Klachtnummer: 070522.01
Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: serie ‘De Gouden Kooi’, hierna te noemen: de Serie, aflevering van 18 mei 2007 om 19:30 uur , hierna te noemen: de Aflevering
1. De procedure
Klaagster heeft op 22 mei 2007 een klacht ingediend over de Aflevering, aangevuld per email op 25 mei.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft bij brief van 29 juni 2007 verweer gevoerd.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 11 juli 2007.
Beklaagde is ter zitting verschenen. Klaagster heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
Beklaagde heeft de Serie geclassificeerd. De classificatie is ‘niet schadelijk/alle leeftijden’ (AL), met de toevoeging van grof taalgebruik (pictogram: schreeuwend mannetje)
3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorieën geweld, angst, seks, discriminatie en grof taalgebruik.
Klaagster vindt het schandalig dat het programma om 19.30 uur wordt uitgezonden. De kans is groot dat kinderen hieraan blootgesteld worden. Op zondag wordt het ook nog eens de hele ochtend herhaald, de kans is dan nog groter dat kinderen dit te zien krijgen.
4. Het verweer
In het verweerschrift geeft Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
Beklaagde stelt dat het feit dat de Aflevering op zondagochtend zou zijn herhaald niet relevant is, maar ook onjuist. Beklaagde zendt met ingang van 14 mei jongstleden op zondagochtend geen herhalingen meer uit. De Aflevering is dan ook niet op zondagochtend herhaald.
In de Aflevering komen geen geweld, angstwekkende elementen en/of discriminatie voor, althans niet in de zin van de Kijkwijzer. Als Klaagster meent dat dit wel het geval is, dient zij duidelijker aan te geven welke beelden zij op deze punten in strijd acht met de Kijkwijzer.
In de Aflevering komen seksuele handelingen voor. Twee vrouwelijke ‘miljonairs’ komen zoenend in beeld. De vrouwen betasten elkaar verder niet en blijven volledig gekleed, er is geen bloot te zien. Dit gebeurt drie keer: één keer gedurende 5 seconden, één keer gedurende 8 seconden en één keer gedurende 3 seconden. In totaal zijn gedurende 16 seconden beelden van twee zoenende vrouwen te zien. De beelden van de twee vrouwen onder de deken in bed zijn geen seksuele handelingen. Als zich onder de deken al seksuele handelingen afspelen, wat Beklaagde bij gebrek aan wetenschap betwist, dan zijn deze immers door de deken niet zichtbaar. De seksuele handelingen beslaan dus een zeer klein gedeelte van de Aflevering en komen ‘1 keer of vaker’ in de Aflevering voor. De handelingen worden niet nadrukkelijk in beeld gebracht.
In de Aflevering komt grof taalgebruik voor. Hiervoor wordt de kijker echter gewaarschuwd door het ‘schreeuwende mannetje’ pictogram. Binnen dit grove taalgebruik komt ook seksueel getint taalgebruik voor. Dit grove taalgebruik is niet gericht op het opwinden van een ander en valt dus niet onder de categorie seksueel georiënteerd taalgebruik. In de Aflevering komt geen seksueel georiënteerd taalgebruik voor.
De Aflevering is volgens Beklaagde derhalve geschikt voor alle leeftijden. Beklaagde verzoekt de Klachtencommissie de klacht ongegrond te verklaren, althans af te wijzen.
5. De mondelinge behandeling
Beklaagde is van mening dat Klaagster zich meer stoort aan de Serie dan over een specifieke aflevering. Het systeem van Kijkwijzer laat een klacht tegen een volledige serie niet toe. Beklaagde meent dan ook dat de klacht niet ontvankelijk althans ongegrond is.
Sinds kort zijn er een aantal veranderingen met betrekking tot de Serie doorgevoerd. Er heeft een personeelswisseling plaatsgevonden en redacteuren zijn bij het NICAM op codeurtraining geweest. Ook is het uitzendtijdstip van De Gouden Kooi verplaatst van 19.30 uur naar 20.00 uur.
In de Serie worden alle scheldwoorden die betrekking hebben op ziektes weggepiept. Genitaliën worden voorzien van een blokje. Ook het taalgebruik van de deelnemers wordt in de hand gehouden. De Serie wordt niet meer op zondag herhaald.
Ook wordt de classificatie van de Serie niet meer in beeld vertoond.
Desgevraagd antwoordt Beklaagde dat zij niet weet of het doorgegeven is aan de gidsen.
Beklaagde heeft geprobeerd de classificatie uit de database te halen hetgeen niet gelukt is.
Op de vraag van de Klachtencommissie hoe de Serie wordt samengesteld en wanneer het uitgezonden wordt, antwoordt Beklaagde dat de Serie vergeleken kan worden met ‘Big Brother’. Beklaagde krijgt de uiteindelijke band vaak pas vlak voor uitzending binnen. Er is volgens Beklaagde twee tot drie dagen vertraging tussen de beelden en de uiteindelijke uitzending van de beelden omdat het erg lang duurt om alle beelden te bekijken en deze te monteren.
Desgevraagd geeft Beklaagde aan dat zij het woord ‘vuile flikker’ niet als scheldwoord beschouwt. Beklaagde vindt de term ‘vuile flikker’ niet discriminerend, ook niet als het tegen iemand gezegd wordt die homoseksueel is.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht. Algemeen moet bekend worden verondersteld dat de drempel van de klachtenprocedure van het NICAM zeer laag is. Klaagster heeft in haar klacht naar het oordeel van de Klachtencommissie voldoende duidelijk gemaakt dat zij zich stoort aan het uitzendtijdstip van de Aflevering en waarom.
Om te bepalen of de Aflevering voor 20.00 uur uitgezonden mocht worden, heeft de Klachtencommissie het classificatieformulier 4.0 toegepast op de Aflevering en behandelt hieronder de relevante vragen.
In de inhoudscategorie seks moet vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. In de Aflevering vraagt een bewoonster aan een andere bewoonster ‘heb je nog seks gehad’. Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) moet naar het oordeel van de Klachtencommissie met ‘1 keer of enkele keren’ worden beantwoord. In de Aflevering tongzoenen twee vrouwen met elkaar. Vraag 4.1.3. (Komen het seksueel taalgebruik en de seksuele handelingen bij elkaar opgeteld vaak voor?) moet met ‘nee’ beantwoord worden. Onder vaak wordt volgens de vragenlijst verstaan: een relatief groot deel van de tijd van de productie. De zoenende vrouwen en het korte gesprek over seks beslaan geen relatief groot deel van het Programma. Vraag 4.1.4. (Zijn de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld gebracht?) en vraag 4.1.5. (Zijn er tijdens de seksuele handelingen details van genitaliën zichtbaar?) moeten beiden met ‘nooit’ beantwoord worden. Als voorbeeld van nadrukkelijke seksuele handelingen worden de vrijscènes in ‘Basic Instinct’ genoemd. Daarmee is bovengenoemd fragment, dat kort in beeld is gebracht, niet te vergelijken.
In de inhoudscategorie discriminatie moet vraag 5.1.1. (Komen er in de productie discriminerende en/of seksistische uitingen of gedragingen voor?) met ‘nooit’ beantwoord worden. De Klachtencommissie is van mening dat het woord ‘vuile flikker’ in de Aflevering geen discriminerende uiting is, de bewoners hebben ruzie met elkaar en in deze context wordt de genoemde term gebezigd als scheldwoord. De bewoners hebben hiermee niet de intentie om een bevolkingsgroep als inferieur af te schilderen wat volgens de vragenlijst de definitie van discriminatie is.
In de inhoudscategorie grof taalgebruik moet vraag 7.1.1. (Komt er in de productie grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal) voor?) met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord.
De overige inhoudscategorieën zijn op het Programma niet van toepassing.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de classificatie Alle Leeftijden (AL), met toevoeging van het pictogram voor grof taalgebruik.
De aanwezigheid van grof taalgebruik heeft geen effect op de leeftijdsclassificatie van de Aflevering. Die blijft AL, en de Aflevering mocht daarmee op elk moment van de dag worden uitgezonden. Het uitzendtijdstip van de Aflevering was derhalve niet in strijd met de regels van Kijkwijzer.
Ambtshalve wijst de Klachtencommissie Beklaagde op het volgende. De klachtencommissie heeft in een eerdere uitspraak van 8 mei 2007 over een andere aflevering van de serie: 070311.02: ‘De Gouden Kooi’ uitgesproken dat de Serie een semi live programma is. Tijdens de zitting van 11 juli 2007 heeft Beklaagde aangegeven dat er twee tot drie dagen tussen de aanlevering van de beelden en de uitzending van de Afleveringen zitten, hetgeen de Klachtencommissie bij het doen van de uitspraak van 8 mei 2007, niet bekend was.
In de definities van het Deelreglement Televisie staat een semi live programma als volgt omschreven: “Programmaonderdeel dat live wordt opgenomen en dat met enige vertraging wordt uitgezonden”.
De Serie voldoet naar het oordeel van de Klachtencommissie niet aan de definitie van semi live zoals deze beschreven staat in bovengenoemd Deelreglement. Nu Beklaagde ter zitting heeft aangegeven dat er twee tot drie dagen tussen de aanlevering van de beelden en de uitzending van de afleveringen zitten, is de Klachtencommissie van mening dat dit niet mag worden verstaan onder ‘enige vertraging’.
Aangezien de Klachtencommissie de Serie en derhalve de Aflevering in haar eerdere uitspraak als semi live programma aangemerkt heeft, was classificatie van de onderhavige Aflevering niet verplicht.
Nu de Klachtencommissie op grond van bovenstaande van oordeel is dat de Aflevering en derhalve de Serie geen semi live programma is, zal Beklaagde over moeten gaan tot classificatie van de Serie.
In dit kader wijst de Klachtencommissie Beklaagde op het Seriebeleid waarin is bepaald hoeveel afleveringen per seizoen moeten worden meegenomen in de steekproef en hoe de gegevens van deze afleveringen moeten worden opgenomen
in de database van het NICAM. Op basis van het Seriebeleid moet voor elk seizoen een nieuwe steekproef worden uitgevoerd. Beklaagde zal op basis van dit Seriebeleid de Serie moeten classificeren.
7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht ongegrond.
De Klachtencommissie wijst Beklaagde erop dat zij conform het huidige Seriebeleid nog wel moet overgaan tot het nemen van een steekproef, nu de Klachtencommissie van oordeel is dat de Serie geen semi live programma is.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de
Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 22 augustus 2007
