Gary & Mike

1. De procedure
Klager heeft op 30 mei 2004 met gebruikmaking van het klachtenformulier van het NICAM een klacht ingediend over de aflevering van de serie ‘Gary & Mike’, uitgezonden op 29 mei 2004.

De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 6 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.

Beklaagde heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 14 juli 2004.

De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar vergadering van 4 augustus 2004.

Klager noch beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn/haar standpunt mondeling toe te lichten.

Beklaagde heeft op uitnodiging van de Klachtencommissie haar verweerschrift aangevuld bij brief van 30 augustus 2004.

2. De bestreden audiovisuele productie
In de animatieserie ‘Gary & Mike’ reizen twee vrienden met een voertuig door de Verenigde Staten.

De serie is door middel van een steekproef geclassificeerd aan de hand van het coderingsformulier 1.2 en uitgekomen op Alle Leeftijden (AL).

3. De klacht
De klacht richt zich met name op de inhoudscategorie seks en drugs- en alcoholmisbruik. Klager geeft aan dat het uitzendtijdstip van de serie, namelijk 11.00 uur ’s ochtends, te vroeg is. Vooral de seks en het drugs- en alcoholmisbruik vindt klager storend. Ook geeft klager aan dat een classificatie van het programma ontbreekt.

4. Het verweer
In het verweerschrift voert beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.

De serie is steekproefsgewijs geclassificeerd. De aflevering waar over geklaagd is, maakte geen deel uit van deze steekproef. Beklaagde heeft aflevering 9 alsnog geclassificeerd en is uitgekomen op AL.

In haar aanvulling op het verweerschrift geeft beklaagde nogmaals aan dat aflevering 9 niet in de steekproef heeft gezeten en dat de steekproef conform het seriebeleid van het NICAM is uitgevoerd. Beklaagde verzoekt de Klachtencommissie dan ook om geen sanctie op te leggen.

5. Het oordeel van de Klachtencommissie
Beklaagde heeft aangegeven de betreffende aflevering opnieuw te hebben geclassificeerd, wat conform de uitkomst van de steekproef resulteerde in de classificatie AL. Uit het formulier van deze testclassificatie bleek dat de antwoorden die beklaagde heeft ingevuld, normaal gesproken zouden moeten leiden toe de classificatie 6. Dat de testclassificatie toch op AL is uitgekomen is het gevolg van een uitzonderlijke situatie:
In de sleutel van het NICAM classificatiesysteem heeft tijdelijk een fout gezeten. De fout in de sleutel is op 24 maart 2004 in het systeem geslopen, en was nog niet hersteld op het moment dat de VARA het coderingsformulier voor de betreffende aflevering heeft ingevuld (13 juli 2004). Inmiddels is de fout gecorrigeerd.

De fout in de sleutel had alleen betrekking op animaties. Wanneer werd ingevuld dat het om een animatie ging, en binnen de categorie angst werd één van de vragen tussen 3.1 tot en met 3.2.3 (de eerste twee vragenblokken binnen angst) met ‘ja’ of ‘1 keer of vaker’ beantwoord, dan werd dit door de sleutel niet herkend. Ondanks dat een vraag positief werd beantwoord, kwam de classificatie voor angst uit op AL. Dit verklaart waarom aflevering 9 van ‘Gary and Mike’ na de testclassificatie AL heeft gekregen, terwijl de wijze van invullen normaal gesproken tot 6 op basis van angst had moeten leiden.

De Klachtencommissie toetst bij haar beoordeling, zoals gebruikelijk bij series, aan het coderingsformulier van de steekproef. Dit formulier is op 10 oktober 2003 door beklaagde ingevuld. Destijds was er geen fout in de sleutel. De foutieve classificatie die, overigens buiten de schuld van beklaagde, aan aflevering 9 is toegekend, heeft derhalve geen invloed op de beoordeling en de beslissing van de Klachtencommissie. Echter, nu beklaagde in haar verweerschrift verwijst naar dit keuringsresultaat, terwijl dit buiten haar weten om foutief tot stand is gekomen, heeft de Klachtencommissie beklaagde de gelegenheid gegeven haar verweerschrift aan te vullen.

Beklaagde heeft in haar aanvullende verweerschrift aangegeven dat aflevering 9 niet in de steekproef zat. De steekproef is conform het seriebeleid van het NICAM uitgevoerd.

De Klachtencommissie heeft het coderingsformulier versie 1.2 zelf toegepast op de betreffende aflevering van de serie ‘Gary & Mike’ en behandelt hieronder de relevante vragen.

In de categorie geweld moet vraag 2.2.1 (Hoe vaak komt er fysiek lijf-aan-lijf geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt hier op de scène waarin Gary en Mike te gast zijn bij de Jerry Springer Show. De Klachtencommissie is van mening dat op grond van deze scène tevens het antwoord op vraag 2.3.1 (Zitten er geweldsacties in die door mensen uitvoerbaar zijn?) ‘1 keer of vaker’ moet zijn. Vraag 2.7.1 (Vindt al het geweld plaats in een slapstick-context?) heeft beklaagde terecht met ‘ja’ beantwoord.

Voorstaande beantwoording leidt ertoe dat de classificatie met betrekking tot de inhoudscategorie geweld 6 jaar en ouder (6) dient te zijn.

In de categorie angst moet vraag 3.1.3 (Komen er transformaties met een dreigend uitziend wezen als resultaat voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De scène waarin Mike droomt over zijn vader die in een monster verandert, leidt namelijk tot een positieve beantwoording van deze vraag.

Het positief beantwoorden van deze vraag leidt ertoe dat de leeftijdsclassificatie van de productie 6 wordt ten aanzien van angst.

De classificatie van aflevering 9 van ‘Gary & Mike’ komt uit op 6, op basis van geweld en angst.

De leeftijdsclassificatie 6 op basis van geweld en angst wordt de leeftijdsclassificatie voor de gehele serie, nu de regel geldt dat de zwaarst geclassificeerde aflevering van een serie maatgevend is voor de gehele serie. Mocht beklaagde van mening zijn dat de classificatie 6 voor de gehele serie te zwaar is gezien de inhoud van de overige afleveringen, dan is zij bevoegd conform het actuele seriebeleid (zie Kijkwijzer Handleiding) een nieuwe classificatiesteekproef uit te voeren, echter zonder bovengenoemde aflevering in haar huidige vorm. Beklaagde dient in dat geval voldoende kenbaar maken dat de classificatie van aflevering 9 afwijkt van de overige afleveringen van de serie ‘Gary & Mike’, onder andere door vermelding van de verschillende classificaties in de database van het NICAM.

6. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht over de gewraakte aflevering van ‘Gary & Mike’ gegrond. De classificatie van aflevering 9 dient uit te komen op 6 op basis van geweld en angst.

Beklaagde dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 6 in combinatie met het inhoudspictogram voor geweld en angst zelf alsnog door middel van het invullen van het coderingsformulier versie 1.2 in te voeren in de database van het NICAM.

De Klachtencommissie gaat niet over tot het opleggen van een boete nu de gewraakte aflevering ‘Gary & Mike’ door beklaagde niet was meegenomen in haar oorspronkelijke steekproef en beklaagde de steekproef wel conform het geldende seriebeleid heeft uitgevoerd.

Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de
Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend.


UITSPRAAK COMMISSIE VAN BEROEP
1. De uitspraak van de Klachtencommissie
Bij beslissing van 22 september 2004 heeft de Klachtencommissie van het NICAM een klacht van Klager in eerste aanleg d.d. 30 mei 2004 met betrekking tot de Aflevering beoordeeld. De klacht was gericht op de inhoudscategorieën geweld, seks, drugs- en alcoholmisbruik, discriminatie en grof taalgebruik. Klager in eerste aanleg stelde dat het uitzendtijdstip van de serie, namelijk 11.00 uur in de ochtend, te vroeg is en dat de classificatie niet was weergegeven.

De Klachtencommissie heeft de klacht over de Aflevering gegrond verklaard. De classificatie voor de Aflevering dient uit te komen op ‘afgeraden voor kinderen jonger dan 6 jaar’ (6) op basis van geweld (pictogram: vuistje) en angst (pictogram: spinnetje). De classificatie van de gehele serie dient in deze zin te worden aangepast.

Aan Opposant is de verplichting opgelegd om binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie de aangegeven classificatie 6 in combinatie met de inhoudspictogrammen voor geweld en angst zelf alsnog door middel van het invullen van het classificatieformulier in te voeren in de database van het NICAM.

De Klachtencommissie is niet overgegaan tot het opleggen van een sanctie nu de Aflevering door Opposant niet was meegenomen in haar oorspronkelijke steekproef en deze wel conform het geldende seriebeleid was uitgevoerd.

Afschrift van deze beslissing is aan partijen verzonden op 22 september 2004.

Nadat de uitspraak reeds verzonden was, heeft het bureau van het NICAM geconstateerd dat er in de beslissing van de Klachtencommissie een fout is opgetreden.

De secretaris van de Klachtencommissie heeft bij brief van 6 oktober 2004 beide partijen over deze omissie geïnformeerd. Uit de betreffende brief blijkt het volgende:
“De Klachtencommissie heeft de oorspronkelijke classificatie van de Aflevering getoetst en bepaald dat de VARA een aantal vragen van het classificatieformulier onjuist heeft beantwoord. Als de vragen beantwoord waren op de wijze aangegeven door de Klachtencommissie zou de classificatie uitkomen op 6 op grond van geweld en angst. Echter met betrekking tot de inhoudscategorie geweld heeft de Klachtencommissie de volgende vragen positief beantwoord, namelijk:
2.2.1. (Hoe vaak komt fysiek lijf-aan-lijf geweld voor?);
2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die door mensen uitvoerbaar zijn?);
2.7.1. (Vindt al het geweld plaats in een slapstickcontext?).
De Klachtencommissie ging ervan uit dat deze wijze van beantwoorden, leidde tot de leeftijdsclassificatie 6. Deze veronderstelling was niet juist. Er komt weliswaar geweld voor in de Aflevering, maar omdat dit geweld plaatsvindt in een slapstickcontext en de serie animatie is, had de leeftijdsclassificatie voor geweld aan de hand van het computerclassificatiesysteem uit moeten komen op Alle Leeftijden (AL). Dit heeft echter geen consequenties voor de inhoudscategorie angst. Aangezien de inhoudscategorie met de hoogste score telt, dient de serie dan ook de leeftijdsclassificatie 6 op basis van angst te krijgen.”

In de brief is vervolgens aangegeven dat op de uitspraak alleen kan worden teruggekomen indien beide partijen aangeven het eens te zijn met de inhoud van de brief en de uitspraak voor correctie aan het secretariaat van het NICAM retour zenden.

De VARA heeft bij brief van 8 oktober 2004 verzocht de uitspraak aan te passen. Tevens heeft de VARA aangegeven dat, indien de klager de uitspraak niet terug stuurt, zij middels dezelfde brief van 8 oktober beroep aantekent. De klager heeft op de brief van 6 oktober 2004 van de secretaris van de Klachtencommissie niet meer gereageerd.

2. De procedure in hoger beroep
Opposant is van de beslissing van 22 september 2004 tijdig in beroep gekomen bij beroepschrift van 8 oktober 2004, bij de Commissie van Beroep binnengekomen op 11 oktober 2004.

De Commissie van Beroep heeft het beroep behandeld tijdens haar zitting van 13 december 2004. Zowel Klager in eerste aanleg als Opposant heeft geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid bij de mondelinge behandeling aanwezig te zijn.

De Commissie van Beroep heeft acht geslagen op de stukken die op de zaak betrekking hebben, waaronder het dossier van de Klachtencommissie, evenals op het behandelde ter zitting.

3. De gronden voor het hoger beroep
Tegen de uitspraak van de Klachtencommissie voert Opposant in het beroepschrift de volgende, enigszins verkorte, gronden aan.

Opposant verwijst voor de gronden van het beroep naar de hierboven geciteerde brief van het NICAM van 6 oktober 2004. Opposant verzoekt de uitspraak van de Klachtencommissie conform deze brief aan te passen.

4. De beoordeling
Ten aanzien van de aangevoerde gronden tot vernietiging van de beslissing van de Klachtencommissie overweegt de Commissie het volgende.

De Commissie van Beroep heeft geconstateerd dat er in de uitspraak van de Klachtencommissie per vergissing een fout is opgetreden. De classificatie van de Aflevering dient uit te komen op 6 op basis van angst en niet tevens op basis van geweld. Tevens heeft de Commissie kennisgenomen van het feit dat Klager in eerste aanleg niet meer heeft gereageerd op de brief van het secretariaat van het NICAM van 6 oktober 2004, doch dat er noodgedwongen wel beroep is aangetekend door Opposant, waaruit gebleken is dat Opposant zich geheel kan vinden in de inhoud van de brief van 6 oktober 2004.

De Commissie van Beroep, op vorenstaande gronden beslissende:

vernietigt de beslissing van de Klachtencommissie van het NICAM van 22 september, voorzover het betreft de classificatie van de Aflevering, op basis van geweld.