Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: film ‘The Roman Spring of Mrs. Stone’, hierna te noemen: de Film, uitgezonden op 30 oktober 2010 omstreeks 11.50 uur op RTL 4
1. De procedure
Klaagster heeft op 30 oktober 2010 een klacht ingediend over de Film.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 9 december 2010.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 15 december 2010.
Klaagster noch Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt ter zitting nader toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
De Film gaat over Karen Stone, een filmster die na het overlijden van haar echtgenoot naar Rome vertrekt en een relatie aangaat met een jongere man.
Beklaagde heeft de Film geclassificeerd. De classificatie van de Film heeft op 4 november 2010 plaatsgevonden, nadat de Film op 30 oktober 2010 is uitgezonden. De Film heeft als classificatie ‘let op met kinderen tot 12 jaar’ op basis van de inhoudscategorie Angst (pictogram spinnetje), Seks (pictogram voetjes) met als toevoeging grof taalgebruik (pictogram schreeuwend mannetje).
3. De klacht
Klaagster klaagt over seksuele beelden die bijna pornografisch te noemen zijn. Er was geen classificatie weergegeven noch op andere wijze gewaarschuwd dat de film seksuele scènes bevat.
4. Het verweer
In haar verweerschrift geeft Beklaagde het volgende, hierna kort weergegeven, aan.
Beklaagde heeft met groot ongenoegen moeten constateren dat de uitgezonden film niet was geclassificeerd. De naam van de film is de oorzaak geweest voor dit misverstand. In het systeem van Beklaagde stond namelijk een classificatie van een film met dezelfde titel. Nietsvermoedend en onbewust heeft Beklaagde een andere versie van de film uitgezonden met de classificatie van de oude film. In het jaartal 2003 was namelijk een nieuwe film uitgebracht met precies dezelfde titel. Beklaagde betreurt deze fout ten zeerste, maar stelt zich op het standpunt dat zij niet verwijtbaar heeft gehandeld. Beklaagde is erg maatschappelijk betrokken en heeft als doel om alle programmering en al haar films op haar zenders juist te classificeren. Beklaagde verzoekt de Klachtencommissie om de genoemde omstandigheden mee te nemen in haar oordeel.
5. De reactie van Klager op het verweerschrift
Klager is van mening dat Beklaagde wel verwijtbaar heeft gehandeld aangezien op zaterdagmiddag veel kinderen voor de televisie zitten te zappen en, naar Klager aanneemt, weinig ouders een kinderslot op de betreffende zender hebben gezet.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht.
De Klachtencommissie heeft om de classificatie van de Film vast te stellen, de thans geldende vragenlijst toegepast op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen.
In de categorie geweld moet vraag 2.2.1. (Komen in de productie één of meer vormen van fysiek geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden.
Vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden.
Vraag 2.4.1. (Zijn er beelden van verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden.
Bovenstaande beantwoording leidt tot een leeftijdsclassificatie 6 voor de inhoudscategorie geweld.
In de inhoudscategorie seks moet vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘nooit’ beantwoord worden. Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) moet met ‘1 of enkele keren’ beantwoord worden. In de toelichting bij de vragenlijst staat dat onder seksuele handelingen wordt verstaan: alle handelingen die er op gericht zijn de actor zelf, een andere persoon in de productie of de kijker op te winden. Dit kan ook een suggestieve handeling zijn. De Klachtencommissie doelt hiermee onder andere op de seksuele handeling tussen Karen en Paolo in de auto.Vraag 4.1.4. (Zijn de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld gebracht?) moet met ‘1 of enkele keren’ beantwoord worden. De Klachtencommissie is van mening dat onder andere de seksscène in de auto nadrukkelijk in beeld is gebracht doordat er close-ups te zien zijn van de seksuele handelingen. Vraag 4.1.5. (Zijn er tijdens de seksuele handelingen details van genitaliën zichtbaar?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de classificatie 12 op basis van seks.
Tot slot moet vraag 7.1.1. (Komt er in de productie grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal) voor?) met ‘ja’ beantwoord worden aangezien onder andere het woord ‘bitch’ te horen is.
De overige inhoudscategorieën zijn op de Film niet van toepassing.
De hoogste leeftijdsclassificatie is bepalend voor de uiteindelijke classificatie, die daardoor uitkomt op 12 op basis van seks met als toevoeging grof taalgebruik.
Volgens artikel 1 van het Algemeen Reglement moet een aangesloten omroepinstelling, die verantwoordelijk is voor de openbaarmaking van een audiovisueel product, ieder product classificeren.
De Klachtencommissie stelt vast dat de classificatie van de Film in de database is verricht op 4 november 2010, derhalve 5 dagen nadat de Film is uitgezonden. De Film was ten tijde van de uitzending derhalve niet geclassificeerd. Beklaagde heeft hierdoor in strijd met de hoofdregel van artikel 1 van het Algemeen Reglement gehandeld.
Beklaagde voert aan dat zij niet verwijtbaar gehandeld heeft aangezien Beklaagde nietsvermoedend en onbewust een andere versie van de Film heeft uitgezonden met de classificatie van de oude Film. De Klachtencommissie overweegt het volgende.
Artikel 2 Deelreglement Televisie bepaalt dat “de Media-instelling vorm en inhoud bepaalt van haar Audiovisueel Product en verantwoordelijk is voor hetgeen in haar zendtijd wordt uitgezonden”. De Klachtencommissie is de mening toegedaan dat het op grond van artikel 2 Deelreglement Televisie de verantwoordelijkheid van een Media-instelling is om zich te realiseren dat de Film die is uitgezonden een remake van een film uit 1961 is.
Gelet op het voorgaande beslist de Klachtencommissie als volgt.
7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht van Klaagster gegrond.
De classificatie van de Aflevering dient uit te komen op 12 op basis van de inhoudscategorieën seks en grof taalgebruik.
Beklaagde dient, voor zover zij dit niet reeds heeft gedaan, binnen vier weken na dagtekening van deze uitspraak de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 12 in combinatie met het inhoudspictogrammen voor seks en grof taalgebruik voor deze Film zelf alsnog door middel van het invullen van het classificatieformulier in te voeren in de database van het NICAM.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde. Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn, die op 15 november 2004 in werking is getreden. Daarbij is van belang dat diverse malen in eerdere uitspraken (onder andere klachtnummer 090210.01 ‘Promo CSI’ en klachtnummer 081009.02 Oprah Winfrey) klachten tegen Beklaagde gegrond zijn verklaard en boetes zijn opgelegd.
De onderhavige overtreding valt binnen de categorie A ‘Inhoudelijke overtredingen’; de Film is niet geclassificeerd. Beklaagde is een landelijk opererende omroep, waarvoor elk punt € 2.000,-- is. Het ten onrechte niet classificeren van de Film brengt volgens de Sanctierichtlijn zes punten met zich mee; voor Beklaagde zou de boete derhalve uitkomen op € 12.000,--.
In bovengenoemde Sanctierichtlijn staat opgenomen dat de Klachtencommissie de mogelijkheid heeft een correctiefactor toe te passen. Afhankelijk van de mate van verwijtbaarheid kan de correctiefactor naar boven dan wel naar beneden worden bijgesteld. De Klachtencommissie bepaalt per geval of de omstandigheden aanleiding geven tot aanpassing van de boete. De Klachtencommissie heeft geen feiten en omstandigheden geconstateerd op basis waarvan toepassing van de correctiefactor zoals neergelegd in de Sanctierichtlijn aangewezen zou zijn.
De door Beklaagde te betalen boete bedraagt derhalve € 12.000,--.
Het hierboven genoemde bedrag dient door Beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt separaat toegezonden.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 12 januari 2011