Audiovisuele productie: promo voor de serie ‘Crime Scene Investigation’, uitgezonden op 2 april 2005, hierna te noemen: de Promo
1. De procedure
Klaagster heeft met gebruikmaking van het NICAM klachtenformulier op 4 april 2005 een klacht ingediend met betrekking tot de Promo.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 6 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 10 mei 2005
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 11 mei 2005.
Zowel Klaagster als Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar/zijn standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
De Promo is uitgezonden door Beklaagde op zaterdag 2 april 2005 tussen 19.00 uur en 19.30 uur. De serie ‘Crime Scene Investigation’, hierna te noemen: het Hoofdproduct, heeft de classificatie ‘afgeraden voor kinderen jonger dan 12 jaar’ (12), op basis van geweld (pictogram: vuistje) en angst (pictogram: spinnetje), met de toevoeging grof taalgebruik (pictogram: schreeuwend mannetje).
3. De klacht
Klaagster geeft aan dat de beelden bloederig zijn. Naast het snijden in lijken is tevens te zien welke baan een kogel door de huid en door het lichaam aflegt. Klaagster geeft aan dat dergelijke beelden niet voor 22.00 uur uitgezonden zouden moeten worden.
4. Het verweer
In zijn verweerschrift geeft Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
Beklaagde heeft het Hoofdproduct volgens het Kijkwijzersysteem geclassificeerd en is uitgekomen op 12 op basis van geweld, angst en grof taalgebruik. Volgens het promobeleid van het NICAM volgt de promo de classificatie van het hoofdproduct waarvan deze is afgeleid. De mogelijkheid bestaat echter om een promo te maken waarin geen schadelijke beelden voor kinderen jonger dan 12 jaar voorkomen. Beklaagde heeft van laatstgenoemde mogelijkheid gebruik gemaakt door de Promo zodanig te produceren dat deze de leeftijdsclassificatie 6 krijgt. Een dergelijke promo mag volgens het Deelreglement Televisie van het NICAM vóór 20:00 uur uitgezonden worden.
5. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster in haar klacht ontvankelijk.
Artikel 5.1 Deelreglement Televisie van het NICAM, dat tevens van toepassing is op promo’s op televisie, zegt dat omroepinstellingen programmaonderdelen die op basis van leeftijds- en inhoudsaanduidingen niet bestemd zijn voor vertoning aan personen beneden de leeftijd van 12, onderscheidenlijk 16 jaar niet uit mogen zenden voor 20.00 uur respectievelijk 22.00 uur.
Het beleid ten aanzien van promo’s op televisie van het NICAM is sinds 1 oktober 2003 van kracht en in oktober 2004 wederom door het bureau van het NICAM bevestigd. Het beleid luidt als volgt:
- de omroepinstelling kan de promo de leeftijdsclassificatie en het daaraan verbonden uitzendtijdstip van het hoofdproduct laten volgen, de omroepinstelling hoeft in dit geval verder geen actie te ondernemen;
- als de omroepinstelling een promo die afgeleid is van een hoofdproduct met als classificatie 12 of 16 jaar eerder wil uitzenden dan 20:00 uur, dan wel 22:00 uur dient zij deze promo zo samen te stellen dat de schadelijke elementen slechts leiden tot een lagere leeftijdscategorie. Om de gewenste leeftijdscategorie te controleren dient de omroepinstelling de promo, al dan niet aan de hand van het classificatieformulier, te classificeren óf te beoordelen. Het resultaat van de classificatie dan wel beoordeling hoeft de omroepinstelling niet in te voeren in de database van het NICAM.
Ingevolge dit beleid zal, indien er een klacht wordt ingediend over een promo, de Klachtencommissie toetsen of de promo op een juist tijdstip is uitgezonden.
Om tot een dergelijke beoordeling te komen, dient de Klachtencommissie te toetsen of de Beklaagde voor de Promo in redelijkheid heeft kunnen afwijken van de classificatie van het Hoofdproduct, waardoor een uitzendtijdstip vóór 20:00 uur gerechtvaardigd is.
Ten aanzien van de inhoudscategorie angst stelt de Klachtencommissie dat de classificatie 12 geoorloofd is indien twee of meer van de volgende elementen in een productie voorkomen, te weten hevige griezeleffecten, zeer angstige mensen zonder dat het goed afloopt met hen, extreem angstaanjagende geluiden, ernstige verwondingen/gehavende lijken en/of een alledaagse omgeving. De Klachtencommissie is van mening dat in de Promo het element zeer angstige mensen voorkomt. Hier doelt zij op de vrouw die aan het begin van de Promo te zien is. Zij is overduidelijk zichtbaar angstig wat gepaard gaat met de fysieke kenmerken sprakeloosheid en trillen, in het vervolg van de Promo is niet te zien dat het goed afloopt met haar. Daarnaast acht de Klachtencommissie het element alledaagse omgeving aanwezig. Immers, de gehele Promo speelt zich niet af in een (ver) verleden. Tevens is er geen sprake van een zogenaamde fantasy zoals bedoeld in de ‘Handleiding voor Kijkwijzer codeurs; Toelichting op vragenlijst 1.2’.
De Klachtencommissie concludeert derhalve dat twee van bovenstaande elementen in de Promo aanwezig zijn. Beklaagde heeft daarom de Promo in strijd met artikel 5.1 Deelreglement Televisie van het NICAM uitgezonden vóór 20:00 uur.
6. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht over het uitzendtijdstip van de promo voor de serie ‘Crime Scene Investigation’ gegrond. De Promo heeft de classificatie 12 op basis van angst en is daarmee ten onrechte uitgezonden voor 20.00 uur.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde, nu er in eerdere uitspraken jegens Beklaagde een boete is opgelegd. Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de nieuwe Sanctierichtlijn, die op 15 november 2004 algemeen bekend is gemaakt.
De onderhavige overtreding valt binnen de categorie A ‘inhoudelijke overtredingen’; de Promo is op een verkeerd tijdstip uitgezonden. Beklaagde is een landelijk opererende omroep. Het op een verkeerd tijdstip uitzenden van de Promo brengt volgens de Sanctierichtlijn voor Beklaagde een boete van € 2000, - met zich mee.
De boete komt derhalve uit op € 2000, -
Het hierboven genoemde bedrag dient door Beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt gescheiden toegezonden.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de KC schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.