Klachtnummer: 070530.01

 

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

 

Audiovisuele productie: serie ‘De Gouden Kooi’, hierna te noemen: de Serie, aflevering van 30 mei 2007 om 19:30 uur, hierna te noemen: de Aflevering

 

1. De procedure
Klager heeft op 30 mei 2007 een klacht ingediend over de Aflevering aangevuld per email op 6 juni.

De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.

Beklaagde heeft bij brief van 4 juli 2007 verweer gevoerd.

De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 11 juli 2007.

Beklaagde is ter zitting verschenen. Klager heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten.
 

2. De bestreden audiovisuele productie
Beklaagde heeft de Serie geclassificeerd. De classificatie is ‘niet schadelijk/alle leeftijden’ (AL), met de toevoeging van grof taalgebruik (pictogram: schreeuwend mannetje)

 

3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorieën geweld, angst, seks, discriminatie en grof taalgebruik.

Klager dient een klacht in over de vroege uitzendtijden van deze Serie. Op grove schaal komen seks, geweld en grof taalgebruik steeds weer terug. Het lijkt klager beter om de uitzendtijden te verplaatsen naar 23.00 uur in plaats van 19.30 uur. Op deze tijd kijken nog veel kinderen televisie. Klager hoopt dat hier heel snel iets aan gedaan wordt, want dit kan toch niet langer zo.

 

 

4. Het verweer
In het verweerschrift geeft Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.

Zonder inhoudelijk op de zaak in te gaan, betreurt Beklaagde het dat Klager zich stoort aan het uitzendtijdstip van de Serie. Beklaagde wenst Klager te informeren dat zij met ingang van 2 juli haar programmering heeft veranderd. De Serie is iedere dag geprogrammeerd om 20:00 uur. Nu Klager aangeeft dat hij hoopt dat het uitzendtijdstip van de Serie verandert, hoopt Beklaagde dat hiermee de klacht is weggenomen.

Indien dit niet het geval mocht zijn, verweert Beklaagde zich als volgt tegen de klacht. Klager dénkt dat de aanleiding voor zijn klacht de aflevering van 30 mei was. Nu Klager niet zeker weet over welke Aflevering van de Serie hij een klacht in wil dienen, meent Beklaagde dat deze klacht niet in behandeling had mogen worden genomen. Een klacht dient een bepaalde aflevering te betreffen en deze klacht is daarin niet duidelijk. Bovendien is het voor Beklaagde onduidelijk waartegen zij zich dient te verweren. Als het NICAM deze klacht al in behandeling had mogen nemen als een klacht over de uitzending van 30 mei jongstleden, dan is bovendien niet duidelijk welke van de categorieën uit de klacht over de gehele serie van toepassing zijn op de (eventuele) uitzending van 30 mei jongstleden. Beklaagde is dan ook van mening dat de klacht niet ontvankelijk althans ongegrond is.

Indien de Klachtencommisssie de klacht in behandeling neemt, geldt het volgende.

Beklaagde zal hierbij bij gebrek aan duidelijkheid ingaan op alle door Klager voor de gehele serie aangegeven Kijkwijzer categorieën.

In de Aflevering komt lijf-aan-lijf geweld voor. Dit geweld bestaat uit één van de lichtst denkbare vormen van geweld: duwen. Deze vorm van geweld zou derhalve een leeftijdscategorie 6 tot gevolg hebben. De Aflevering kon dus voor 20:00 uur uitgezonden worden.

In de Aflevering komen seksuele handelingen voor. Deze bestaan uit het twee maal tien seconden betasten van de –bedekte- borsten van één van de miljonairs. Deze handelingen beslaan een zeer klein gedeelte van het programma en komen derhalve ‘1 keer of vaker’ voor. De handelingen worden niet nadrukkelijk in beeld gebracht en er zijn geen genitaliën te zien.

 

In het Programma worden geen bevolkingsgroepen als inferieur afgeschilderd. Wellicht is Klager van mening dat de uiting ‘flikker’ aangemerkt moet worden als discriminatie. Een woord als ‘flikker’ maar ook bijvoorbeeld ‘homo’ wordt tegenwoording in het Nederlands (grove) taalgebruik gebruikt, ongeacht iemands seksuele geaardheid. ‘Flikker’ wordt ook als scheldwoord tegen hetero’s gebruikt. De term ‘flikker’ werd ook in de Aflevering gebezigd in een ruzie. Niet kan worden gezegd dat de uiting ‘flikker’ gebruikt werd om homofielen inferieur af te schilderen. Deze uiting valt onder de noemer grof taalgebruik. Hiervoor wordt de kijker echter gewaarschuwd door het pictogram ‘schreeuwende mannetje’.

Beklaagde verzoekt de Klachtencommissie de klacht ongegrond te verklaren althans af te wijzen.

 

5. De mondelinge behandeling
Beklaagde is van mening dat Klager zich meer stoort over de Serie dan over een Aflevering van de Serie. Zo geeft Klager aan dat zijn klacht gaat over de Serie in het algemeen. Ook dénkt Klager dat de aanleiding voor zijn klacht de Aflevering van 30 mei is. Beklaagde verzoekt de Klachtencommissie hierom de klacht niet gegrond te verklaren.

Sinds kort zijn er een aantal veranderingen met betrekking tot de Serie doorgevoerd. Er heeft een personeelswisseling plaatsgevonden en redacteuren zijn bij het NICAM op codeurtraining geweest. Ook is het uitzendtijdstip van De Gouden Kooi verplaatst van 19.30 uur naar 20.00 uur.

In de Serie worden alle scheldwoorden die betrekking hebben op ziektes weggepiept. Genitaliën worden voorzien van een blokje. Ook het taalgebruik van de deelnemers wordt in de hand gehouden. De Serie wordt niet meer op zondag herhaald.

Ook wordt de classificatie van de Serie niet meer in beeld vertoond.
Desgevraagd antwoordt Beklaagde dat zij niet weet of het doorgegeven is aan de gidsen.

Beklaagde heeft geprobeerd de classificatie uit de database te halen hetgeen niet gelukt is.

Op de vraag van de Klachtencommissie hoe de Serie wordt samengesteld en wanneer het uitgezonden wordt, antwoordt Beklaagde dat de Serie vergeleken kan worden met ‘Big Brother’. Beklaagde krijgt de uiteindelijke band vaak pas vlak voor de uitzending binnen. Er is volgens Beklaagde twee tot drie dagen vertraging tussen de beelden en de uiteindelijke uitzending van de beelden omdat het erg lang duurt om alle beelden te bekijken en deze te monteren.

Desgevraagd geeft Beklaagde aan dat zij het woord ‘vuile flikker’ als een scheldwoord beschouwt. Beklaagde vindt de term ‘vuile flikker’ niet discriminerend, ook niet als het tegen iemand gezegd wordt die homoseksueel is.

 

6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager ontvankelijk in zijn klacht. Algemeen moet bekend worden verondersteld dat de drempel van de klachtenprocedure van het NICAM zeer laag is. Klager heeft in zijn klacht naar het oordeel van de Klachtencommissie voldoende duidelijk gemaakt hij zich stoort aan het uitzendtijdstip van de Aflevering, zeker gezien het feit dat de datum van de oorspronkelijke klacht overeenkomt met de uitzenddatum van de Aflevering.

De Klachtencommissie overweegt het volgende.
Om te bepalen of de Aflevering voor 20.00 uur uitgezonden mocht worden, heeft de Klachtencommissie het classificatieformulier 4.0 toegepast op de Aflevering en behandelt hieronder de relevante vragen.

 

In de inhoudscategorie seks moet vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. In de Aflevering wordt onder andere gezegd ‘ik schaam me dat ik een kleine penis heb;’ik heb een stijve lul’ en ‘ik heb zin om mezelf af te rukken’. Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) moet naar het oordeel van de Klachtencommissie met ‘1 keer of enkele keren’ worden beantwoord. In de Aflevering is te zien dat twee mannen de borsten van een vrouw aanraken. Ook wordt intiem gedanst, aan een vinger gesabbeld en gezoend. Vraag 4.1.3. (Komen het seksueel taalgebruik en de seksuele handelingen bij elkaar opgeteld vaak voor?) moet met ‘nee’ beantwoord worden. Onder vaak wordt volgens de vragenlijst verstaan: een relatief groot deel van de tijd van de productie. Het betasten van de borsten en het intieme dansen met het gezoen beslaat geen relatief groot deel van het Programma. Vraag 4.1.4. (Zijn de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld gebracht?) en vraag 4.1.5. (Zijn er tijdens de seksuele handelingen details van genitaliën zichtbaar?) moeten beiden met ‘nooit’ beantwoord worden. Als voorbeeld van nadrukkelijke seksuele handelingen worden de vrijscènes in ‘Basic Instinct’ genoemd. Daarmee zijn bovengenoemde fragmenten, welke kort in beeld zijn gebracht, niet te vergelijken.

 

In de inhoudscategorie discriminatie moet vraag 5.1.1. (Komen er in de productie discriminerende en/of seksistische uitingen of gedragingen voor?) met ‘nooit’ beantwoord worden. De Klachtencommissie is van mening dat het woord ‘vuile flikker’ in de Aflevering geen discriminerende uiting is, de bewoners hebben ruzie met elkaar en in deze context wordt de genoemde term gebezigd als scheldwoord. De bewoners hebben hiermee niet de intentie om een bevolkingsgroep als inferieur af te schilderen, wat volgens de vragenlijst de definitie van discriminatie is.

In de inhoudscategorie grof taalgebruik moet vraag 7.1.1. (Komt er in de productie grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal) voor?) met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. Hierbij wijst de Klachtencommissie op de gehele inhoud van de Aflevering.

 

De overige inhoudscategorieën zijn op het Programma niet van toepassing.

 

Bovenstaande beantwoording leidt tot de classificatie Alle Leeftijden (AL), met toevoeging van het pictogram voor grof taalgebruik.

De aanwezigheid van grof taalgebruik heeft geen effect op de leeftijdsclassificatie van de Aflevering. Die blijft AL, en de Aflevering mocht daarmee op elk moment van de dag worden uitgezonden. Het uitzendtijdstip van de Aflevering was derhalve niet in strijd met de regels van Kijkwijzer.

Ambtshalve wijst de Klachtencommissie Beklaagde op het volgende. De klachtencommissie heeft in een eerdere uitspraak van 8 mei 2007 over een andere aflevering van de serie: 070311.02: ‘De Gouden Kooi’, uitgesproken dat de Serie een semi live programma is. Tijdens de zitting van 11 juli 2007 heeft Beklaagde aangegeven dat er twee tot drie dagen tussen de aanlevering van de beelden en de

uitzending van de Afleveringen zitten, hetgeen de klachtencommissie bij het doen van de uitspraak van 8 mei 2007, niet bekend was.

In de definities van het Deelreglement Televisie staat een semi live programma als volgt omschreven: “Programmaonderdeel dat live wordt opgenomen en dat met enige vertraging wordt uitgezonden”.

 

De Serie voldoet naar het oordeel van de Klachtencommissie niet aan de definitie van semi live zoals deze beschreven staat in bovengenoemd Deelreglement. Nu Beklaagde ter zitting heeft aangegeven dat er twee tot drie dagen tussen de aanlevering van de beelden en de uitzending van de afleveringen zitten, is de Klachtencommissie van mening dat dit niet mag worden verstaan onder ‘enige vertraging’.

Aangezien de Klachtencommissie de Aflevering en derhalve de Serie in haar eerdere uitspraak als semi live programma aangemerkt heeft, was classificatie van de onderhavige Aflevering niet verplicht.

 

Nu de Klachtencommissie van oordeel is dat de Aflevering en derhalve de Serie geen semi live programma is, zal Beklaagde over moeten gaan tot classificatie van de Serie.In dit kader wijst de Klachtencommissie Beklaagde op het Seriebeleid waarin is bepaald hoeveel afleveringen per seizoen moeten worden meegenomen in de steekproef en hoe de gegevens van deze afleveringen moeten worden opgenomen in de database van het NICAM. Op basis van het Seriebeleid moet voor elk seizoen een nieuwe steekproef worden uitgevoerd.

 

7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht ongegrond.

De Klachtencommissie wijst Beklaagde erop dat zij conform het huidige Seriebeleid nog wel moet overgaan tot het nemen van een steekproef, nu de Klachtencommissie van oordeel is dat de Serie geen semi live programma is.
 

Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM.
Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de
Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.


Hilversum, 22 augustus 2007

 


Alle leeftijden

Het leeftijdsadvies Alle leeftijden (AL) geeft aan dat een film, serie of televisieprogramma géén schadelijke beelden bevat.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 6 jaar

Voor kinderen jonger dan 6 kan het schadelijk zijn om beelden te zien van geweld, enge dieren of fantasiefiguren (zoals monsters en heksen) of van verwondingen. Kinderen onder de 6 hebben nog veel moeite om het verschil tussen ‘echt’ en ‘nep’ te zien.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 9 jaar

Voor kinderen jonger dan 9 kan het schadelijk zijn om griezelige beelden te zien, geweld tegen kinderen of dieren, of slachtoffers van bijvoorbeeld een ramp of oorlog.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 12 jaar

Beelden van hard geweld, bloederige wonden, lijken, mensen of dieren die doodsbang zijn, of beelden van alcohol/drugs, discriminatie of seks kunnen schadelijk zijn voor kinderen jonger dan 12.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 14 jaar

Beelden van gevaarlijk gedrag (zoals stunts en challenges) kunnen schadelijk zijn voor jongeren onder de 14. Ook horrorfilms (zowel realistische als onrealistische) zijn mogelijk schadelijk.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 16 jaar

Beelden van heftig geweld, horror, (expliciete) seks en verheerlijking van alcohol en drugs kunnen schadelijk zijn voor pubers van rond de 16. Ze zijn op zoek naar hun eigen grenzen, en naar spanning en sensatie. De invloed van hun leeftijdsgenoten is groot.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 18 jaar

Het leeftijdsadvies 18 jaar geeft aan welke films en programma’s echt alléén voor volwassenen zijn.

Lees meer

Geweld

Er kunnen allerlei soorten geweld voorkomen in producties. Van slaan en schoppen tot schieten, martelen of seksueel geweld. De algemene regel is: hoe heftiger het geweld, hoe hoger de leeftijd. Ook wordt er gekeken naar hoe hard en hoe écht het geweld is, en of er bloed te zien is.

Lees meer

Angst

In de categorie angst kun je verschillende dingen tegenkomen: van verwondingen en lijken tot dierenleed, griezelige geluiden en horror. Maar ook aangrijpende beelden van zelfdoding of zelfbeschadiging. Net zoals bij geweld geldt: hoe echter en duidelijker iets in beeld komt, hoe hoger de leeftijd.

Lees meer

Seks

Het zien van seks kan jongeren, die hun (seksuele) identiteit aan het ontwikkelen zijn, een verkeerd beeld geven van wat 'normaal' is. Hoe ver een seksuele handeling gaat, en hoe vaak en duidelijk het in beeld komt, bepaalt het uiteindelijke leeftijdsadvies.

Lees meer

Grof taalgebruik

Grof taalgebruik gaat over grove woorden, schuttingtaal, schelden of vloeken. Kinderen kunnen hier een voorbeeld aan nemen en het nadoen of overnemen.

Lees meer

Discriminatie

Discriminatie is elke uitspraak of uitdrukking die bepaalde (groepen) mensen als ‘minder’ afschildert, bijvoorbeeld op basis van huidskleur, religie, seksuele geaardheid, geslacht of gender, nationaliteit, etc. Als dit in een productie voorkomt en de discriminerende uitspraak of actie wordt niet direct afgekeurd of afgestraft, dan wordt het pictogram voor discriminatie getoond.

Lees meer

Roken, alcohol en drugs

Als in een film of serie wordt gerookt, veel alcohol wordt gedronken of drugs worden gebruikt, dan krijgt het een Kijkwijzer symbool voor roken, alcohol en drugs. Jongeren kunnen het als iets normaals gaan zien, of zelfs als iets om uit te proberen.

Lees meer

Gevaarlijke challenges of stunts

Het pictogram voor gevaarlijk gedrag geeft aan dat er gevaarlijke challenges of stunts voorkomen.

Lees meer

Geweld

De game bevat geweld. In spellen met PEGI 7 gaat het om niet-realistisch of niet-expliciet geweld. Games in de leeftijdscategorie PEGI 12 kunnen realistisch geweld bevatten tegen fantasiepersonages, en niet-realistisch geweld tegen menselijke personages. In games met een PEGI 16 of PEGI 18 zit steeds realistischer geweld, vaak met bloed.

Angst

Dit pictogram komt voor bij spellen met een PEGI 7-advies als ze beelden of geluiden bevatten die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen. Als er wat heftigere horroreffecten voorkomen leidt dit tot een PEGI 12 of PEGI 16.

Seks

Als dit pictogram voorkomt bij een spel met een PEGI 12-advies, kunnen personages seksueel getinte opmerkingen maken of uitdagend poseren. Bij een PEGI 16 game kan er sprake zijn van erotisch naakt of seks (waarbij geslachtsdelen niet zichtbaar zijn). Bij PEGI 18 wijst dit pictogram op expliciete seksuele activiteit. Aan beelden van niet-seksueel naakt hangt géén leeftijdsadvies.

Drugs

De game toont of verwijst naar het gebruik van illegale drugs, alcohol of tabak. Games met dit inhoudspictogram krijgen altijd het leeftijdsadvies PEGI 16 of PEGI 18.

Discriminatie

Als dit pictogram voorkomt, bevat een spel etnische, religieuze, nationalistische of andere stereotypes die aanzetten tot haat. Dit soort inhoud krijgt altijd een PEGI 18-classificatie en is in veel gevallen strafbaar.

Grof taalgebruik

Een game met dit pictogram bevat grof taalgebruik. In tegenstelling tot Kijkwijzer, waarbij grof taalgebruik niet tot een bepaalde leeftijd leidt, zorgt het bij PEGI voor een PEGI 12, PEGI 16 of PEGI 18. 

PEGI 3

PEGI 3 games zijn geschikt voor alle leeftijden. Een héél milde vorm van geweld kan voorkomen. De game bevat geen geluiden of beelden die jonge kinderen bang kunnen maken. Er is geen grof taalgebruik te horen of te lezen.

PEGI 7

Games met beelden of geluiden die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen, vallen in deze categorie. Een heel milde vorm van geweld (niet-realistisch geweld, zonder al te veel details) kan voorkomen in een game met een PEGI 7 advies.

PEGI 12

Games met iets explicieter geweld tegen fantasiepersonages, of met niet-realistisch geweld tegen menselijke personages, krijgen een PEGI 12 advies. Er kunnen wat scheldwoorden in zitten, of een beetje schunnige opmerkingen. Er komt geen seks in voor.

PEGI 16

Games krijgen een PEGI 16 advies als er geweld voorkomt dat er realistisch uitziet. Een personage reageert dan zoals iemand in het echt ook zou reageren op geweld. Ook kan er grof taalgebruik voorkomen, of seks, of het gebruik van alcohol, drugs en tabak.

PEGI 18

PEGI 18 wordt gebruikt wanneer het gaat om grof geweld, zinloos geweld, of geweld tegen weerloze personages (zoals kinderen of gijzelaars). De verheerlijking van illegaal drugsgebruik, gesimuleerd gokken, en expliciete seksuele activiteit leiden ook tot PEGI 18.

Gokken

De game bevat elementen die gokken aanmoedigen en aanleren. Het gaat hierbij om kansspelen die normaal gesproken voorkomen in casino's of speelzalen. Een aantal oudere spellen hebben dit pictogram in combinatie met een PEGI 12 of PEGI 16, maar sinds 2020 krijgen nieuwe spellen met dit soort inhoud altijd PEGI 18.

In-game aankopen

De game biedt spelers de mogelijkheid om digitale spullen of diensten te kopen met echt geld. Denk hierbij aan bonus levels of kleding voor je personage, maar ook aan virtuele munten of het uitschakelen van advertenties. 

Selecteer een taal