UITSPRAAK KLACHTENCOMMISSIE
De klacht gaat over de film ‘Finding Nemo’. De film is door beklaagde geclassificeerd en uitgekomen op Alle Leeftijden (AL).
De klacht richt zich tegen de inhoudscategorieën geweld (pictogram: vuistje) en angst (pictogram: spinnetje). Klager acht de film vanwege de enge beelden en geluiden niet geschikt voor kinderen rond de drie jaar.
Beklaagde geeft aan de Duitse classificatie van de productie te volgen. De film is zowel door de marketingafdeling als door de sales-afdeling geclassificeerd aan de hand van het classificatieformulier van Kijkwijzer, wat heeft geleid tot de classificatie AL. De hele film staat in het teken van de goede afloop. Beklaagde meent dat vraag 3.1.2 (Is er sprake van dieren die zich dreigend gedragen of er dreigend uit zien?) beantwoord is met ‘1 keer of vaker’. Dit leidt tot een classificatie 6 jaar en ouder (6) op basis van angst. Maar volgens beklaagde dient ook vraag 3.2.3 (Loopt het met de zeer angstige mensen steeds, dus in alle gevallen, direct goed af?) bevestigend beantwoord te worden, ook al gaat het in de film overwegend over dieren en niet over mensen. Het bevestigende antwoord op deze vraag leidt er volgens beklaagde toe dat de classificatie terug valt naar AL.
De Klachtencommissie heeft het classificatieformulier versie 1.2 zelf toegepast op de film en heeft het volgende geconcludeerd.
Wat betreft de inhoudscategorie angst is, in tegenstelling tot wat beklaagde ter zitting stelt, vraag 3.1.2 door beklaagde met ‘nooit’ beantwoord. De Klachtencommissie heeft dit geconstateerd na inzage van door beklaagde op 15 oktober 2003 ingevulde coderingsformulier, aanwezig in de database van het NICAM. Deze vraag had naar de mening van de Klachtencommissie met ‘1 keer of vaker’ beantwoord moeten worden gezien de scène waarin twee van de hoofdpersonages door een haai achterna worden gezeten, alsmede de scène met de diepzeevis met het lampje en de scène met de walvis die de hoofdpersonages opslokt. Doordat vraag 3.1.2 positief beantwoord moet worden is de inhoudsclassificatie van de film 6 op basis van angst.
Vraag 3.2.3 speelt, in tegenstelling tot wat beklaagde stelt, geen rol. Positieve beantwoording van deze vraag kan weliswaar de leeftijdsclassificatie terug te brengen van 16 naar 12 en van 12 naar 6, maar nooit van 6 naar AL. Bovendien heeft deze vraag slechts betrekking op zeer angstige mensen.
De overige inhoudscategorieën zijn op de onderhavige film niet van toepassing.
Verder merkt de Klachtencommissie op dat in de klacht wordt gesteld dat de film niet geschikt is voor kinderen van drie. Kijkwijzer geeft echter een advies over mogelijke schadelijkheid van audiovisuele producties, en niet over geschiktheid.

De uitspraak van de Klachtencommissie op 16 februari 2004: de Klachtencommissie heeft de klacht gegrond verklaard. De classificatie van de film ‘Finding Nemo’ dient 6 te zijn op basis van angst. Beklaagde dient binnen vier weken na de uitspraak alle maatregelen te treffen die de onjuiste classificatie ongedaan maken. Beklaagde krijgt een boete van € 2000,- opgelegd, aangezien dit de derde keer is dat een klacht tegen beklaagde gegrond wordt verklaard. Verder verklaart de Klachtencommissie de uitspraak uitvoerbaar bij voorraad wat tot gevolg heeft dat aan de beslissing van de Klachtencommissie direct gevolg gegeven moet worden. Hiermee wil de Klachtencommissie voorkomen dat de gewraakte film in de follow-up van de video en DVD met verkeerde classificaties en pictogrammen op de markt wordt gebracht.


UITSPRAAK COMMISSIE VAN BEROEP
1. De uitspraak van de Klachtencommissie
Bij beslissing van 16 februari 2004 heeft de Klachtencommissie van het NICAM een klacht met betrekking tot de leeftijdsclassificatie van de film ‘Finding Nemo’ beoordeeld. De klacht was gericht tegen de leeftijdsclassificatie van Alle Leeftijden (AL). Klaagster meende dat deze classificatie te laag was.

De Klachtencommissie heeft de klacht gegrond verklaard en bepaald dat de classificatie Alle Leeftijden (AL) van de betreffende film verhoogd diende te worden naar 6 jaar en ouder (6) op basis van angst (pictogram: spinnetje). Naar het oordeel van de Klachtencommissie was er in de film tenminste eenmaal sprake van dieren die zich dreigend gedragen. De classificatie van de film diende als gevolg van een positieve beantwoording van vraag 3.1.2 (Dieren die zich dreigend gedragen of er dreigend uitzien?) van het coderingsformulier 1.2 van het NICAM op 6 jaar uit te komen.

Aan beklaagde is de verplichting opgelegd om binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie alle maatregelen te nemen om de onjuiste classificatie ongedaan te maken.

Tevens is de Klachtencommissie overgegaan tot het opleggen van een boete ad. € 2000,- (artikel 16 lid 1 onder B Algemeen Reglement van het NICAM).

Conform artikel 14 lid 2 Reglement van Klachten van het NICAM heeft de Klachtencommissie haar beslissing uitvoerbaar bij voorraad verklaard, waardoor er aan haar beslissing direct gevolg gegeven diende worden.

Afschrift van deze beslissing is aan partijen verzonden op 16 februari 2004.

2. De procedure in hoger beroep
Opposant is van deze beslissing tijdig in beroep gekomen bij beroepschrift van 27 februari 2004, bij de Commissie van Beroep binnengekomen op 2 maart 2004.

De Commissie van Beroep heeft het beroep behandeld tijdens haar zitting van 25 maart 2004, alwaar is verschenen de heer…. Klaagster heeft aangegeven zich niet in de beroepsprocedure te willen mengen.

De Commissie van Beroep heeft acht geslagen op de stukken die op de zaak betrekking hebben, waaronder het dossier van de Klachtencommissie, evenals op het behandelde ter zitting.

De Commissie van Beroep verstaat de motivering van het beroep aldus dat zij verzocht wordt de uitspraak van de Klachtencommissie te vernietigen, dan wel de uitvoerbaar bij voorraad verklaring voor de uitspraak zoals gegeven door de Klachtencommissie niet te laten gelden daar opposant het niet mogelijk acht alle maatregelen te treffen om de classificatie zoals gegeven door de Klachtencommissie aan te passen vóór de release van de VHS/DVD van de film ‘Finding Nemo’ op 31 maart 2004.

3. De gronden voor het hoger beroep
Tegen de uitspraak van de Klachtencommissie voert opposant in het beroepschrift de volgende gronden aan.

Ten eerste is volgens opposant vraag 3.2.3 (Loopt het met de zeer angstige mensen steeds, dus in alle gevallen, direct goed af?) van het coderingsformulier versie 1.2 van het NICAM van belang in de onderhavige zaak. In de productie is er namelijk inderdaad sprake van ‘spannende momenten’, waarin dieren die allegorisch karakter staan voor mensen, zich ‘dreigend’ gedragen, maar in deze scènes loopt het met de karakters altijd snel weer goed af.

Ten tweede stelt opposant dat er sprake was van een advies c.q. overeenkomst met het NICAM om bij twijfel over een classificatie de Duitse keuring als leidraad te nemen, welke in het geval van de film ‘Finding Nemo’ Alle Leeftijden was. Deze classificatie gold tevens voor Frankrijk en Italië, alleen Denemarken heeft de classificatie 7 jaar.

Ten derde geeft opposant aan dat reeds op 18 oktober 2003 de productie van VHS/DVD materialen is gestart. Met name wordt gedoeld op 1 miljoen kartonnen DVD hoesjes met speciale ‘lava folie’, die toen besteld en geproduceerd zijn wegens de lange leadtimes.

Daar alle VHS/DVD orders momenteel uitgeleverd worden aan retailers voor de release op 31 maart 2004, is er volgens opposant geen reële kans meer om deze materialen aan te passen. Als oplossing draagt opposant aan om in de spots van de productie een tekst in de volgende trant op te nemen: ‘Deze film bevat spannende momenten, voor kinderen jonger dan 6 jaar is meekijken gewenst’. Hierdoor is bijna iedere ouder gewaarschuwd en kan deze verantwoording nemen voor zijn of haar
kind. Verder geeft opposant aan dat in een latere re-release van de Finding Nemo VHS/DVD de classificatie wellicht alsnog aangepast kan worden.

Opposant geeft ter zitting nog aan dat ‘stickeren’, wat het plaatsen van stickers met de juiste classificatie op de VHS/DVD inhoudt, niet meer mogelijk is aangezien er reeds een groot deel van de producten aan de retailers is geleverd. Indien er stickers met de juiste classificatie naar hen gestuurd wordt, is de kans groot dat niet iedereen de stickers zal gebruiken. Dit zou tot verwarring omtrent de classificatie kunnen leiden daar ten gevolge van dit handelen zowel producten met de classificatie 6 als producten met de classificatie AL in omloop zullen zijn.

Verder meent opposant dat door vraag 3.2.3 (Loopt het met de zeer angstige mensen steeds, dus in alle gevallen, direct goed af?) bevestigend te beantwoorden de classificatie terug valt naar AL, nadat deze in eerste instantie door een positieve beantwoording van vraag 3.1.2 (Dieren die zich dreigend gedragen of er dreigend uitzien?) op de classificatie 6 was uitgekomen.

Overigens benadrukt opposant dat het huidige classificatiesysteem niet geschikt is voor animaties waarin dieren voorkomen die allegorisch karakter staan voor mensen.
Ook geeft opposant aan dat haar doelgroep bestaat uit de leeftijdscategorie 4 jaar tot en met 8 jaar. Dit leidt ertoe dat opposant moeite heeft bepaalde producties te classificeren binnen het huidige Kijkwijzersysteem.

4. De beoordeling
De Commissie van Beroep deelt de mening van de Klachtencommissie dat beklaagde ten aanzien van de inhoudscategorie angst de classificatie niet juist heeft uitgevoerd. Een juiste uitvoering zou de classificatie 6 op basis van angst met zich mee hebben gebracht. Vraag 3.1.2 (Dieren die zich dreigend gedragen of er dreigend uitzien?) van het coderingsformulier versie 1.2 van het NICAM is wat dat betreft duidelijk en laat geen correctie achteraf toe, zoals wel het geval is met de hier niet van toepassing zijnde vraag 3.2.3. (Loopt het met de zeer angstige mensen steeds, dus in alle gevallen, direct goed af?). Het argument dat classificatie in andere lidstaten van de Europese Unie anders uitvalt, kan hier niet overtuigen omdat het classificatiesysteem door opposant vrijwillig is aanvaard. De klacht is terecht gegrond verklaard voor zover het de classificatie betreft.

Ten aanzien van het verweer met betrekking tot de opgelegde sancties overweegt de Commissie het volgende. Het aanbod van opposant om bij de volgende release een juiste classificatie aan te brengen, kan niet van invloed zijn op de beoordeling ter zake, omdat die classificatie zonder meer dient te worden aangebracht. Wat betreft het aanbod van een flankerend reclamebeleid tot aan de volgende release, is niet aannemelijk dat dat beleid hetzelfde effect zal hebben als het hanteren van de juiste classificatie.

Uit het voorgaande volgt dat de Klachtencommissie in redelijkheid tot haar oordeel kon komen.

De Commissie van Beroep, op vorenstaande gronden beslissende:

bekrachtigt de beslissing van de Klachtencommissie van het NICAM van 16 februari 2004.

Alle leeftijden

Het leeftijdsadvies Alle leeftijden (AL) geeft aan dat een film, serie of televisieprogramma géén schadelijke beelden bevat.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 6 jaar

Voor kinderen jonger dan 6 kan het schadelijk zijn om beelden te zien van geweld, enge dieren of fantasiefiguren (zoals monsters en heksen) of van verwondingen. Kinderen onder de 6 hebben nog veel moeite om het verschil tussen ‘echt’ en ‘nep’ te zien.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 9 jaar

Voor kinderen jonger dan 9 kan het schadelijk zijn om griezelige beelden te zien, geweld tegen kinderen of dieren, of slachtoffers van bijvoorbeeld een ramp of oorlog.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 12 jaar

Beelden van hard geweld, bloederige wonden, lijken, mensen of dieren die doodsbang zijn, of beelden van alcohol/drugs, discriminatie of seks kunnen schadelijk zijn voor kinderen jonger dan 12.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 14 jaar

Beelden van gevaarlijk gedrag (zoals stunts en challenges) kunnen schadelijk zijn voor jongeren onder de 14. Ook horrorfilms (zowel realistische als onrealistische) zijn mogelijk schadelijk.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 16 jaar

Beelden van heftig geweld, horror, (expliciete) seks en verheerlijking van alcohol en drugs kunnen schadelijk zijn voor pubers van rond de 16. Ze zijn op zoek naar hun eigen grenzen, en naar spanning en sensatie. De invloed van hun leeftijdsgenoten is groot.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 18 jaar

Het leeftijdsadvies 18 jaar geeft aan welke films en programma’s echt alléén voor volwassenen zijn.

Lees meer

Geweld

Er kunnen allerlei soorten geweld voorkomen in producties. Van slaan en schoppen tot schieten, martelen of seksueel geweld. De algemene regel is: hoe heftiger het geweld, hoe hoger de leeftijd. Ook wordt er gekeken naar hoe hard en hoe écht het geweld is, en of er bloed te zien is.

Lees meer

Angst

In de categorie angst kun je verschillende dingen tegenkomen: van verwondingen en lijken tot dierenleed, griezelige geluiden en horror. Maar ook aangrijpende beelden van zelfdoding of zelfbeschadiging. Net zoals bij geweld geldt: hoe echter en duidelijker iets in beeld komt, hoe hoger de leeftijd.

Lees meer

Seks

Het zien van seks kan jongeren, die hun (seksuele) identiteit aan het ontwikkelen zijn, een verkeerd beeld geven van wat 'normaal' is. Hoe ver een seksuele handeling gaat, en hoe vaak en duidelijk het in beeld komt, bepaalt het uiteindelijke leeftijdsadvies.

Lees meer

Grof taalgebruik

Grof taalgebruik gaat over grove woorden, schuttingtaal, schelden of vloeken. Kinderen kunnen hier een voorbeeld aan nemen en het nadoen of overnemen.

Lees meer

Discriminatie

Discriminatie is elke uitspraak of uitdrukking die bepaalde (groepen) mensen als ‘minder’ afschildert, bijvoorbeeld op basis van huidskleur, religie, seksuele geaardheid, geslacht of gender, nationaliteit, etc. Als dit in een productie voorkomt en de discriminerende uitspraak of actie wordt niet direct afgekeurd of afgestraft, dan wordt het pictogram voor discriminatie getoond.

Lees meer

Roken, alcohol en drugs

Als in een film of serie wordt gerookt, veel alcohol wordt gedronken of drugs worden gebruikt, dan krijgt het een Kijkwijzer symbool voor roken, alcohol en drugs. Jongeren kunnen het als iets normaals gaan zien, of zelfs als iets om uit te proberen.

Lees meer

Gevaarlijke challenges of stunts

Het pictogram voor gevaarlijk gedrag geeft aan dat er gevaarlijke challenges of stunts voorkomen.

Lees meer

Geweld

De game bevat geweld. In spellen met PEGI 7 gaat het om niet-realistisch of niet-expliciet geweld. Games in de leeftijdscategorie PEGI 12 kunnen realistisch geweld bevatten tegen fantasiepersonages, en niet-realistisch geweld tegen menselijke personages. In games met een PEGI 16 of PEGI 18 zit steeds realistischer geweld, vaak met bloed.

Angst

Dit pictogram komt voor bij spellen met een PEGI 7-advies als ze beelden of geluiden bevatten die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen. Als er wat heftigere horroreffecten voorkomen leidt dit tot een PEGI 12 of PEGI 16.

Seks

Als dit pictogram voorkomt bij een spel met een PEGI 12-advies, kunnen personages seksueel getinte opmerkingen maken of uitdagend poseren. Bij een PEGI 16 game kan er sprake zijn van erotisch naakt of seks (waarbij geslachtsdelen niet zichtbaar zijn). Bij PEGI 18 wijst dit pictogram op expliciete seksuele activiteit. Aan beelden van niet-seksueel naakt hangt géén leeftijdsadvies.

Drugs

De game toont of verwijst naar het gebruik van illegale drugs, alcohol of tabak. Games met dit inhoudspictogram krijgen altijd het leeftijdsadvies PEGI 16 of PEGI 18.

Discriminatie

Als dit pictogram voorkomt, bevat een spel etnische, religieuze, nationalistische of andere stereotypes die aanzetten tot haat. Dit soort inhoud krijgt altijd een PEGI 18-classificatie en is in veel gevallen strafbaar.

Grof taalgebruik

Een game met dit pictogram bevat grof taalgebruik. In tegenstelling tot Kijkwijzer, waarbij grof taalgebruik niet tot een bepaalde leeftijd leidt, zorgt het bij PEGI voor een PEGI 12, PEGI 16 of PEGI 18. 

PEGI 3

PEGI 3 games zijn geschikt voor alle leeftijden. Een héél milde vorm van geweld kan voorkomen. De game bevat geen geluiden of beelden die jonge kinderen bang kunnen maken. Er is geen grof taalgebruik te horen of te lezen.

PEGI 7

Games met beelden of geluiden die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen, vallen in deze categorie. Een heel milde vorm van geweld (niet-realistisch geweld, zonder al te veel details) kan voorkomen in een game met een PEGI 7 advies.

PEGI 12

Games met iets explicieter geweld tegen fantasiepersonages, of met niet-realistisch geweld tegen menselijke personages, krijgen een PEGI 12 advies. Er kunnen wat scheldwoorden in zitten, of een beetje schunnige opmerkingen. Er komt geen seks in voor.

PEGI 16

Games krijgen een PEGI 16 advies als er geweld voorkomt dat er realistisch uitziet. Een personage reageert dan zoals iemand in het echt ook zou reageren op geweld. Ook kan er grof taalgebruik voorkomen, of seks, of het gebruik van alcohol, drugs en tabak.

PEGI 18

PEGI 18 wordt gebruikt wanneer het gaat om grof geweld, zinloos geweld, of geweld tegen weerloze personages (zoals kinderen of gijzelaars). De verheerlijking van illegaal drugsgebruik, gesimuleerd gokken, en expliciete seksuele activiteit leiden ook tot PEGI 18.

Gokken

De game bevat elementen die gokken aanmoedigen en aanleren. Het gaat hierbij om kansspelen die normaal gesproken voorkomen in casino's of speelzalen. Een aantal oudere spellen hebben dit pictogram in combinatie met een PEGI 12 of PEGI 16, maar sinds 2020 krijgen nieuwe spellen met dit soort inhoud altijd PEGI 18.

In-game aankopen

De game biedt spelers de mogelijkheid om digitale spullen of diensten te kopen met echt geld. Denk hierbij aan bonus levels of kleding voor je personage, maar ook aan virtuele munten of het uitschakelen van advertenties. 

Selecteer een taal