Classificatie Pietje Bell aangepast naar 9 jaar

Uitleg classificatie

De classificatie van de film is 9 jaar omdat er geweld tegen kinderen is te zien en dit beangstigend kan zijn voor jonge kinderen. Het gaat vooral om een scène waarin een leraar met het schuim op de mond schreeuwt van woede en herhaaldelijk Pietje Bell met een liniaal op zijn handen slaat. Pietje Bell heeft duidelijk pijn en zijn handpalmen worden vuurrood.

In de film komen ook beelden van dreiging met geweld voor. De vader van Sproet dreigt herhaaldelijk met een pistool en richt het pistool ook rechtstreeks op Pietje Bell. Aan het einde van de film is een scène waarin de vader van een kind met zijn pistool schiet en daarbij het kind raakt.

Wanneer dit soort fysiek geweld tegen kinderen voorkomt in een productie, kan dit impact hebben op (jonge) kinderen. Ze kunnen dit op zichzelf betrekken; het wordt realistisch en voorstelbaar en kan ze daardoor bang maken. Dergelijke beelden leiden binnen Kijkwijzer tot een leeftijdsclassificatie van 9 jaar vanwege angstaanjagende inhoud.

12 jaar classificatie

In eerste instantie kende de online aanbieder een leeftijdsclassificatie toe van 12 jaar vanwege geweld. De intensiteit van de woede van de dader, de close-up van de pijnreactie van de jongen en het feit dat de jongen een kind was, deed de online aanbieder besluiten om de geweldsactie aan te merken als ‘indringend’. Wanneer daar sprake van is, leidt dit binnen het Kijkwijzersysteem tot een leeftijdsclassificatie van 12 jaar. Naar aanleiding van klachten is er nogmaals naar deze scènes gekeken en besloten het geweld niet als ‘indringend’ aan te merken. Daaruit volgt een andere, lagere leeftijdsclassificatie: 9 jaar.

Wat is Kijkwijzer en hoe werkt het

Wat is Kijkwijzer 

Kijkwijzer is een systeem dat wordt ingezet door mediabedrijven om te informeren of een film, tv-programma of serie schadelijk kan zijn voor kinderen en jongeren. Dat doet Kijkwijzer met een adviesleeftijd en met de bekende symbolen die laten zien wat er aan de hand is. Zoals geweld, angst, seks, grof taalgebruik, alcohol- en drugsmisbruik of discriminatie. Kijkwijzer geeft geen oordeel of een film of serie goed of geschikt is voor kinderen en zegt ook niets over goede smaak.

Alle in Nederland gevestigde tv-zenders, bioscoop- en kabelbedrijven, filmdistributeurs en (web)winkels doen mee met Kijkwijzer. Daartoe zijn ze vaak door de Nederlandse wet verplicht.

Mediabedrijven doen het zelf

Het NICAM, de organisatie achter Kijkwijzer, bepaalt de Kijkwijzer leeftijden niet zelf. Dat doen de mediabedrijven die de producties maken en aanbieden. Zij hebben daarvoor mensen in dienst, zogenaamde codeurs, die hiervoor speciaal door het NICAM zijn opgeleid. Op dit moment zijn 450 codeurs bij die bedrijven actief. Maar deze codeurs kunnen niet zomaar zelf bepalen wat de Kijkwijzer leeftijd wordt. Ze moeten daarvoor een training volgen bij het NICAM en online een uitgebreide vragenlijst invullen, waarin ze aangeven wat er te zien is in de film of tv-productie. Na het invullen krijgen ze automatisch de uitslag: de Kijkwijzer leeftijd en de daarbij horende symbolen. Die moeten ze ook gebruiken en aan de kijkers laten zien. Per jaar krijgen op die manier zo’n 10.000 films en tv-producties een Kijkwijzer leeftijd.     

De wetenschap achter Kijkwijzer

De vragenlijst van Kijkwijzer is gebaseerd op wetenschappelijke kennis over de risico’s van audiovisuele beelden voor kinderen en jongeren tot een bepaalde leeftijd. De vragenlijst is gemaakt door wetenschappers die gespecialiseerd zijn op het gebied van media en opvoeding.  Kijkwijzer bestaat al 20 jaar maar staat niet stil. De leeftijdsgrenzen van Kijkwijzer zijn bijvoorbeeld in de loop van de jaren uitgebreid. Ook de vragenlijst wordt aangepast als ontwikkelingen in de wetenschap, media of in de samenleving dat nodig maken.   

Controle van de classificaties

Het NICAM controleert met steekproeven of de leeftijden correct zijn en of tv-programma’s op de juiste tijden worden uitgezonden. De codeurs worden jaarlijks getest en bijgeschoold. Als ze niet goed functioneren, mogen ze de vragenlijst niet meer invullen.

De kijkers en bioscoopbezoekers controleren ook of de Kijkwijzer leeftijden juist zijn. Als zij het niet eens zijn met een leeftijd of met het tijdstip dat een film of programma op tv wordt uitgezonden,  kunnen zij bij het NICAM een klacht indienen. Die klacht kan dan terecht komen bij een onafhankelijke Klachtencommissie.

Er worden weinig fouten gemaakt met het geven van de Kijkwijzer leeftijden. Maar in 1 op de 1000 gevallen wordt een onjuiste leeftijd gegeven aan een film of tv-productie. Overtreders van de Kijkwijzer regels kunnen boetes krijgen, die kunnen oplopen tot 22.500 euro.

De overheid en Kijkwijzer

Het Commissariaat voor de Media houdt namens de overheid toezicht op het functioneren van het NICAM en dus ook op Kijkwijzer. Het Commissariaat rapporteert daarover elk jaar aan de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen.  

In artikel 240 van het Wetboek van Strafrecht is de toegang tot bioscoopfilms geregeld en de verkoop en verhuur van films en tv-producties aan personen jonger dan 16 jaar. Handhaving van deze wet ligt bij het Ministerie van Veiligheid en Justitie.