1. De procedure
Klaagster heeft, door middel van e-mail van 15 maart 2004, aangevuld bij e-mail van 16 maart 2004, een klacht ingediend met betrekking tot de commercial voor de film ‘Gothika’.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 6 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde sub 1 heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 7 juli 2004.
Beklaagde sub 2 heeft verweer gevoerd tegen de klacht bij e-mail van 9 juli 2004.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar vergadering van 16 juli 2004.
Klaagster noch beklaagden hebben, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid hun standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
De commercial voor de film ‘Gothika’ is uitgezonden op 16 maart 2004 om 18.40 uur door beklaagde sub 1.
De film ‘Gothika’ is door beklaagde sub 2 geclassificeerd en heeft de classificatie 16 jaar en ouder (16), op basis van geweld (pictogram: vuistje) en angst (pictogram: spinnetje).
De trailer van de film is tevens door beklaagde sub 2 geclassificeerd en heeft de classificatie 12 jaar en ouder (12) op basis van angst.
De commercial voor de film is door beklaagde sub 2 niet geclassificeerd.
3. De klacht
Klaagster vraagt zich af waarom het is toegestaan dat om 18.30 uur fragmenten worden uitgezonden die niet geschikt zijn voor kinderen, zoals de fragmenten uit de film ‘Gothika’.
4. Het verweer
In haar verweerschrift geeft beklaagde sub 1, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
De reclameblokken van de televisiezender Yorin worden ingepland door het reclameverkoopbedrijf IPN S.A. (IP). Dit bedrijf is bekend met het Deelreglement Televisie van het NICAM. In de praktijk informeren de distributeurs IP bij de aanvraag voor uitzending van een advertentie over de classificatie van de trailer. In het onderhavige geval was er geen classificatie meegezonden. IP ging er daarom van uit dat de trailer voor Alle Leeftijden was geclassificeerd en er geen beperkingen aan het uitzendtijdstip waren verbonden. Achteraf heeft beklaagde moeten constateren dat de trailer van de speelfilm ‘Gothika’ abusievelijk voor 20.00 uur is uitgezonden. Inmiddels is de procedure aangescherpt, om te voorkomen dat een dergelijk geval zich nog eens voordoet.
Beklaagde verzoekt de Klachtencommissie om te volstaan met een waarschuwing, daar de klacht betrekking heeft op een incident dat niet eerder heeft plaatsgevonden.
Beklaagde sub 2 geeft in haar verweerschrift aan dat de TV spot voor de film ‘Gothika’ Alle Leeftijden heeft. Er zit weliswaar een schrikmoment in, maar dat is volgens beklaagde sub 2 niet voldoende om de spot op 12 te classificeren.
5. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie stelt vast dat de klacht zich richt op de commercial voor de film ‘Gothika’. Deze commercial is niet geclassificeerd. De trailer voor de film is wel geclassificeerd, doch de Klachtencommissie merkt op dat een trailer en een commercial verschillende producten zijn. In veel gevallen verschilt de commercial qua inhoud van de trailer. Daarom is het van belang dat filmdistributeurs conform artikel 2.2.Deelreglement Film van het NICAM alle films en alle daarvan afgeleide producten apart classificeren. Artikel 2.2 Deelreglement Film luidt als volgt: “De filmverhuurder classificeert alle door hem op de markt te brengen films, (teaser-) trailers en commercials, met als criterium de mogelijke schadelijkheid aan de lichamelijke, geestelijke of zedelijke ontwikkeling van personen jonger dan zestien jaar”.
De Klachtencommissie overweegt het volgende. Beklaagde sub 1 heeft de commercial voor de film ‘Gothika’ aangeleverd gekregen van beklaagde sub 2 zonder dat de commercial was geclassificeerd. Hiermee heeft beklaagde sub 2 in strijd gehandeld met artikel 2.2 Deelreglement Film van het NICAM. Beklaagde sub 1 had er, nadat de commercial ongeclassificeerd was aangeleverd, niet te goeder trouw van uit kunnen gaan dat de commercial geen of nauwelijks schadelijke elementen zou bevatten. Artikel 2 Deelreglement Televisie bepaalt immers dat “de omroepinstelling vorm en inhoud bepaalt van haar programma-onderdelen en verantwoordelijk is voor hetgeen in haar zendtijd wordt uitgezonden”. Hoewel de classificatie van de commercial in eerste instantie de verantwoordelijkheid is van de filmdistributeur, werd het tevens de verantwoordelijkheid van beklaagde sub 1, op het moment dat de commercial door haar werd uitgezonden; beklaagde had dan ook over moeten gaan tot beoordelen.
De Klachtencommissie heeft het coderingsformulier versie 1.2 zelf toegepast op de commercial van de film ‘Gothika’ en behandelt hieronder de relevante vragen.
In de categorie angst moet vraag 3.2.2 (Zijn er beelden van zeer angstige mensen als gevolg van geweldsacties van andere levende wezens (mensen, dieren, monsters) of dreigingen daarvan?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. Hiermee doelt de Klachtencommissie op het fragment waarin een vrouw gilt van angst.
Ook vraag 3.4.1 (Spelen de angstwekkende situaties zich af in een voor kinderen alledaagse/gewone omgeving?) moet met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. De zeer angstige persoon rent door een gang van een gebouw.
Positieve beantwoording van de bovenstaande vragen brengt de classificatie ten aanzien van angst op 12.
De overige inhoudscategorieën zijn op de onderhavige commercial niet van toepassing.
De classificatie 12, op basis van angst brengt met zich mee dat de commercial niet uitgezonden had mogen worden voor 20.00 uur, op grond van artikel 5.1 Deelreglement Televisie van het NICAM. Dit artikel bepaalt dat programma-onderdelen die op basis van leeftijds- en inhoudspictogrammen niet bestemd zijn voor vertoning aan personen beneden de leeftijd van twaalf onderscheidenlijk zestien jaar, niet voor 20.00 uur respectievelijk 22.00 uur mogen worden uitgezonden.
7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht ten aanzien van het uitzendtijdstip van de commercial voor de film ‘Gothika’ tegenover beklaagde sub 1 gegrond. Beklaagde sub 1 had de gewraakte commercial niet ongeclassificeerd mogen uitzenden, en bovendien niet voor 20.00 uur, gezien de classificatie 12 op basis van angst.
De Klachtencommissie acht de klacht ten aanzien van de commercial voor de film ‘Gothika’ tegenover beklaagde sub 2 eveneens gegrond. Beklaagde sub 2 had de commercial moeten classificeren voordat de commercial werd aangeboden voor uitzending.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van de € 1500,- aan beklaagde sub 1. Hierbij heeft de Klachtencommissie eerdere uitspraken, gedaan tegen beklaagde, meegewogen. Het hierboven genoemde bedrag dient door beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt gescheiden toegezonden.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder B Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van de € 1500,- aan beklaagde sub 2. Hierbij heeft de Klachtencommissie eerdere uitspraken, gedaan tegen beklaagde, meegewogen. Het hierboven genoemde bedrag dient door beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt gescheiden toegezonden.
Beklaagde sub 2 dient binnen vier weken na dagtekening van deze uitspraak de onderhavige commercial met de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 12 in combinatie met het inhoudspictogram voor angst zelf alsnog door middel van het invullen van het coderingsformulier in te voeren in de database van het NICAM.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de
Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend.