Zomergasten

1. De procedure
Klager heeft per e-mail op 31 juli 2004 een klacht ingediend bij het NICAM over de Aflevering.

De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 6 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.

Beklaagde heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 9 september 2004.

De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 13 oktober 2004.

Klager noch Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn dan wel haar standpunt mondeling toe te lichten.

2. De bestreden audiovisuele productie
In het Programma staat gedurende drie uur een bekende Nederlander centraal. Deze persoon wordt geïnterviewd en er worden door hem of haar vooraf uitgekozen televisiefragmenten vertoond en besproken.

Het Programma is door Beklaagde geclassificeerd met behulp van het NICAM classificatiesysteem versie 1.2 en is uitgekomen op ‘afgeraden voor kinderen jonger dan 12 jaar’ (12) op basis van de inhoudscategorieën seks (pictogram: voetjes), harddrugs-, overmatig softdrugsgebruik en overmatig alcoholgebruik (pictogram: spuitje) en grof taalgebruik (pictogram: schreeuwend mannetje). De Aflevering waarin schrijfster ‘Heleen van Royen’ centraal stond, is uitgezonden op zondag 25 juli 2004 om 21.10 uur op Nederland 3.

Deze Aflevering is op zaterdag 31 juli 2004 om 13.07 uur herhaald. Met het oog op de dagherhaling is de Aflevering apart geclassificeerd en uitgekomen op ‘afgeraden voor kinderen jonger dan 6 jaar’ (6) op basis van de inhoudscategorieën geweld (pictogram: vuistje), angst (pictogram: spinnetje) en grof taalgebruik.

3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorieën geweld, angst, seks en drugsgebruik. Verkort weergegeven, geeft Klager aan dat in de Aflevering een fragment werd vertoond van een Engelstalige praatshow. Tijdens die show niette een onder invloed van softdrugs zijnde man, die het gebruik ervan expliciet propageerde, zijn balzak aan zijn been vast.

De combinatie van drugsgebruik, seks, geweld en gruweleffecten zou naar de mening van Klager zelfs de classificatie ‘niet voor personen tot 16 jaar’ (16) rechtvaardigen. In ieder geval had dit fragment niet op dat tijdstip mogen worden uitgezonden.

Bovendien was de uitzending als geheel geclassificeerd voor toeschouwers van 12 jaar en ouder en is uitzending voor 20.00 uur niet toegestaan.

4. Het verweer
In het verweerschrift voert Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.

Beklaagde geeft Klager gelijk. Beklaagde heeft de Aflevering met het oog op de herhaling in de middag gescreend en meerdere fragmenten geschrapt. Vooraf was vastgesteld dat het bewuste fragment ook had moeten worden verwijderd, maar dat is, tot spijt van Beklaagde, bij de uiteindelijke montage over het hoofd gezien. Een pijnlijke vergissing.

5. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager in zijn klacht ontvankelijk.

De Klachtencommissie heeft het classificatieformulier 1.2 zelf toegepast op het gewraakte fragment uit de Aflevering en meldt hieronder haar bevindingen.

Naar het oordeel van de Klachtencommissie heeft Beklaagde terecht aangegeven dat het Programma een andersoortig non-fictieproduct is (vraag: 1.2.4.).

Ten aanzien van de inhoudscategorie geweld is de Klachtencommissie van oordeel dat deze categorie niet toeziet op het fragment waarin de man zijn balzak aan zijn been vastniet, nu binnen het systeem van Kijkwijzer onder fysiek geweld wordt verstaan ‘al het geweld dat door levende wezens willens en wetens wordt toegebracht aan ‘andere’ levende wezens’. In het gewraakte fragment is er sprake van geweld dat de man zichzelf aandoet. In die zin is de Klachtencommissie van mening dat de inhoudscategorie geweld niet in de classificatie behoeft te worden opgenomen. De Klachtencommissie heeft geconstateerd dat binnen het systeem van Kijkwijzer geen uitkomst gegeven kan worden aan het classificeren van bovengenoemde beelden, namelijk dat een persoon niet een ander, maar zichzelf geweld aandoet. De Klachtencommissie zal het NICAM verzoeken dit mogelijke hiaat in het systeem in verband met toekomstige classificaties voor te leggen voor nader beraad aan haar Wetenschapcommissie.

Ten aanzien van de inhoudscategorie angst is de Klachtencommissie van oordeel dat geen van de elementen die voor deze inhoudscategorie binnen het systeem van Kijkwijzer een rol spelen aanwezig zijn in het fragment. Tot deze elementen behoren voor wat betreft non-fictie producten zeer angstige mensen en/of angstaanjagende geluiden met ernstige verwondingen en/of gehavende lijken. Vraag 3.3.4. (Komen er verwondingen voor in de productie) hoeft naar het oordeel van de Klachtencommissie niet positief beantwoord te worden, nu het nietje in het been nauwelijks zichtbaar in beeld wordt gebracht en er zelfs van verwondingen niet gesproken kan worden, laat staan van ernstige verwondingen.

Voor een classificatie binnen de inhoudscategorie seks is het noodzakelijk dat er seksueel georiënteerd taalgebruik voorkomt in de productie en dat er sprake is van seksuele handelingen, waaronder wordt verstaan: ‘alle handelingen die erop gericht zijn de actor zelf, een andere persoon in de productie, of de kijker op te winden’. Naar de mening van de Klachtencommissie is hiervan geen sprake en dienen daarom de eerste twee vragen aangaande deze inhoudscategorie, te weten vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) en vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) met ‘nooit’ beantwoord te worden. Wanneer deze vragen negatief beantwoord worden, komt men aan de volgende vragen over seks niet meer toe.

Tot slot dient nader ingegaan te worden op de inhoudscategorie harddrugs-, overmatig softdrugsgebruik en overmatig alcoholgebruik. De Klachtencommissie heeft geconstateerd dat binnen het gewraakte fragment wel degelijk sprake is van het gebruik van softdrugs, echter is van oordeel dat hier geen sprake is van overmatig gebruik, wat wel vereist wordt voor een positieve beantwoording van vraag 6.1.1. (Komt er a) harddrugs- b) overmatig softdrugsgebruik of c) overmatig alcoholgebruik voor in de productie?). Daarom hoeft ook deze inhoudscategorie niet in de classificatie tot uitdrukking te worden gebracht.

Beklaagde heeft zelf al aangegeven dat er in het Programma grof taalgebruik voorkomt, echter binnen het fragment heeft de Klachtencommissie hier geen kennis van genomen.

Over de overige inhoudscategorieën heeft Klager niet geklaagd. Deze spelen binnen het fragment naar het oordeel van de Klachtencommissie ook geen rol. Het fragment kent naar het oordeel van de Klachtencommissie geen schadelijke elementen in de zin van Kijkwijzer. Voor de Aflevering sluit de Klachtencommissie zich dan ook aan bij de classificatie zoals deze is gegeven door Beklaagde. De classificatie van de Aflevering, te weten 6 op basis van geweld, angst en grof taalgebruik kan derhalve in stand blijven.

6. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht van Klager ongegrond. De classificatie van de Aflevering komt uit op 6 op basis van geweld, angst en grof taalgebruik.

Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de
Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend.