Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: uitzending van het programma ‘De wereld draait door’, uitgezonden op 19 september 2011 omstreeks 19:40 uur, hierna te noemen: het Programma
1. De procedure
Klager heeft bij e-mail van 19 september 2011 een klacht ingediend over het Programma.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft verweer gevoerd tegen de klacht bij brief van 11 oktober 2011.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld tijdens haar zitting van 27 oktober 2011.
Klager noch Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn/haar standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
Het Programma is een live programma waarin actualiteiten worden besproken en de media kritisch gevolgd worden. Het Programma wordt dagelijks uitgezonden.
Het programma is niet geclassificeerd. In de uitzending van 19 september 2011 zijn beelden uitgezonden van de film ‘De bende van Oss’ die de classificatie ‘let op met kinderen tot 16 jaar en ouder’ (16) heeft, op basis van geweld (pictogram: vuistje) en grof taalgebruik (pictogram: schreeuwend mannetje).
3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorieën geweld (pictogram: vuistje) en angst (pictogram: spinnetje).
Klager klaagt over het fragment van de film ‘De bende van Oss’ waarbij iemand meerdere malen door kogels wordt getroffen en uiteindelijk door zijn hoofd wordt geschoten. Het fragment lijkt Klager niet iets voor het tijdstip van 19.40 uur.
4. Het verweer
In haar verweerschrift geeft Beklaagde hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
Het programma is een Live programma en behoeft op grond van artikel 10 lid 1 Deelreglement Televisie niet geclassificeerd te worden. Op basis van artikel 10 lid 2 van ditzelfde reglement moet bij het bepalen van de inhoud van het programma wel rekening worden gehouden met het tijdstip waarop het Programma geprogrammeerd staat.
Tot haar spijt moet Beklaagde erkennen dat het fragment schadelijk was voor jeugdige kijkers. Beklaagde betreurt de uitzending van het fragment daarom zeer. Ter verontschuldiging kan Beklaagde niet meer aanvoeren dan dat er voor het Programma dagelijks meer dan 50 instarts moeten worden gemaakt door een evenzo groot team. Hoewel de redactie over de toepasselijke regelgeving goed is geïnstrueerd, valt een overtreding daarvan nooit helemaal uit te sluiten c.q. te voorkomen. Zeer incidenteel wordt er een fout gemaakt die Beklaagde maar ook de redactie van het Programma zich sterk aantrekt. De onderhavige overtreding is aanleiding geweest voor een extra redactiebijeenkomst waarin de redactie is geconfronteerd met de ernst van de overtreding, de schade die hierdoor bij het publiek, met name bij de jeugdige kijkers, kan ontstaan en de – mogelijke - gevolgen hiervan voor Beklaagde. Het toezicht door de eindredacteur is verscherpt. Beklaagde realiseert zich dat de genomen maatregelen haar niet vrijpleiten maar verzoekt de Klachtencommissie niettemin om het vorenstaande te betrekken bij haar besluitvorming. Voor het geval de Klachtencommissie zou overwegen om, vanwege recidive, een voor Beklaagde ongunstige correctiefactor toe te passen bij de berekening van een eventuele boete, lijkt het Beklaagde niet redelijk om een recidiveperiode van meer dan drie jaar te hanteren.
5. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager ontvankelijk in zijn klacht.
De Klachtencommissie overweegt het volgende.
Het Programma is een Live programma. Live programma’s behoeven op basis van artikel 10 lid 1 Deelreglement Televisie alsmede de Handleiding voor Codeurs, niet te worden geclassificeerd. In de handleiding voor Codeurs staat hierover het volgende:
“Live programma’s (programma’s zonder voorafgaande opname) of semi-live programma’s (programma’s die live worden opgenomen en met enige vertraging worden uitgezonden, maar binnen 24 uur) hoeven niet te worden geclassificeerd. De regel is dat de omroepen bij het bepalen van de inhoud rekening houden met het tijdstip waarop het programma geprogrammeerd staat. Indien in een (semi-) live programma reeds bestaand beeldmateriaal wordt gebruikt, dient de omroeporganisatie het beeldmateriaal te beoordelen in verband met het uitzendtijdstip”.
Deze regel ligt vast in artikel 10 lid 2. Deelreglement Televisie, dat als volgt luidt: “De media-instelling dient bij het vaststellen van het uitzendtijdstip van een live programmaonderdeel rekening te houden met het tijdstip waarop het programma zal worden uitgezonden en vice versa”.
Op grond van dit artikel is Beklaagde niet verplicht het Programma te classificeren. De media-instelling dient bij het bepalen van de inhoud wel rekening te houden met het uitzendtijdstip. Artikel 3 lid 1 Deelreglement Televisie dient hierbij als uitgangspunt. Volgens dit artikel zendt de media-instelling programma’s met de leeftijdsclassificatie ‘let op met kinderen tot 12 jaar’ niet uit voor 20.00 uur en programma’s met de leeftijdsclassificatie ‘let op met kinderen tot 16 jaar’ niet uit voor 22.00 uur.
Om te bepalen of het Programma vóór 20.00 uur uitgezonden mocht worden, heeft de Klachtencommissie het huidige classificatieformulier toegepast op het Programma en behandelt de Klachtencommissie hieronder de relevante vragen.
In het Programma komen beelden voor van een man die in een steeg loopt. Hij wordt door een andere man in zijn rug geschoten. Te zien is dat het bloed uit zijn rug spat. De man valt op zijn knieën en wordt daarna door zijn hoofd geschoten. Naar het oordeel van de Klachtencommissie is te zien dat het geweld hard aankomt bij het slachtoffer en is er sprake van ernstige verwondingen.
Aan het eind van het programma wordt tijdens beelden van een voetbalwedstrijd gevloekt en gescholden.
Bovenstaande beoordeling zou de classificatie van het Programma op 16 brengen op basis van geweld en grof taalgebruik.
Gezien het vorenstaande heeft Beklaagde het Programma niet mogen uitzenden vóór 22:00 uur, waardoor zij in strijd heeft gehandeld met artikel 3.1 Deelreglement Televisie van het NICAM.
6. De beslissing van de Klachtencommissie ten aanzien van Beklaagde
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht gegrond. Beklaagde had het Programma niet vóór 20.00 uur uit mogen zenden.
Nu de inhoud van het Programma aanleiding geeft tot de leeftijdsclassificatie 16 op basis van geweld en het programma is uitgezonden op een tijdstip dat AL, 6 of 9 veronderstelt, en in eerdere uitspraken jegens Beklaagde (080322.01
‘promo Deadline’ en 090312.01 ‘Priscilla Queen of the Desert’) klachten gegrond zijn verklaard, gaat de Klachtencommissie conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde.
Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn Klachtencommissie NICAM.
Wanneer de originele classificatie en het oordeel van de Klachtencommissie twee of meer leeftijdscategorieën verschillen, brengt dat volgens de Sanctierichtlijn zes punten met zich mee. Nu de leeftijdscategorie van het Programma 16 moet zijn, en het Programma op een tijdstip is uitgezonden die een classificatie AL, 6 of 9 veronderstelt, resulteert dit voor Beklaagde in een boete van € 12000, -.
De Klachtencommissie heeft kennis genomen van de maatregelen die Beklaagde genomen heeft om herhaling te voorkomen. De maatregelen laten echter onverlet dat de schadelijke beelden zijn uitgezonden en dat jeugdige kijkers hier naar hebben kunnen kijken. De Klachtencommissie ziet daarom geen reden om de boete te matigen.
Gelet op artikel 14 lid 2 Deelreglement Televisie is Beklaagde gehouden dit Deelreglement dat voor reguliere tv-uitzendingen geldt, ook op andere platforms van haar toe te passen. Dat heeft Beklaagde in casu niet gedaan. Vanwege een lopende discussie over de reikwijdte van artikel 14 Deelreglement Televisie en het onderliggende artikel in de Mediawet 2008, acht de Klachtencommissie het op dit moment gepast Beklaagde te verzoeken ervoor zorg te dragen dat het onderhavige Programma in de huidige vorm met de beoordeling 16 niet op door of vanwege haar aangeboden websites te zien is.
Het hierboven genoemde bedrag dient door Beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt gescheiden toegezonden.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 21 november 2011