Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: Muziekclip ‘Wet, hierna te noemen: de Muziekclip, uitgezonden op 12 juli 2011 rond 19.15 uur op de zender XXXXX.
1. De procedure
Klager heeft op 12 juli 2011 een klacht ingediend over de Muziekclip.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 17 augustus 2011.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van
31 augustus 2011.
Beide partijen hebben, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid hun standpunten ter zitting nader toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
De Muziekclip ‘Wet’ van Snoop Dogg.
De Muziekclip was ten tijde van de klacht op 12 juli 2011 niet geclassificeerd. Beklaagde heeft de Muziekclip op 18 augustus 2011 alsnog geclassificeerd. De classificatie is uitgekomen op ‘let op met kinderen tot 12 jaar’ op basis van seks.
3. De klacht
De seksueel suggestieve poses en schaarsgeklede dames in allerhande posities (al dan niet om de zanger heen) doen Klager vermoeden dat de Muziekclip de classificatie 12 heeft en pas uitgezonden mag worden na 20.00 uur. De Muziekclip werd echter uitgezonden rond 19.15 uur.
4. Het verweer
In haar verweerschrift geeft Beklaagde het volgende, hierna kort weergegeven, aan.
Beklaagde verweert zich niet tegen de klacht van Klager dat de Muziekclip niet op voorgenoemde tijdstip had moeten worden uitgezonden. Beklaagde verzoekt de Klachtencommissie de maatregel van waarschuwing als sanctie op te leggen om de volgende redenen.
Normaliter worden alle muziekclips die worden uitgezonden via de kanalen van Beklaagde ingepland in het muziekuitzendschema door de ‘Music Programmers’ van de muziekafdeling. Ten behoeve van het correct plannen van muziekclips verkrijgen de muziekclips codes welke bepalend zijn voor het muziekuitzendschema. Deze codes worden bepaald aan de hand van de classificatie van het NICAM. De classificatie van de muziekclip wordt geregistreerd in de NICAM database. In het geval de muziekclip de classificatie 12 heeft, verkrijgt de muziekclip een ‘daylock’-code. Deze ‘daylock’ zorgt ervoor dat de muziekclip enkel kan worden uitgezonden tussen 20.00 uur ’s avonds en 06.00 uur ’s ochtends. Het uitzendschema wordt vervolgens door de afdeling ‘Scheduling’ geautomatiseerd uit het Music Programming systeem gehaald en geplaatst in het uitzendsysteem. Op basis van dit zorgvuldig vastgestelde uitzendschema draagt Beklaagde er zorg voor dat content volgens de NICAM classificatie en derhalve op het juiste tijdstip wordt uitgezonden. Echter, vanwege het enorme aantal te beoordelen muziekclips is de Muziekclip per abuis niet geclassificeerd door de Music Programmers van de muziekafdeling waardoor de benodigde informatie, waaronder de NICAM classificatie van de Muziekclip niet (tijdig) is verwerkt in de database van het NICAM en het definitieve uitzendsysteem. Dientengevolge is de Muziekclip beschikbaar gemaakt om vóór 20.00 uur te worden uitgezonden.
Beklaagde betreurt bovengenoemd gebrek en heeft acuut passende maatregelen getroffen om verdere onjuiste uitzending van muziekclips te voorkomen. De foutieve uitzending is dientengevolge eenmalig geweest. Beklaagde hoopt dat NICAM en Klager begrijpen dat Beklaagde normaliter uiterste zorgvuldigheid betracht bij het uitzenden van haar content.
Gelet op het bovenstaande verzoekt Beklaagde de Klachtencommissie zich te beperken tot het opleggen van een waarschuwing. Beklaagde biedt haar excuses aan NICAM en Klager aan.
5. De reactie van Klager op het verweerschrift van Beklaagde
In zijn reactie op het verweerschrift geeft Klager het volgende, hierna kort weergegeven aan.
Beklaagde heeft al meerdere keren boetes ontvangen voor eenzelfde soort incident. Klager heeft het al eens eerder geschreven in zijn correspondentie met het NICAM maar Beklaagde is de afgelopen jaren al met enorm veel weggekomen.
Klager noemt vervolgens een aantal voorbeelden.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager ontvankelijk in zijn klacht.
De Klachtencommissie heeft om de classificatie van de Muziekclip vast te stellen, de thans geldende vragenlijst voor een Muziekclip toegepast en behandelt hieronder de relevante vragen.
Bij de inhoudscategorie seks dient vraag 4.1.1 (Zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) naar het oordeel van de Klachtencommissie met ‘vaak’ te worden beantwoord. In de toelichting op de vragenlijst is het volgende vermeld: ‘Onder seksuele handelingen wordt verstaan: alle handelingen die er op gericht zijn de actor zelf, een andere persoon in de productie, of de kijker op te winden. Onder vaak wordt verstaan dat de seksuele handelingen een relatief groot deel van de tijd van de productie beslaan. Voorbeelden van seksuele handelingen zijn: striptease, paaldansen, 'droogneuken' tegen iemand aan, pijp- neuk en trekbewegingen en betasten van billen, kruis of borsten. Seksuele handelingen komen bijvoorbeeld voor in de clip van R. Kelly: Fiesta en 50 cent: P.I.M.P.’
Naar het oordeel van de Klachtencommissie zijn in de Muziekclip voortdurend diverse meisjes te zien die schaars gekleed om Snoop Dogg dansen en hem strelen. Ook is er een meisje op een witte bank die met haar billen schudt en is er een meisje dat op schoot bij Snoop Dogg kronkelt. Naar het oordeel van de Klachtencommissie is hier sprake van seksuele handelingen, aangezien deze erop gericht zijn de kijker op te winden. Naar het oordeel van de Klachtencommissie komen deze seksuele handelingen ‘vaak’ voor aangezien de voornoemde seksuele handelingen een relatief groot deel van de productie beslaan.
Vraag 4.1.2 (Zijn er nadrukkelijke close-ups van kruis of billen?) moet met ‘1 of enkele keren’ worden beantwoord. De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op de scènes waar de billen van een meisje close-up in beeld worden gebracht.
Vraag 4.1.3 (Zijn er blote borsten, blote billen of genitaliën te zien?) dient met ‘nooit’ te worden beantwoord. Dergelijke beelden komen in de productie niet voor.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de leeftijdsclassificatie 12 op basis van seks.
Vraag 5.1.1 (Komen er in de productie discriminerende en/of seksistische uitingen of gedragingen voor?) moet naar het oordeel van de Klachtencommissie met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. In de extra toelichting bij deze vraag in de Vragenlijst is het volgende vermeld: ‘Met seksisme of vrouwonvriendelijkheid wordt bedoeld dat vrouwen (of mannen) als inferieur worden behandeld. Dit kan zich bijvoorbeeld op de volgende manieren uiten: de vrouw heeft een onderdanige rol, meerdere vrouwen stellen zich uitsluitend beschikbaar t.o.v. mannen, de vrouw lijkt slechts te dienen als gewillig lustobject voor de man. Voorbeelden hiervan zijn: de vrouw wordt op de billen gepetst, de vrouw wordt afgebeeld in een pornocontext, zoals in een spiegelruimte, tijdens gesuggereerde groepsseks of in seksuele handelingen met één of meerdere vrouwen, de vrouw wordt afgebeeld met sm-attributen, zoals handboeien en hondenriemen. Voorbeelden van producties waarin seksisme voorkomt zijn ‘Married with Children’, ‘As Good as it Gets’, ‘Bruce Almighty’ en clips van ‘Chingy: Right Thurr’ en ‘50 cent: P.I.M.P.’.
Naar het oordeel van de Klachtencommissie is in de Muziekclip sprake van scènes die seksistisch of vrouwonvriendelijk zijn in de zin van de vragenlijst van Kijkwijzer. De Klachtencommissie is van oordeel dat in de Muziekclip meerdere vrouwen zich uitsluitend beschikbaar stellen ten opzichte van Snoop Dogg.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de leeftijdsclassificatie 12 op basis van discriminatie.
De overige inhoudscategorieën zijn op de Muziekclip niet van toepassing.
De classificatie van de Muziekclip komt daarmee uit op 12 op basis van de inhoudscategorieën seks en discriminatie.
De classificatie 12 heeft als consequentie dat de Muziekclip conform artikel 3 lid 1 van het Deelreglement Televisie alleen na 20.00 uur mocht worden uitgezonden.
Beklaagde heeft door de Muziekclip om 19.15 uur uit te zenden derhalve in strijd met voornoemd artikel gehandeld.
Volgens artikel 1 van het Algemeen Reglement moet een aangesloten omroepinstelling, die verantwoordelijk is voor de openbaarmaking van een audiovisueel product, ieder product classificeren.
De Muziekclip was ten tijde van de uitzending niet geclassificeerd. Beklaagde heeft hierdoor tevens in strijd met de hoofdregel van artikel 1 van het Algemeen Reglement gehandeld.
Beklaagde heeft erkend dat sprake is van een verkeerd uitzendtijdstip doch heeft de Klachtencommissie verzocht hiervoor als sanctie een maatregel van waarschuwing op te leggen. Beklaagde heeft hiertoe onder meer aangevoerd dat zij inmiddels maatregelen heeft genomen om verdere onjuiste uitzending te voorkomen.
De Klachtencommissie volgt Beklaagde niet in dit betoog. De Klachtencommissie is van oordeel dat Beklaagde te allen tijde verantwoordelijk blijft voor hetgeen zij uitzendt. Artikel 2 Deelreglement Televisie bepaalt immers dat ‘de omroepinstelling vorm en inhoud bepaalt van haar programma-onderdelen en verantwoordelijk is voor hetgeen in haar zendtijd wordt uitgezonden’.
Verder wijst de Klachtencommissie erop dat zij sinds 2001 alleen een maatregel van waarschuwing oplegt indien het de eerste keer is dat een klacht tegen een beklaagde gegrond wordt verklaard. In casu is dit het geval, immers dit is de eerste keer dat deze zender van Beklaagde op zitting is gebracht. Eerdere klachten waarop Klager doelt in zijn correspondentie betroffen andere zenders van Beklaagde.
Gelet op het voorgaande beslist de Klachtencommissie als volgt.
7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht van Klager gegrond. De Muziekclip mocht niet voor 20.00 uur worden uitgezonden.
Op grond van het bovenstaande dient Beklaagde de Muziekclip te herclassificeren, en de classificatie 12 op basis van de inhoudscategorieën seks en discriminatie mee te geven.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder b van het Klachtenreglement over tot het opleggen van de maatregel van waarschuwing, nu dit de eerste keer is dat een klacht tegen deze zender van Beklaagde gegrond is verklaard.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 19 september 2011
