Klachtnummer: 060719.01

 

Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

 

Audiovisuele productie: DVD ‘Elephant’, hierna te noemen: de Film

 

1. De procedure
Klager heeft op 19 juli 2006 een klacht ingediend over de Film, aangevuld bij e-mail van 15 augustus 2006 en bij e-mail van 4 september 2006.

De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.

Beklaagde heeft bij brief van 6 oktober 2006 verweer gevoerd.

De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 18 oktober 2006.

Klager noch Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn standpunt mondeling toe te lichten.

 

2. De bestreden audiovisuele productie
In de Film worden verschillende scholieren gevolgd tijdens een dag met een dramatische afloop. 

De Film is geclassificeerd met het classificatieformulier 1.2 van het NICAM, en is uitgekomen op ‘let op met kinderen tot 12 jaar’ (12) met de inhoudspictogrammen voor geweld (vuistje) en angst (spinnetje).

 

3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorieën geweld en angst.

Klager geeft aan dat hij geschrokken is van de Film. Hij vindt dat de Film de classificatie ‘let op met kinderen tot 16’ (16) moet hebben voor geweld en misschien ook voor angst. Het geweld komt namelijk hard aan, én er is een hoofdschot in beeld, te weten het meisje in de bibliotheek. De hardheid van het geweld en de ‘transformatie’ die de daders ondergaan kan volgens Klager wellicht nog gezien worden als een hevig griezeleffect. De aanwezigheid van hevige griezeleffecten, ernstige verwondingen en een alledaagse omgeving resulteert voor angst ook in de classificatie 16. Concluderend is klager van mening dat de Film 16 moet hebben op basis van geweld en in mindere mate voor angst.

 

4. Het verweer
In het verweerschrift voert Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.

Het neerschieten van het meisje in de bibliotheek, waar de klacht zich kennelijk op richt, leidt weliswaar tot ernstige verwondingen, maar dit geweld is niet indringend in beeld gebracht. Het meisje is gefilmd vanaf de nek, wanneer zij in haar onderlichaam wordt geschoten. Er is een terugslag van het lichaam te zien, en achter haar onscherp spattend bloed. Het meisje wordt verrast en is dus niet angstig. De jongens lopen koelbloedig rond zodat er geen sprake is van een hevig griezeleffect.

 

5. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager ontvankelijk in zijn klacht.

De Klachtencommissie heeft het classificatieformulier 4.0 toegepast op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen. Deze versie van het vragenformulier is sinds 11 september 2006 in werking en verschilt inhoudelijk nauwelijks van versie 1.2 Versie 4.0 kent een efficiëntere routing. Dit komt onder andere doordat vragen, die niet tot een hogere classificatie leiden, wegvallen tijdens het invullen. Ook zijn er vragen samengevoegd. Deze technische aanpassingen hebben echter geen invloed op de uiteindelijke classificatie. De Klachtencommissie behandelt hieronder de relevante vragen.

In de categorie geweld moeten vraag 2.2.1. (Komen in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?), vraag 2.4.2. (Zijn er beelden van ernstige verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) en vraag 2.5.1. (Zitten er geweldsacties in die door mensen uitvoerbaar zijn?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. Hierbij doelt de Klachtencommissie op de scènes waarin twee scholieren de school ingaan en verschillende mensen neerschieten. Met name de scène waarin het meisje in de bibliotheek wordt neergeschoten, waarbij uitspattend bloed zichtbaar is, leidt tot deze beantwoording.

De combinatie van geweld dat uitvoerbaar en indringend is en ernstige verwondingen tot gevolg heeft, leidt tot de classificatie 16 op basis van geweld.

 

In de inhoudscategorie angst moet vraag 3.1.1. (Zijn er beelden van zeer angstige mensen?) met ‘nooit’ beantwoord worden. Vraag 3.3.4. (Komen er verwondingen voor?) en vraag 3.3.2. (Komen er ernstige verwondingen voor in de productie?) moeten beide met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden, op grond van de onder geweld genoemde scènes met het meisje in de bibliotheek. Ten slotte moet vraag 3.4.1. (Spelen de angstwekkende situaties zich af in een voor kinderen alledaagse/gewone omgeving?) met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord.

Bovenstaande beantwoording leidt tot de leeftijdsclassificatie 12.

De overige inhoudscategorieën zijn niet van toepassing op de Film.

De hoogste leeftijdsclassificatie is bepalend voor de uiteindelijke classificatie, die daardoor uitkomt op 16 op basis van geweld.

 

7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht gegrond. De classificatie van de Film dient uit te komen op 16, op basis van geweld.

 

Beklaagde dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 16 in combinatie met het inhoudspictogram voor geweld voor de Film zelf alsnog door middel van het invullen van het classificatieformulier versie 4.0 in te voeren in de database van het NICAM.

Beklaagde dient bij de eerstvolgende release van de DVD/Video ervoor te zorgen dat de inlay de correcte classificatie vertoont. Indien er tussentijds een herdruk van de omslag plaatsvindt, dient deze de correcte classificatie te vermelden. Tevens dient Beklaagde er zorg voor te dragen dat alle eventuele reclame- en overige uitingen met betrekking tot de DVD de correcte classificatie vermelden.

 

De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde, nu er in eerdere uitspraken (klachtnr. 031007.01: Darkness, 040127.01: Fanfan la Tulipe, 040727.01: Love Object) klachten tegen Beklaagde gegrond zijn verklaard.

De classificatie van de Film heeft plaatsgevonden op 1 december 2003. Op deze datum was de sanctierichtlijn Klachtencommissie NICAM nog niet in werking getreden.  Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie dan ook uitgegaan van het beleid dat de Klachtencommissie hanteerde voor de inwerkingtreding van de Sanctierichtlijn.

De Klachtencommissie hanteerde voor de inwerkingtreding van de Sanctierichtlijn een standaardboete van € 1000,-. Rekening houdend met de recidive stelt de Klachtencommissie de boete vast op € 3000,-

 

Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de
Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.


Hilversum, 15 november 2006

 

Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)


1. De uitspraak van de Klachtencommissie
Bij beslissing van 15 november 2006 heeft de Klachtencommissie van het NICAM een klacht van Klager in eerste aanleg d.d. 19 juli 2006, aangevuld met e-mails van 15 augustus en 4 september 2006, met betrekking tot de Film beoordeeld. De klacht richt zich op de inhoudscategorieën geweld en angst. Klager in eerste aanleg is geschrokken van de Film. Hij vindt dat deze de classificatie ‘let op met kinderen tot zestien jaar’ (16) moet hebben voor geweld en misschien voor angst. Het geweld komt namelijk hard aan én er is een hoofdschot in beeld bij het meisje in de bibliotheek. De hardheid van het geweld en de ‘transformatie’ die de daders ondergaan, kan volgens Klager in eerste aanleg wellicht nog gezien worden als een hevig griezeleffect. De aanwezigheid van hevige griezeleffecten, ernstige verwondingen en een alledaagse omgeving resulteert voor angst in de classificatie 16. Concluderend is Klager in eerste aanleg van mening dat de Film 16 moet hebben op basis van geweld en in mindere mate op basis van angst.

De Klachtencommissie heeft de klacht over de Film gegrond verklaard. De classificatie van de Film dient uit te komen op 16 op basis van de inhoudscategorie geweld.

 

De Klachtencommissie heeft Opposant bevolen zelf binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 16 in combinatie met het inhoudspictogram voor geweld in te voeren in de database van het NICAM. De Klachtencommissie heeft Opposant voorts opdracht gegeven er bij de eerstvolgende release van de DVD/Video voor te zorgen dat de omslag de correcte classificatie vertoont. Indien er tussentijds een herdruk van de omslag plaatsvindt, dient deze de correcte classificatie te vermelden. Tevens is Opposant opgelegd er zorg voor te dragen dat alle eventuele reclame- en overige uitingen met betrekking tot de DVD de correcte classificatie vermelden.

De Klachtencommissie is overgegaan tot het opleggen van een sanctie, nu Opposant de Film niet juist heeft geclassificeerd. Conform artikel 13 lid 1, onder C Klachtenreglement van het NICAM is aan Opposant een boete opgelegd, nu er in eerdere uitspraken, namelijk ‘Darkness’ (klachtnummer: 031007.01), ‘Fanfan la Tulipe’ (klachtnummer: 040127.10) en ‘Love Object’ (klachtnummer: 040727.01) klachten tegen Opposant gegrond zijn verklaard.

De classificatie van de Film heeft plaatsgevonden op 1 december 2003. Op deze datum was de Sanctierichtlijn Klachtencommissie NICAM nog niet in werking getreden. Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie dan ook uitgegaan van het beleid dat de Klachtencommissie hanteerde voor de inwerkingtreding van de Sanctierichtlijn.

De Klachtencommissie hanteerde voor de inwerkingtreding van de Sanctierichtlijn een standaardboete van € 1000, -. Rekening houdend met de recidive stelt de Klachtencommissie de boete thans vast op € 3000, -.

Afschrift van deze beslissing is aan partijen verzonden op 15 november 2006.

 

2. De procedure in hoger beroep
Opposant is van de beslissing van 15 november 2006 in beroep gekomen bij beroepschrift van 23 november 2006, bij de Commissie van Beroep binnengekomen op 24 november 2006.

De Commissie van Beroep heeft het beroep behandeld tijdens haar zitting van 31 januari 2007.

Opposant heeft vooraf aangegeven dat er geen vertegenwoordiger ter zitting aanwezig zal zijn.

Klager in eerste aanleg, de heer S. Beerten, heeft op het verzoek van het bureau van het NICAM alsnog te reageren op het beroepschrift van Opposant aangegeven zich niet meer in de beroepsaangelegenheid te willen mengen.

De Commissie van Beroep heeft acht geslagen op de stukken die op de zaak betrekking hebben, waaronder het dossier van de Klachtencommissie, evenals op het behandelde ter zitting.

 

3. De gronden voor het hoger beroep
Tegen de uitspraak van de Klachtencommissie voert Opposant in het beroepschrift de volgende, enigszins verkorte, gronden aan. Het volledige beroepschrift, als ook het eerdere verweerschrift, worden als ingelast beschouwd.

Opposant betwist dat het geweld hard aankomt. Er is bij het meisje in de bibliotheek absoluut geen sprake van een hoofdschot in beeld. Ten eerste wordt het meisje niet in haar hoofd geschoten en ten tweede is het opspattend bloed, gedurende een fractie van een seconde, vervaagd/onscherp in beeld gebracht. Bij andere slachtoffers is overigens helemaal geen bloed te zien. Bovendien is alleen het overhalen van het geweer en het schot te horen en wordt deze geweldsactie (het neerschieten van het meisje in de bibliotheek) niet als zodanig vanuit de dader in beeld gebracht. Vandaar dat Opposant betwist dat vraag 2.4.2. (Zijn er beelden van ernstige verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord moet worden.

Opposant blijft van mening dat de indringendheid ontbreekt in combinatie met het geweld, waardoor de kwalificatie 12 op basis van geweld wordt.

Bovendien is Opposant van mening, dat mocht de Commissie van Beroep het oordeel van de Klachtencommissie onverhoopt overnemen, het Opposant aan iedere verwijtbaarheid zou ontbreken, waardoor men in alle redelijkheid en billijkheid tot een andere beoordeling zou komen dan een boete van € 3000, -.

 

4. De beoordeling
Ten aanzien van de aangevoerde gronden tot vernietiging van de beslissing van de Klachtencommissie overweegt de Commissie het volgende.

De Commissie van Beroep is het eens met de beslissing van de Klachtencommissie. Ook zij is van mening dat met name de scène waar het meisje in de bibliotheek wordt neergeschoten er voor zorgt dat vraag 2.4.2. (Zijn er beelden van ernstige verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord dient te worden. Er is geen kogel in beeld. Het is niet geheel duidelijk waar het meisje exact wordt geraakt. De hoogte waar het bloed de kast in spat, veronderstelt volgens de Commissie een hoofdwond.

Echter in twee eerdere uitspraken van de Klachtencommissie en de Commissie van Beroep, te weten ‘State of Play’ (klachtnummer: 040728.02) en ‘Love Object’
(klachtnummer: 040729.01) is duidelijk gesteld dat ook alleen uitspattend bloed als een ernstige verwonding gezien dient te worden. In de zaak ‘Love Object’ heeft de Klachtencommissie specifiek over deze vraag advies ingewonnen bij de Wetenschapscommissie van het NICAM. De Wetenschapscommissie heeft gesteld dat bovengenoemde vraag 2.4.2 positief beantwoord moet worden ingeval de ernstige verwondingen niet expliciet te zien zijn, doch de gevolgen van de geweldsactie, zoals uitspattend bloed, wel duidelijk in beeld worden gebracht.

Ten overvloede wijst de Commissie van Beroep er nog op dat uitspattend bloed ook expliciet als voorbeeld bij de vraag over de ernstige verwondingen in het classificatieformulier wordt genoemd.

Tot slot meent de Commissie van Beroep nog in te moeten gaan op de opmerking van Opposant dat mocht de Commissie het oordeel van de Klachtencommissie overnemen er tot een andere sanctie gekomen zou moeten worden, aangezien de verwijtbaarheid in deze ontbreekt. De Commissie heeft in het oordeel van de Klachtencommissie niets terug kunnen vinden over verwijtbaarheid. De Klachtencommissie heeft bij de vaststelling van de hoogte van de boete louter en alleen rekening gehouden met de recidive.

De Commissie van Beroep, op vorenstaande gronden beslissende:

Bekrachtigt de beslissing van de Klachtencommissie van het NICAM van 15 november 2006 .

 
Hilversum, 23 februari 2007


Alle leeftijden

Het leeftijdsadvies Alle leeftijden (AL) geeft aan dat een film, serie of televisieprogramma géén schadelijke beelden bevat.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 6 jaar

Voor kinderen jonger dan 6 kan het schadelijk zijn om beelden te zien van geweld, enge dieren of fantasiefiguren (zoals monsters en heksen) of van verwondingen. Kinderen onder de 6 hebben nog veel moeite om het verschil tussen ‘echt’ en ‘nep’ te zien.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 9 jaar

Voor kinderen jonger dan 9 kan het schadelijk zijn om griezelige beelden te zien, geweld tegen kinderen of dieren, of slachtoffers van bijvoorbeeld een ramp of oorlog.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 12 jaar

Beelden van hard geweld, bloederige wonden, lijken, mensen of dieren die doodsbang zijn, of beelden van alcohol/drugs, discriminatie of seks kunnen schadelijk zijn voor kinderen jonger dan 12.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 14 jaar

Beelden van gevaarlijk gedrag (zoals stunts en challenges) kunnen schadelijk zijn voor jongeren onder de 14. Ook horrorfilms (zowel realistische als onrealistische) zijn mogelijk schadelijk.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 16 jaar

Beelden van heftig geweld, horror, (expliciete) seks en verheerlijking van alcohol en drugs kunnen schadelijk zijn voor pubers van rond de 16. Ze zijn op zoek naar hun eigen grenzen, en naar spanning en sensatie. De invloed van hun leeftijdsgenoten is groot.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 18 jaar

Het leeftijdsadvies 18 jaar geeft aan welke films en programma’s echt alléén voor volwassenen zijn.

Lees meer

Geweld

Er kunnen allerlei soorten geweld voorkomen in producties. Van slaan en schoppen tot schieten, martelen of seksueel geweld. De algemene regel is: hoe heftiger het geweld, hoe hoger de leeftijd. Ook wordt er gekeken naar hoe hard en hoe écht het geweld is, en of er bloed te zien is.

Lees meer

Angst

In de categorie angst kun je verschillende dingen tegenkomen: van verwondingen en lijken tot dierenleed, griezelige geluiden en horror. Maar ook aangrijpende beelden van zelfdoding of zelfbeschadiging. Net zoals bij geweld geldt: hoe echter en duidelijker iets in beeld komt, hoe hoger de leeftijd.

Lees meer

Seks

Het zien van seks kan jongeren, die hun (seksuele) identiteit aan het ontwikkelen zijn, een verkeerd beeld geven van wat 'normaal' is. Hoe ver een seksuele handeling gaat, en hoe vaak en duidelijk het in beeld komt, bepaalt het uiteindelijke leeftijdsadvies.

Lees meer

Grof taalgebruik

Grof taalgebruik gaat over grove woorden, schuttingtaal, schelden of vloeken. Kinderen kunnen hier een voorbeeld aan nemen en het nadoen of overnemen.

Lees meer

Discriminatie

Discriminatie is elke uitspraak of uitdrukking die bepaalde (groepen) mensen als ‘minder’ afschildert, bijvoorbeeld op basis van huidskleur, religie, seksuele geaardheid, geslacht of gender, nationaliteit, etc. Als dit in een productie voorkomt en de discriminerende uitspraak of actie wordt niet direct afgekeurd of afgestraft, dan wordt het pictogram voor discriminatie getoond.

Lees meer

Roken, alcohol en drugs

Als in een film of serie wordt gerookt, veel alcohol wordt gedronken of drugs worden gebruikt, dan krijgt het een Kijkwijzer symbool voor roken, alcohol en drugs. Jongeren kunnen het als iets normaals gaan zien, of zelfs als iets om uit te proberen.

Lees meer

Gevaarlijke challenges of stunts

Het pictogram voor gevaarlijk gedrag geeft aan dat er gevaarlijke challenges of stunts voorkomen.

Lees meer

Geweld

De game bevat geweld. In spellen met PEGI 7 gaat het om niet-realistisch of niet-expliciet geweld. Games in de leeftijdscategorie PEGI 12 kunnen realistisch geweld bevatten tegen fantasiepersonages, en niet-realistisch geweld tegen menselijke personages. In games met een PEGI 16 of PEGI 18 zit steeds realistischer geweld, vaak met bloed.

Angst

Dit pictogram komt voor bij spellen met een PEGI 7-advies als ze beelden of geluiden bevatten die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen. Als er wat heftigere horroreffecten voorkomen leidt dit tot een PEGI 12 of PEGI 16.

Seks

Als dit pictogram voorkomt bij een spel met een PEGI 12-advies, kunnen personages seksueel getinte opmerkingen maken of uitdagend poseren. Bij een PEGI 16 game kan er sprake zijn van erotisch naakt of seks (waarbij geslachtsdelen niet zichtbaar zijn). Bij PEGI 18 wijst dit pictogram op expliciete seksuele activiteit. Aan beelden van niet-seksueel naakt hangt géén leeftijdsadvies.

Drugs

De game toont of verwijst naar het gebruik van illegale drugs, alcohol of tabak. Games met dit inhoudspictogram krijgen altijd het leeftijdsadvies PEGI 16 of PEGI 18.

Discriminatie

Als dit pictogram voorkomt, bevat een spel etnische, religieuze, nationalistische of andere stereotypes die aanzetten tot haat. Dit soort inhoud krijgt altijd een PEGI 18-classificatie en is in veel gevallen strafbaar.

Grof taalgebruik

Een game met dit pictogram bevat grof taalgebruik. In tegenstelling tot Kijkwijzer, waarbij grof taalgebruik niet tot een bepaalde leeftijd leidt, zorgt het bij PEGI voor een PEGI 12, PEGI 16 of PEGI 18. 

PEGI 3

PEGI 3 games zijn geschikt voor alle leeftijden. Een héél milde vorm van geweld kan voorkomen. De game bevat geen geluiden of beelden die jonge kinderen bang kunnen maken. Er is geen grof taalgebruik te horen of te lezen.

PEGI 7

Games met beelden of geluiden die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen, vallen in deze categorie. Een heel milde vorm van geweld (niet-realistisch geweld, zonder al te veel details) kan voorkomen in een game met een PEGI 7 advies.

PEGI 12

Games met iets explicieter geweld tegen fantasiepersonages, of met niet-realistisch geweld tegen menselijke personages, krijgen een PEGI 12 advies. Er kunnen wat scheldwoorden in zitten, of een beetje schunnige opmerkingen. Er komt geen seks in voor.

PEGI 16

Games krijgen een PEGI 16 advies als er geweld voorkomt dat er realistisch uitziet. Een personage reageert dan zoals iemand in het echt ook zou reageren op geweld. Ook kan er grof taalgebruik voorkomen, of seks, of het gebruik van alcohol, drugs en tabak.

PEGI 18

PEGI 18 wordt gebruikt wanneer het gaat om grof geweld, zinloos geweld, of geweld tegen weerloze personages (zoals kinderen of gijzelaars). De verheerlijking van illegaal drugsgebruik, gesimuleerd gokken, en expliciete seksuele activiteit leiden ook tot PEGI 18.

Gokken

De game bevat elementen die gokken aanmoedigen en aanleren. Het gaat hierbij om kansspelen die normaal gesproken voorkomen in casino's of speelzalen. Een aantal oudere spellen hebben dit pictogram in combinatie met een PEGI 12 of PEGI 16, maar sinds 2020 krijgen nieuwe spellen met dit soort inhoud altijd PEGI 18.

In-game aankopen

De game biedt spelers de mogelijkheid om digitale spullen of diensten te kopen met echt geld. Denk hierbij aan bonus levels of kleding voor je personage, maar ook aan virtuele munten of het uitschakelen van advertenties. 

Selecteer een taal