Goede Tijden Slechte Tijden

Klachtnummer: 060113.02
Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)


Audiovisuele productie: serie ‘Goede Tijden, Slechte Tijden’ hierna te noemen: de Serie; aflevering van 12 januari 2006 uitgezonden om 12.05 uur, hierna te noemen: de Aflevering

 

1. De procedure
Klager heeft bij e-mail op 13 januari 2006 een klacht ingediend met betrekking tot de Aflevering.

De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 6 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.

Beklaagde heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 3 maart 2006.

De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 15 maart 2006.

Klager noch Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn/haar standpunt mondeling toe te lichten.

 

2. De bestreden audiovisuele productie
‘Goede Tijden, Slechte Tijden’ is een soapserie die dagelijks door RTL 4 om 20.00 uur wordt uitgezonden. Een aangepaste versie van de Serie wordt overdag om 12.00 uur uitgezonden.

De Serie is door middel van een steekproef geclassificeerd aan de hand van het classificatieformulier 1.2 en is uitgekomen op ‘let op met kinderen tot 12 jaar’ (12), op basis van de inhoudscategorie angst (pictogram: spinnetje), met de toevoeging grof taalgebruik (pictogram: schreeuwend mannetje). De classificatie van de aangepaste versie is ‘let op met kinderen tot 6 jaar’ (6), op basis van de inhoudscategorie angst, met de toevoeging grof taalgebruik. Voor het seizoen 2005/2006 is geen nieuwe steekproef genomen. 

 

3. De klacht
Klager voert het volgende, hierna kort weergegeven, bezwaar aan.

De klacht richt zich op de aangepaste versie van de Serie, die overdag wordt uitgezonden. Klager stelt dat de Aflevering beelden laat zien van iemand die is ontvoerd, iemand die een mes op de keel gezet krijgt, en iemand die wordt doodgeschoten. Klager vraagt het bureau van het NICAM wat schadelijke elementen zijn, als kinderen van 6 jaar dit mogen zien. Volgens Klager worden er voor de aangepaste versie helemaal geen schadelijke elementen weggelaten.

 

4. Het verweer
In haar verweerschrift geeft Beklaagde het volgende, hierna kort weergegeven, aan.

De producent houdt bij de productie van de Serie, mede met behulp van de omslagpunten, die door het NICAM zijn verstrekt, rekening met het uitzendtijdstip.
De serie ‘Goede Tijden, Slechte Tijden’ is conform het seriebeleid van het NICAM steekproefsgewijs geclassificeerd. Dit heeft geleid tot de leeftijdsclassificatie 12 op basis van angst, met de toevoeging grof taalgebruik. De Aflevering maakte geen deel uit van de steekproef.
Daarnaast wordt de Serie in de ochtend herhaald. Voorzover een aflevering mogelijk schadelijke elementen bevat, die tot de classificatie 12 leiden, worden deze elementen uit deze versie verwijderd. Hierdoor heeft de aangepaste versie de classificatie 6 op basis van angst, met de toevoeging grof taalgebruik, en mag op elk tijdstip van de dag worden uitgezonden. De classificatie geeft geen advies over de geschiktheid van het programma. Uiteindelijk bepalen de ouders welke programma’s al dan niet geschikt zijn voor hun kinderen.
De Serie is conform de regels van het NICAM geclassificeerd. Voorzover de Klachtencommissie tot een ander oordeel komt, stelt Beklaagde zich op het standpunt dat het opleggen van een sanctie achterwege dient te blijven omdat de Aflevering geen onderdeel uitmaakte van de steekproef en Beklaagde de steekproef wel conform de geldende regels heeft uitgevoerd. Beklaagde verzoekt de Klachtencommissie de klacht ongegrond te verklaren.

 

5. Het oordeel van de Klachtencommissie
Beklaagde heeft voor het seizoen waarvan de Aflevering deel uitmaakt, geen steekproef genomen en deze ook anderszins niet geclassificeerd. Beklaagde heeft de classificatie van een eerder uitgezonden seizoen overgenomen. Hiermee heeft Beklaagde het Seriebeleid verkeerd toegepast. Beklaagde dient de Serie immers conform het Seriebeleid elk seizoen opnieuw te classificeren.

De classificatie van de aangepaste versie van de Serie die Beklaagde hanteert, is 6 op basis van angst, met als toevoeging grof taalgebruik.

De Klachtencommissie heeft het classificatieformulier versie 1.2 zelf toegepast op de Aflevering en behandelt hieronder de relevante vragen.
 
In de categorie geweld moeten vraag 2.2.1. (Hoe vaak komt fysiek lijf-aan-lijf geweld voor?), vraag 2.2.2. (Hoe vaak komt geweld met vuur-, slag- of steekwapens voor?) en vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die door mensen uitvoerbaar zijn?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. Hierbij doelt de Klachtencommissie op de gewraakte scène waarin iemand wordt neergeschoten.
Het geweld is echter niet indringend en leidt niet tot ernstige verwondingen, waardoor de classificatie op 6 uitkomt.

In de categorie angst moet vraag 3.3.4. (Komen er verwondingen voor in de productie?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. Hierbij wijst de Klachtencommissie op de eerdergenoemde schietscène waarbij iemand gewond raakt. Dat later in de uitzending blijkt dat deze verwondingen niet echt zijn, doet hier voor de Klachtencommissie niet aan af. Bij het classificeren moet uitdrukkelijk gelet worden op wat zichtbaar in beeld is. De neergeschoten persoon blijft gewond op de grond blijft liggen en dus is niet onmiddellijk zichtbaar dat de verwondingen niet echt zijn en het slachtoffer ongedeerd is. Dit gebeurt pas vijf minuten later en daarom kan bij deze vraag geen rekening worden gehouden met dit gegeven. Vraag 3.4.1 (Spelen de angstwekkende situaties zich af in een voor kinderen alledaagse/gewone omgeving?) moet met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden.

Bovenstaande beantwoording brengt de classificatie voor angst op 6.

De overige categorieën zijn op de Aflevering niet van toepassing.

De classificatie van de Aflevering komt uit op 6, op basis van geweld (pictogram: vuistje) en angst. Dit wordt de leeftijdsclassificatie voor de gehele Serie, nu de regel geldt dat de zwaarst geclassificeerde aflevering maatgevend is.

De classificatie voor de Serie is 6 op basis van angst, met als toevoeging grof taalgebruik en in zoverre wijkt de classificatie van de Aflevering af van de classificatie van de Serie.

De Klachtencommissie wijst Beklaagde op het Seriebeleid waarin is bepaald hoeveel afleveringen per seizoen moeten worden meegenomen in de steekproef en hoe de gegevens van deze afleveringen moeten worden opgenomen in de database van het NICAM. Beklaagde dient voor het seizoen waar de Aflevering deel van uitmaakt, alsnog een steekproef te nemen, met inbegrip van de Aflevering. De steekproef dient te geschieden conform het Seriebeleid.

Beklaagde stelt in zijn verweerschrift dat er geen sanctie opgelegd dient te worden omdat de Aflevering geen onderdeel uitmaakte van de steekproef en Beklaagde de steekproef wel conform de geldende regels heeft uitgevoerd. Ook in dit licht wijst de Klachtencommissie op het Seriebeleid, dat ervan uit gaat dat omroepinstellingen in alle gevallen verantwoordelijk zijn voor de classificatie en het uitzendtijdstip, van zowel de serie als geheel, als van de afzonderlijke afleveringen. Als gevolg hiervan kan de Klachtencommissie ook boetes opleggen voor afleveringen die geen deel uitmaakten van de steekproef. Echter, nu de classificatie van de Aflevering in leeftijd niet verschilt van de classificatie die Beklaagde hanteert, doch slechts in het aantal inhoudscategorieën zal de Klachtencommissie hier rekening mee houden.

6. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht van Klager gegrond. De classificatie van de Aflevering dient uit te komen op 6, op basis van geweld en angst.

Beklaagde dient de Aflevering en de Serie, al dan niet steekproefsgewijs, met inachtneming van deze uitspraak van de Klachtencommissie en hetgeen staat verwoord in het Seriebeleid, te classificeren.

De Klachtencommissie gaat echter niet over tot het opleggen van een sanctie daar de leeftijdsclassificatie ongewijzigd is en Beklaagde de Aflevering op een
uitzendtijdstip conform artikel 5 van het Deelreglement Televisie van het NICAM heeft uitgezonden. 

Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend.

Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.

 

Hilversum, 12 april 2006

Alle leeftijden

Het leeftijdsadvies Alle leeftijden (AL) geeft aan dat een film, serie of televisieprogramma géén schadelijke beelden bevat.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 6 jaar

Voor kinderen jonger dan 6 kan het schadelijk zijn om beelden te zien van geweld, enge dieren of fantasiefiguren (zoals monsters en heksen) of van verwondingen. Kinderen onder de 6 hebben nog veel moeite om het verschil tussen ‘echt’ en ‘nep’ te zien.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 9 jaar

Voor kinderen jonger dan 9 kan het schadelijk zijn om griezelige beelden te zien, geweld tegen kinderen of dieren, of slachtoffers van bijvoorbeeld een ramp of oorlog.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 12 jaar

Beelden van hard geweld, bloederige wonden, lijken, mensen of dieren die doodsbang zijn, of beelden van alcohol/drugs, discriminatie of seks kunnen schadelijk zijn voor kinderen jonger dan 12.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 14 jaar

Beelden van gevaarlijk gedrag (zoals stunts en challenges) kunnen schadelijk zijn voor jongeren onder de 14. Ook horrorfilms (zowel realistische als onrealistische) zijn mogelijk schadelijk.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 16 jaar

Beelden van heftig geweld, horror, (expliciete) seks en verheerlijking van alcohol en drugs kunnen schadelijk zijn voor pubers van rond de 16. Ze zijn op zoek naar hun eigen grenzen, en naar spanning en sensatie. De invloed van hun leeftijdsgenoten is groot.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 18 jaar

Het leeftijdsadvies 18 jaar geeft aan welke films en programma’s echt alléén voor volwassenen zijn.

Lees meer

Geweld

Er kunnen allerlei soorten geweld voorkomen in producties. Van slaan en schoppen tot schieten, martelen of seksueel geweld. De algemene regel is: hoe heftiger het geweld, hoe hoger de leeftijd. Ook wordt er gekeken naar hoe hard en hoe écht het geweld is, en of er bloed te zien is.

Lees meer

Angst

In de categorie angst kun je verschillende dingen tegenkomen: van verwondingen en lijken tot dierenleed, griezelige geluiden en horror. Maar ook aangrijpende beelden van zelfdoding of zelfbeschadiging. Net zoals bij geweld geldt: hoe echter en duidelijker iets in beeld komt, hoe hoger de leeftijd.

Lees meer

Seks

Het zien van seks kan jongeren, die hun (seksuele) identiteit aan het ontwikkelen zijn, een verkeerd beeld geven van wat 'normaal' is. Hoe ver een seksuele handeling gaat, en hoe vaak en duidelijk het in beeld komt, bepaalt het uiteindelijke leeftijdsadvies.

Lees meer

Grof taalgebruik

Grof taalgebruik gaat over grove woorden, schuttingtaal, schelden of vloeken. Kinderen kunnen hier een voorbeeld aan nemen en het nadoen of overnemen.

Lees meer

Discriminatie

Discriminatie is elke uitspraak of uitdrukking die bepaalde (groepen) mensen als ‘minder’ afschildert, bijvoorbeeld op basis van huidskleur, religie, seksuele geaardheid, geslacht of gender, nationaliteit, etc. Als dit in een productie voorkomt en de discriminerende uitspraak of actie wordt niet direct afgekeurd of afgestraft, dan wordt het pictogram voor discriminatie getoond.

Lees meer

Roken, alcohol en drugs

Als in een film of serie wordt gerookt, veel alcohol wordt gedronken of drugs worden gebruikt, dan krijgt het een Kijkwijzer symbool voor roken, alcohol en drugs. Jongeren kunnen het als iets normaals gaan zien, of zelfs als iets om uit te proberen.

Lees meer

Gevaarlijke challenges of stunts

Het pictogram voor gevaarlijk gedrag geeft aan dat er gevaarlijke challenges of stunts voorkomen.

Lees meer

Geweld

De game bevat geweld. In spellen met PEGI 7 gaat het om niet-realistisch of niet-expliciet geweld. Games in de leeftijdscategorie PEGI 12 kunnen realistisch geweld bevatten tegen fantasiepersonages, en niet-realistisch geweld tegen menselijke personages. In games met een PEGI 16 of PEGI 18 zit steeds realistischer geweld, vaak met bloed.

Angst

Dit pictogram komt voor bij spellen met een PEGI 7-advies als ze beelden of geluiden bevatten die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen. Als er wat heftigere horroreffecten voorkomen leidt dit tot een PEGI 12 of PEGI 16.

Seks

Als dit pictogram voorkomt bij een spel met een PEGI 12-advies, kunnen personages seksueel getinte opmerkingen maken of uitdagend poseren. Bij een PEGI 16 game kan er sprake zijn van erotisch naakt of seks (waarbij geslachtsdelen niet zichtbaar zijn). Bij PEGI 18 wijst dit pictogram op expliciete seksuele activiteit. Aan beelden van niet-seksueel naakt hangt géén leeftijdsadvies.

Drugs

De game toont of verwijst naar het gebruik van illegale drugs, alcohol of tabak. Games met dit inhoudspictogram krijgen altijd het leeftijdsadvies PEGI 16 of PEGI 18.

Discriminatie

Als dit pictogram voorkomt, bevat een spel etnische, religieuze, nationalistische of andere stereotypes die aanzetten tot haat. Dit soort inhoud krijgt altijd een PEGI 18-classificatie en is in veel gevallen strafbaar.

Grof taalgebruik

Een game met dit pictogram bevat grof taalgebruik. In tegenstelling tot Kijkwijzer, waarbij grof taalgebruik niet tot een bepaalde leeftijd leidt, zorgt het bij PEGI voor een PEGI 12, PEGI 16 of PEGI 18. 

PEGI 3

PEGI 3 games zijn geschikt voor alle leeftijden. Een héél milde vorm van geweld kan voorkomen. De game bevat geen geluiden of beelden die jonge kinderen bang kunnen maken. Er is geen grof taalgebruik te horen of te lezen.

PEGI 7

Games met beelden of geluiden die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen, vallen in deze categorie. Een heel milde vorm van geweld (niet-realistisch geweld, zonder al te veel details) kan voorkomen in een game met een PEGI 7 advies.

PEGI 12

Games met iets explicieter geweld tegen fantasiepersonages, of met niet-realistisch geweld tegen menselijke personages, krijgen een PEGI 12 advies. Er kunnen wat scheldwoorden in zitten, of een beetje schunnige opmerkingen. Er komt geen seks in voor.

PEGI 16

Games krijgen een PEGI 16 advies als er geweld voorkomt dat er realistisch uitziet. Een personage reageert dan zoals iemand in het echt ook zou reageren op geweld. Ook kan er grof taalgebruik voorkomen, of seks, of het gebruik van alcohol, drugs en tabak.

PEGI 18

PEGI 18 wordt gebruikt wanneer het gaat om grof geweld, zinloos geweld, of geweld tegen weerloze personages (zoals kinderen of gijzelaars). De verheerlijking van illegaal drugsgebruik, gesimuleerd gokken, en expliciete seksuele activiteit leiden ook tot PEGI 18.

Gokken

De game bevat elementen die gokken aanmoedigen en aanleren. Het gaat hierbij om kansspelen die normaal gesproken voorkomen in casino's of speelzalen. Een aantal oudere spellen hebben dit pictogram in combinatie met een PEGI 12 of PEGI 16, maar sinds 2020 krijgen nieuwe spellen met dit soort inhoud altijd PEGI 18.

In-game aankopen

De game biedt spelers de mogelijkheid om digitale spullen of diensten te kopen met echt geld. Denk hierbij aan bonus levels of kleding voor je personage, maar ook aan virtuele munten of het uitschakelen van advertenties. 

Selecteer een taal