Audiovisuele productie: promo voor de film ‘The Gift’, uitgezonden op 21 november 2004, hierna te noemen: de Promo
1. De procedure
Klager heeft met gebruikmaking van het NICAM klachtenformulier op 21 november 2004 een klacht ingediend over de Promo.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 6 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 20 december 2004.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld tijdens haar zitting van 19 januari 2005.
Namens Beklaagde is de heer mr R. Eljon verschenen. Klager heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
De Promo is uitgezonden door Beklaagde op 21 november 2004 tussen 20:30 uur en 21:00 uur. De film ‘The Gift’, hierna te noemen: het Hoofdproduct, heeft de classificatie ‘niet voor personen tot 16 jaar’ (16) in combinatie met de inhoudscategorieën geweld (pictogram: vuistje) en angst (pictogram: spinnetje). De Promo zelf is niet geclassificeerd.
3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorieën geweld en angst. Klager geeft aan dat de Promo, waarin een stukje horror werd getoond, werd uitgezonden vóór 21:00 uur ’s avonds terwijl hij naar het programma ‘Expeditie Robinson’ zat te kijken. Dit zou volgens Klager niet moeten kunnen.
4. Het verweer
In zijn verweerschrift geeft Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
Volgens het Promobeleid van het NICAM volgt de Promo in beginsel de classificatie van het Hoofdproduct, welke 16 is. Hiervan kan worden afgeweken maar dan dient de Promo dusdanig samengesteld te worden dat een andere classificatie, en derhalve een afwijkende uitzendtijdstip, geoorloofd is. In dit geval hoeft de Promo niet apart geclassificeerd te worden. De omroepinstelling kan namelijk volstaan met een beoordeling.
Beklaagde gaat ervan uit dat volgens Klager de beoordeling van de Promo niet juist is geweest en dat deze net als het Hoofdproduct 16 had moeten zijn, waardoor deze slechts na 22:00 uur uitgezonden zou mogen worden.
Aangezien er in de Promo echter geen geweld voorkomt, zou slechts de inhoudscategorie angst tot een dergelijke beoordeling kunnen leiden. Volgens het classificatieformulier van het NICAM zou de Promo dan een aantal elementen moeten bevatten. Het gaat hier om hevige griezeleffecten in een voor kinderen alledaagse en herkenbare omgeving. Tevens zou hiernaast één of meer van de volgende elementen voor moeten komen in de Promo, namelijk zeer angstige mensen, extreem angstaanjagende geluiden en ernstige verwondingen en/of gehavende lijken. Volgens Beklaagde is er wel sprake van een alledaagse/gewonde omgeving. De andere elementen ontbreken echter en wel om de volgende redenen.
Er is volgens het classificatieformulier van het NICAM slechts van zeer angstige mensen sprake als deze overduidelijk zichtbaar angstig zijn, wat onder andere gekenmerkt wordt door fysieke kenmerken als sprakeloosheid, blinde paniek, zweten, trillen, shock, uitpuilende ogen, gillen, schreeuwen en huilen. Hier is echter geen sprake van. Het element zeer angstige mensen ontbreekt derhalve.
Ook ontbreekt het element ernstige verwondingen en/of gehavende lijken. Volgens het classificatieformulier wordt hier namelijk gedoeld op uitspattend bloed, doorgesneden kelen, afgerukte of afgehakte ledematen en beursgelagen personen, wat niet in de Promo voorkomt.
Tenslotte is er geen sprake van extreem angstaanjagende geluiden. Hoewel Beklaagde erkent dat de muziek als doel heeft de spanning te vergroten, kan niet gesproken worden van extreem angstaanjagende geluiden, zoals aan de orde in de films ‘Psycho’ en ‘Halloween’ die op het classificatieformulier als voorbeeld worden genoemd.
Beklaagde is wegens het ontbreken van de boven aangehaalde elementen van mening dat Klager ten onrechte een beoordelingsresultaat van 16 wenst voor de Promo.
5. De mondelinge behandeling ter zitting
Ter zitting geeft de vertegenwoordiger van Beklaagde in aanvulling op het verweerschrift aan dat hij zich heeft verbaasd over de vrijblijvendheid van het Promobeleid van het NICAM, in die zin dat bij afwijking van de classificatie van het Hoofdproduct niet de classificatie van de promo hoeft te worden vastgelegd in de database van het NICAM. Vervolgens geeft hij aan dat het weinig voorkomt dat er voor films die Beklaagde uitzendt meer dan één promo wordt gemaakt. Promo’s worden door Beklaagde zelf gemaakt en vervolgens beoordeeld.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager in zijn klacht ontvankelijk.
Artikel 5.1 Deelreglement Televisie van het NICAM, dat tevens van toepassing is op promo’s op televisie, zegt dat omroepinstellingen programma-onderdelen die op basis van leeftijds- en inhoudsaanduidingen niet bestemd zijn voor vertoning aan personen beneden de leeftijd van 12, onderscheidenlijk 16 jaar niet uit mogen zenden voor 20.00 uur respectievelijk 22.00 uur.
Het Beleid ten aanzien van promo’s op televisie van het NICAM is sinds 1 oktober 2003 van kracht. Volgens dit beleid kan op de volgende wijze tot een classificatie van de promo gekomen worden:
- de omroepinstelling kan de promo de leeftijdsclassificatie en het daaraan verbonden uitzendtijdstip van het hoofdproduct laten volgen, de omroepinstelling hoeft in dit geval verder geen actie te ondernemen;
- als de omroepinstelling een promo die afgeleid is van een hoofdproduct van 12 of 16 jaar eerder wil uitzenden dan 20:00 uur dan wel 22:00 uur dient deze de promo zo samen te stellen dat de schadelijke elementen slechts leiden tot een lagere leeftijdscategorie. Om de gewenste leeftijdscategorie te controleren dient de omroepinstelling de promo, al dan niet aan de hand van het classificatieformulier, te classificeren óf te beoordelen. Het resultaat van de classificatie dan wel beoordeling hoeft de omroepinstelling niet in te voeren in de database van het NICAM.
Ingevolge dit beleid zal, indien er een klacht wordt ingediend over een promo, de Klachtencommissie toetsen of de promo op een juist tijdstip is uitgezonden.
Om tot een dergelijke beoordeling te komen, dient de Klachtencommissie in het geval van de Promo te toetsen of de Beklaagde in redelijkheid heeft kunnen afwijken van de classificatie van het Hoofdproduct, waardoor een uitzendtijdstip van vóór 22:00 uur gerechtvaardigd is.
Ten aanzien van de inhoudscategorie geweld is de Klachtencommissie van mening dat geen van de elementen die tot de classificatie 16 zouden kunnen leiden in de Promo voorkomen. Er komt in de Promo immers geen geweld voor dat uitvoerbaar is en leidt tot zeer ernstige verwondingen.
Ook zal de inhoudscategorie angst niet tot de classificatie 16 leiden, aangezien de Promo geen elementen bevat die de classificatie 16 zouden rechtvaardigen. Hier doelt de Klachtencommissie op het ontbreken van hevige griezeleffecten in een voor kinderen alledaagse en herkenbare omgeving. Daarnaast ontbreken tevens zeer angstige mensen, extreem angstaanjagende geluiden óf ernstige verwondingen en/of gehavende lijken.
Gezien het vorenstaande heeft Beklaagde ten aanzien van de Promo terecht afgeweken van de classificatie van het Hoofdproduct en is een uitzendtijdstip vóór 22:00 uur geoorloofd.
7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht over de Promo ongegrond. De Promo is conform de reglementen van het NICAM uitgezonden.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de KC schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
