Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: ‘Bratz ‘, serie, de aflevering van 22 augustus 2007, hierna te noemen: de Aflevering
1. De procedure
Klaagster heeft op 22 augustus 2007 bij e-mail een klacht ingediend over de Aflevering.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft bij brief van 28 september 2007 verweer gevoerd.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 14 november 2007.
Klaagster noch Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
In de Aflevering worden de avonturen gevolgd van Cloe, Yasmin, Jade en Sasha. De vier meiden hebben een passie voor mode én een eigen tijdschrift.
De Serie is niet geclassificeerd. Dit impliceert dat Beklaagde de Serie heeft beoordeeld, en van mening is dat er geen schadelijke elementen in de Serie voorkomen en dat de classificatie ‘Alle Leeftijden’ (AL) van toepassing is.
3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorie grof taalgebruik.
Klaagster heeft zich gestoord aan het gebruik van het woord slettenbakken in de Aflevering. De Serie heeft AL maar klaagster vindt het erg grof in de mond. Klaagster heeft per email van woensdag 22 augustus bij Beklaagde een klacht ingediend. Beklaagde heeft per email van 23 augustus aan klaagster gemeld dat zij op de hoogte is van de inhoud van de series maar van mening is dat de Serie geschikt is voor Alle Leeftijden. Klaagster heeft het bureau van het NICAM in een aanvullende email verzocht dit antwoord mee te nemen in de klachtafhandeling.
4. Het verweer
In het verweerschrift voert Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
In de eerste plaats wenst Beklaagde op te merken dat de correspondentie gericht is aan Beklaagde. De Serie wordt echter al sinds oktober 2006 door Nickelodeon uitgezonden. Destijds maakte Nickelodeon nog deel uit van Kindernet CV en was dus nog niet een van de zenders van Beklaagde. Deze reactie wordt dan ook mede namens Kindernet CV verzonden.
Beklaagde deelt de opvatting van Klaagster dat er sprake is van grof taalgebruik in de Aflevering. Ten tijde van de eerste uitzending van de Serie is een aantal afleveringen bekeken, waaronder de onderhavige. Men kwam tot het oordeel dat er sprake was van een serie met de classificatie AL. Beklaagde betreurt de fout en zal er ook voor zorgen dat deze fout zo snel mogelijk wordt hersteld.
Ondanks het feit dat gediscussieerd zou kunnen worden over de vraag of de termen ‘sukkels’, ‘losers’ en ook slettenbakken als grof taalgebruik betiteld moeten worden, volgt uit de interne richtlijnen van Nickelodeon dat dergelijk taalgebruik gemeld dient te worden met het pictogram. Helaas is er in de interne procedure iets fout gegaan, waardoor het grof taalgebruik pictogram niet aan de serie gekoppeld is. De Serie is vervolgens door Beklaagde zonder pictogram uitgezonden. Op 11 september jongstleden stond voorlopig de laatste uitzending van de Serie gescheduled. Toen Beklaagde kennis nam van de klacht, was het dus te laat om de fout te herstellen. Indien de serie echter opnieuw wordt uitgezonden, dan gebeurt dat niet eerder dan dat deze conform artikel 9 van het Deelreglement Televisie is geclassificeerd.
Per 1 januari 2007 is de verantwoordelijkheid over de zender Nickelodeon en de bijbehorende programma’s overgegaan van Kindernet CV naar Beklaagde. De uitzendlicentie van Kindernet CV is door het Commissariaat voor de Media ingetrokken en een nieuwe uitzendlicentie is aan Beklaagde verleend. Beklaagde heeft destijds geen aanleiding gezien om programma’s opnieuw te classificeren en is gewoon doorgegaan met de uitzending van de Serie.
Beklaagde is van mening dat niet zij maar Kindernet CV verantwoordelijk moet worden gehouden voor de fout die gemaakt is bij de beoordeling van de Serie.Ook zou deze fout naar de mening van Beklaagde niet mogen leiden tot het opleggen van een sanctie vanwege de ernst van de overtreding. Het feit dat de term ‘slettenbakken’ één maal voorkomt in de Aflevering is volgens Beklaagde niet ernstig genoeg om een sanctie op te leggen vanwege het ontbreken van het grof taalgebruik pictogram. Bovendien blijkt uit het ontbreken van klachten naar aanleiding van eerdere uitzendingen dat ook de kijker er geen ernstige overtreding in ziet. Verder wenst Beklaagde de Klachtencommissie erop te wijzen dat zij conform artikel 4.1. van het Algemeen Reglement het oordeel van Kindernet CV te goeder trouw heeft overgenomen en dat haar derhalve geen boete mag worden opgelegd.
Tot slot is Beklaagde van mening dat een doelgroepzender als Nickelodeon niet op dezelfde manier behandeld zou moeten worden als zogenaamde ‘general interest’ zenders. Een eventuele geldboete zou al heel snel onevenredig zwaar wegen. Indien de Klachtencommissie van mening is dat er sprake is van een zodanig ernstige overtreding dat een boete de enige juiste sanctie is, dan verzoekt Beklaagde de Klachtencommissie dringend met deze omstandigheden rekening te houden.
5. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht.
De Klachtencommissie overweegt het volgende.
Beklaagde heeft in haar verweerschrift aangegeven dat zij tevens namens Kindernet C.V. verweer voert. Vervolgens beroept Beklaagde zich op artikel 4 Algemeen Reglement NICAM, waarin staat dat een aangeslotene een eerdere classificatie van een product kan overnemen. De omroepinstelling kan te goeder trouw overgaan tot het uitzenden van het betreffende programmaonderdeel op een tijdstip dat in overeenstemming is met het oorspronkelijke classificatieresultaat. “De omroepinstelling mag zich op het bepaalde in dit artikel beroepen indien er een klacht wordt ingediend naar aanleiding van het classificatieresultaat en het uitzendtijdstip van het betreffende programmaonderdeel en draagt de bewijslast”.
Echter Beklaagde geeft tevens aan dat zij per 1 januari 2007 de verantwoordelijkheid over de zender Nickelodeon en de bijbehorende programma’s heeft overgenomen van Kindernet C.V.. Nu Beklaagde de verantwoordelijkheid draagt voor de programma’s van Kindernet C.V., is de Klachtencommissie van oordeel dat zij zich niet kan beroepen op artikel 4 Algemeen Reglement NICAM. Immers, Kindernet C.V. is onderdeel van Beklaagde.
De Klachtencommissie heeft het classificatieformulier 4.1 toegepast op de Aflevering en behandelt hieronder de relevante vragen.
Vraag 7.1. (Komt er in de productie grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal) voor?) moet met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. Hierbij wijst de Klachtencommissie met name op het woord ‘slettenbakken’. In de extra toelichting bij vraag 7.1 staat dat grof taalgebruik geclassificeerd dient te worden als hiervan nadrukkelijk sprake is. Hierbij is het verstandig om de context waarbinnen het grof taalgebruik voorkomt mee te laten wegen. Eén scheldwoord of vloek in een kinderprogramma kan voldoende zijn om vraag 7.1 met ‘1 keer of vaker’ te beantwoorden, terwijl één scheldwoord in een film of programma voor volwassenen misschien geen reden is om grof taalgebruik te scoren.
De overige inhoudscategorieën zijn op de Aflevering niet van toepassing.
Op grond van het bovenstaande komt de classificatie voor de Aflevering uit op AL met de toevoeging grof taalgebruik.
De aanwezigheid van grof taalgebruik heeft geen effect op de leeftijdsclassificatie van de Aflevering. Die blijft AL, en mag daarmee op elk moment van de dag worden uitgezonden. Het uitzendtijdstip van de Aflevering was derhalve niet in strijd met de regels van Kijkwijzer. Nu de classificatie van de Aflevering in leeftijd niet verschilt van de classificatie die Beklaagde hanteert, doch slechts in één inhoudscategorie, zal de Klachtencommissie hier rekening mee houden in haar beslissing.
Beklaagde stelt in haar verweerschrift dat Kindernet C.V. de Serie heeft geclassificeerd en dat Beklaagde, die de classificatie heeft overgenomen dientengevolge geen sanctie mag worden opgelegd. In het verlengde van het standpunt van de Klachtencommissie dat Beklaagde geen beroep kan doen op artikel 4 Algemeen Reglement omdat Kindernet C.V. een onderdeel is van Beklaagde, is de Klachtencommissie van oordeel dat een eventuele sanctie niet aan Kindernet C.V. opgelegd kan worden maar aan Beklaagde. De Klachtencommissie wenst ten aanzien van het argument van Beklaagde dat zij een doelgroepzender is die bij een eventuele sanctie niet op dezelfde manier behandeld zou moeten worden als zogenaamde ‘general interest’ zender vanwege het geringere bereik en marktaandeel, het volgende op te merken. Ten aanzien van sancties hanteert de Klachtencommissie de Sanctierichtlijn van 9 september 2004. In deze Sanctierichtlijn wordt geen onderscheid gemaakt tussen ‘doelgroepzenders’ en ‘general interest’ zenders en eventuele marktaandelen.
6. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht gegrond. De classificatie van de Aflevering dient uit te komen AL, met de toevoeging grof taalgebruik.
Beklaagde dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie de Serie zelf middels een steekproef te classificeren conform het actuele seriebeleid. Indien de Aflevering geen deel uitmaakt van de steekproef, dient Beklaagde de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie AL in combinatie met het inhoudspictogram voor grof taalgebruik voor deze aflevering zelf alsnog door middel van het invullen van het coderingsformulier versie 4.1 in te voeren in de database van het NICAM.
De Klachtencommissie gaat echter niet over tot het opleggen van een boete daar de leeftijdsclassificatie ongewijzigd is en Beklaagde de Aflevering op een uitzendtijdstip conform artikel 3 van het Deelreglement Televisie van het NICAM heeft uitgezonden.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 11 januari 2008
