softdrugs- of overmatig drankgebruik expliciet afgeraden?) moet met ‘nee’ beantwoord worden. Vraag 6.1.4. (Wordt alle harddrugsgebruik, overmatig softdrugs- of overmatig alcoholgebruik uitgevoerd door een niet serieus te nemen antiheld in een comedy?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden.
Voor de inhoudscategorie harddrugs-, overmatig softdrugsgebruik en overmatig alcoholgebruik komt de classificatie van de Film derhalve uit op 12.
Tot slot moet vraag 7.1.1. (Komt er in de productie grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal) voor?) met ‘ja’ beantwoord worden.
De hoogste leeftijdsclassificatie is bepalend voor de uiteindelijke classificatie, die daardoor uitkomt op 16 op basis van seks met als toevoeging grof taalgebruik.
7a. De beslissing van de Klachtencommissie ten aanzien van Beklaagde sub 1
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht van Klager gegrond. De classificatie van het Programma dient uit te komen op 16, op basis van seks en grof taalgebruik.
Beklaagde dient binnen vier weken na dagtekening van deze uitspraak de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 16 in combinatie met het inhoudspictogram voor seks en grof taalgebruik zelf door middel van het invullen van het nu geldende classificatieformulier in te voeren in de database van het NICAM.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder b van het Klachtenreglement over tot het opleggen van de maatregel van waarschuwing, nu dit de eerste keer is dat een klacht tegen Beklaagde gegrond is verklaard.
7b. De beslissing van de Klachtencommissie ten aanzien van Beklaagde sub 2
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht van Klaagster ten aanzien van Beklaagde sub 2 ongegrond.
Beklaagde sub 2 heeft een geslaagd beroep gedaan op artikel 4 lid 1 Algemeen Reglement van het NICAM.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend.
Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 20 oktober 2010