Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: uitzending van het programma ‘RTL Boulevard’, uitgezonden op 22 april 2010 om 18.30 uur op de zender xxx, hierna te noemen: het Programma
1. De procedure
Klaagster heeft op 22 april 2010 een klacht ingediend over het Programma. De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen. Beklaagde heeft bij brief van 31 mei 2010 verweer gevoerd. De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 16 juni 2010. Klaagster noch Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
Het Programma is een live uitgezonden magazine met onderwerpen, nieuwtjes en roddels over sterren, mode en criminaliteit dat dagelijks op de zender RTL4 wordt uitgezonden. Het programma is niet geclassificeerd. In de uitzending van 22 april 2010 zijn onder andere beelden uitgezonden van een SM-meesteres die een boek heeft geschreven.
3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorie seks. Klaagster voert aan dat in het Programma een uitgebreid item was over een SM-meesteres die een boek heeft geschreven. Het item werd ondersteund met ongepaste pornografische beelden en spraak.
4. Het verweer
In het verweerschrift voert Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan. Het Programma wordt live uitgezonden. De aflevering is dus rechtstreeks zonder voorafgaande opname uitgezonden. Volgens artikel 10 Deelreglement Televisie van het NICAM hoeven live programma’s niet geclassificeerd te worden. Vervolgens staat in artikel 10 lid 2 van het Deelreglement Televisie verder omschreven dat de omroep bij het bepalen van de inhoud van het Programma rekening dient te houden met het uitzendtijdstip. In de aflevering van het Programma gaat het over een boekbespreking van het boek: 'Wie is er bang voor Linda' .
De auteur van het boek is een SM-meesteres en zij bespreekt in het Programma een aantal zaken die zij in haar boek beschreven heeft. In het item van de boekbespreking zie je met name de auteur in beeld die het een en ander verteld over haar boek. Het tonen van een enkele seksuele handeling in het item van het Programma brengt ten aanzien van de inhoudscategorie seks geen leeftijdsclassificatie met zich mee. Klaagster geeft aan dat zij in eerste instantie Beklaagde zelf heeft proberen te benaderen. Beklaagde had Klaagster graag eerder per mail willen antwoorden ten behoeve van haar klacht zodat Beklaagde zelf zou kunnen uitleggen dat zij en de producent hoge zorgvuldigheidsnormen in acht nemen en Beklaagde en de producent in het vervolg zich zullen inspannen om, zonder daartoe op juridische gronden gehouden te zijn, rekening te houden met de bezwaren van Klaagster.
Het Programma behandelt elke dag actualiteiten en wordt live uitgezonden waarbij moet worden opgemerkt dat het gezien de aard van het Programma niet geheel mogelijk is om dit soort onderwerpen te vermijden. Het doel van Kijkwijzer is om ouders en opvoeders te adviseren over mogelijke schadelijke elementen. Beklaagde is van mening dat dit doel niet is overtreden door Beklaagde.
5. Reactie Klaagster op het verweerschrift van Beklaagde
Klaagster wenst te noemen dat genoemde beelden niet live in de Aflevering zijn gevoegd. Deze beelden komen voor in een aflevering van Spuiten en Slikken, een programma dat overigens op een laat tijdstip wordt uitgezonden zodat bekend was wat er gezegd/getoond mag worden. Klaagster vraagt zich af of het verweer gecontroleerd wordt op juistheid. Beklaagde heeft aangegeven graag van de mogelijkheid gebruik te hebben gemaakt om op de klacht te kunnen reageren. Wellicht dat Beklaagde de weg hiertoe helderder zou kunnen maken.
Klaagster wenst dat als het verweer van Beklaagde gegrond is en volgens de regels van Kijkwijzer is, er wat verantwoordelijkheidsgevoel gegroeid is bij Beklaagde door haar klacht. Het feit dat er een paar mensen zijn die even stil moesten staan bij haar klacht, geeft mogelijk een moment van hoofd krabben, of er goed omgegaan wordt met normen en waarden en of de kijker en hun gezin gerespecteerd worden.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht. De Klachtencommissie overweegt het volgende. Het Programma is een live programma. Live programma’s behoeven op basis van het Deelreglement Televisie alsmede de Handleiding voor Codeurs, niet te worden geclassificeerd. In de Handleiding voor Codeurs staat hierover het volgende: “Live programma’s, (programma's zonder voorafgaande opname) of semi-live programma’s (programma's die live worden opgenomen en met enige vertraging worden uitgezonden, maar binnen 24 uur), hoeven niet te worden geclassificeerd. De regel is dat de omroepen bij het bepalen van de inhoud rekening houden met het tijdstip waarop het programma zal worden uitgezonden”. Deze regel ligt vast in artikel 10.2. Deelreglement Televisie, dat als volgt luidt: “De Media-instelling dient bij het bepalen van de inhoud van een (Semi) Live Programma rekening te houden met het tijdstip waarop het programma zal worden uitgezonden en vice versa”.
Om te bepalen of het Programma voor 20.00 uur uitgezonden mocht worden, heeft de Klachtencommissie het huidige classificatieformulier toegepast op het Programma en behandelt hieronder de relevante vragen. In de inhoudscategorie seks moet vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. In het programma zegt een vrouw tegen een man: ‘ga maar lekker met jezelf spelen’. Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) moet naar het oordeel van de Klachtencommissie met ‘1 keer of enkele keren’ worden beantwoord. In het Programma is onder andere te zien dat een man zichzelf bevredigt. Vraag 4.1.3. (Komen het seksueel taalgebruik en de seksuele handelingen bij elkaar opgeteld vaak voor?) moet met ‘nee’ beantwoord worden. Onder vaak wordt volgens de vragenlijst verstaan: een relatief groot deel van de tijd van de productie. De man die zichzelf bevredigt en de uitspraak ‘ga maar lekker met jezelf spelen’ beslaan naar het oordeel van de Klachtencommissie geen relatief groot deel van het Programma. Vraag 4.1.4. (Zijn de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld gebracht?) en vraag 4.1.5. (Zijn er tijdens de seksuele handelingen details van genitaliën zichtbaar?) moeten beiden met ‘nooit’ beantwoord worden.
Als voorbeeld van nadrukkelijke seksuele handelingen worden de vrijscènes in ‘Basic Instinct’ genoemd. Daarmee is bovengenoemd fragment, dat kort in beeld is gebracht, niet te vergelijken. Het tonen van een enkele seksuele handeling brengt ten aanzien van de inhoudscategorie seks geen leeftijdsclassificatie met zich mee. Dit betekent dat het Programma voor 20.00 uur mocht worden uitgezonden.
7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht ongegrond. Beklaagde heeft het Programma conform het Deelreglement Televisie uitgezonden. Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 13 juli 2010