Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: DVD ‘The Weather Man’, hierna te noemen: de Film
1. De procedure
Klager heeft op 31 mei 2008 een klacht ingediend over de Film.
Het bureau van het NICAM heeft, bij e-mail van 11 juni 2008 Klager verzocht om zijn klacht aan te vullen.
Klager heeft zijn klacht bij e-mail van 13 juni 2008 aangevuld.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde sub 1 en Beklaagde sub 2 hebben geen verweer gevoerd.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 27 augustus 2008.
Klager is ter zitting verschenen.
Beklaagde sub 1 noch Beklaagde sub 2 heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
De film gaat over een weerman die succes heeft met zijn werk maar niet in zijn privé leven.
De Film is geclassificeerd met het classificatieformulier 4.1. van het NICAM, en is uitgekomen op ‘let op met kinderen tot 6 jaar’ (6) met de inhoudspictogrammen voor geweld (vuistje) en grof taalgebruik (schreeuwend mannetje).
3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorieën geweld, angst, seks en grof taalgebruik.
Klager is van mening dat de voorkant van de hoes de indruk wekt van een comedy voor 6 jaar en ouder. De film is in Amerika echter ‘R-rated’ met veel grof taalgebruik, expliciete seks en geweldscenes. Klager kan zich niet voorstellen dat het de bedoeling is dat de film de classificatie 6 jaar en ouder heeft.
4. Het verweer
Beklaagde sub 1 en Beklaagde sub 2 hebben geen verweer gevoerd.
5. De mondelinge behandeling
Klager licht tijdens de mondelinge behandeling toe waarom de Film een hoger classificatie zou moeten hebben op basis van de inhoudscategorieën geweld en seks. Het bureau van het NICAM is in het antwoord aan Klager niet ingegaan op de inhoudscategorie geweld.
Klager heeft bezwaar tegen de geweldsscènes die in de Film te zien zijn. Klager noemt als voorbeelden de scène waarin de hoofdrolspeler de nieuwe partner van zijn vrouw met een handschoen in het gezicht slaat en de scène waarin de hoofdrolspeler op de vuist gaat met een leraar van zijn zoon. Klager vindt met name de laatste scène indringend. De scène eindigt met het beeld van het hoofd van de leraar.
Met betrekking tot de inhoudscategorie seks heeft Klager aanstoot genomen aan de scène waar een vrouw met blote borsten op de hoofdrol speler zit. Ook de scène waarin de man achter een vrouw staat bij het stoplicht en zegt dat hij zijn hoofd tussen haar billen zou willen steken, vindt Klager ongepast.
Desgevraagd antwoord Klager dat hij van mening is dat de Film 12 zou moeten hebben.
Klager wijst tot slot op de classificaties in andere landen. Die zijn in het buitenland met uitzondering van Duitsland hoger dan in Nederland.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager ontvankelijk in zijn klacht.
De Klachtencommissie heeft het classificatieformulier 4.1 toegepast op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen.
In de inhoudscategorie geweld moet vraag 2.2.1. (Komen in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) moet met ‘ja’ beantwoord worden. De Klachtencommissie wijst hierbij op de scène waarin de hoofdrolspeler de leraar van zijn zoon slaat. In de toelichting bij de vragenlijst staat dat er sprake is van indringend geweld door de hardheid van de geweldshandelingen of de hardheid van de dader omdat het geweld hard aankomt bij het slachtoffer. Geweld kan ook indringend zijn doordat de inslag van de geweldshandelingen gedetailleerd in beeld wordt gebracht.
Verder kan indringendheid bijvoorbeeld gerealiseerd worden door middel van: het toevoegen van opzwepende muziek aan de geweldsscènes, het accentueren van pijn bij het slachtoffer door geluid of beeld, slow motion, close ups van gevechtshandelingen of het toevoegen van geluidseffecten aan vechtscènes.
De Klachtencommissie is van mening dat het geweld in deze scène indringend is omdat het geweld hard aankomt bij de leraar. De vader geeft de leraar een klap en daarna vallen ze van de trap. Vervolgens krijgt de leraar twee vuistslagen in zijn gezicht. De leraar schreeuwt het uit van de pijn. Ook valt de bril van zijn hoofd en heeft hij een paar (kleine) schrammen. De hoofdrolspeler heeft de intentie om de leraar pijn te doen. Hij is woedend omdat de leraar zijn zoon misbruikt heeft. De Klachtencommissie is van mening dat de scène waarin de hoofdrolspeler de nieuwe partner van zijn vrouw met zijn handschoen in het gezicht slaat, geen indringend geweld bevat. Het geweld komt naar het oordeel van de Klachtencommissie niet hard aan. Het slachtoffer wrijft alleen even over zijn wang.Vraag 2.4.1. (Zijn er beelden van verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden. Vraag 2.4.2. (Zijn er beelden van ernstige verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moet met ‘nee’ beantwoord worden. Bij de beantwoording van bovenstaande vragen doelt de Klachtencommissie op bovengenoemde scène waarin de hoofdrolspeler met de leraar op de vuist gaat.Vraag 2.5.1. (Zitten er geweldsacties in die door mensen uitvoerbaar zijn?) moet met ‘ja’ beantwoord worden.
De beantwoording van bovengenoemde vragen leidt tot de classificatie 12 op basis van geweld.
In de inhoudscategorie seks moet vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt hiermee onder andere op de scène waarin de hoofdrolspeler wacht achter een vrouw die voor het stoplicht staat. Hij kijkt naar haar billen en zegt dat hij zijn gezicht daar wel in wil stoppen. Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar) moet met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden.
In de toelichting op de vragenlijst staat bij deze vraag dat onder seksuele handelingen verstaan wordt: alle handelingen die erop gericht zijn de actor zelf, een andere persoon in de productie of de kijker op te winden. Dit kan ook een suggestieve handeling zijn. De Klachtencommissie doelt bij de beantwoording van deze vraag op de scène waarin een vrouw met blote borsten bovenop de hoofdrolspeler zit en rijende bewegingen maakt. De Klachtencommissie vindt dat hier sprake is van een seksuele handeling. Vraag 4.1.3. (Komen het seksueel taalgebruik en de seksuele handelingen bij elkaar opgeteld vaak voor?) moet met ‘nee’ beantwoord te worden. Vragen 4.1.4. (Zijn de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld gebracht?) en 4.1.5. (Zijn er tijdens de seksuele handelingen details van genitaliën zichtbaar?) moeten met ‘nooit’ beantwoord worden.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de classificatie Alle Leeftijden voor de inhoudscategorie seks.
Tot slot moet vraag 7.1.1. (Komt er in de productie grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal) voor?) met ‘ja’ beantwoord worden aangezien het grof taalgebruik door de hele Film heen is te horen.
De hoogste leeftijdsclassificatie is bepalend voor de uiteindelijke classificatie, die daardoor uitkomt op 12 op basis van geweld met als toevoeging grof taalgebruik.
7 a. De beslissing van de Klachtencommissie ten aanzien van Beklaagde sub 1
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht van Klager ten aanzien van Beklaagde sub 1 gegrond.
De Klachtencommissie gaat niet over tot het opleggen van een boete aangezien Beklaagde sub 1 de classificatie van de Film heeft overgenomen van Beklaagde sub 2 conform artikel 4 lid 1 Algemeen Reglement van het NICAM.
Beklaagde dient bij de eerstvolgende release van de DVD/Video ervoor te zorgen dat de inlay de correcte classificatie vertoont. Indien er tussentijds een herdruk van de omslag plaatsvindt, dient deze de correcte classificatie te vermelden. Tevens dient Beklaagde er zorg voor te dragen dat alle eventuele reclame- en overige uitingen met betrekking tot de DVD de correcte classificatie vermelden.
7b. De beslissing van de Klachtencommissie ten aanzien van Beklaagde sub 2
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht gegrond. De classificatie van de Film dient uit te komen op 12 op basis van geweld en grof taalgebruik.
Beklaagde sub 2 dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 12 in combinatie met de inhoudspictogrammen voor geweld en grof taalgebruik voor de Film zelf alsnog door middel van het invullen van het classificatieformulier versie 4.1. in te voeren in de database van het NICAM.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde sub 2, nu er in één eerdere uitspraak (klachtnr. 060223.04 ‘Nanny Mc Phee’) jegens Beklaagde sub 2 een boete is opgelegd. Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn.
De Sanctierichtlijn gaat uit van twee soorten overtredingen, te weten categorie A: ‘inhoudelijke overtredingen’ en categorie B, ‘overtredingen in de uitvoering’. De hoogte van de boete wordt vastgesteld door middel van een puntensysteem. De overtreding van Beklaagde sub 2valt onder categorie A. Beklaagde is een landelijk opererende filmdistributeur, waarvoor elk punt in categorie A € 2000,- bedraagt.
De boete komt derhalve uit op € 2000,-.
Het hierboven genoemde bedrag dient door Beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt gescheiden toegezonden.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de
Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 8 oktober 2008
Beslissing van de Commissie van Beroep van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
1. De uitspraak van de Klachtencommissie
Bij beslissing van 8 oktober 2008 heeft de Klachtencommissie van het NICAM de klacht van Klager in eerste aanleg d.d. 31 mei 2008 met betrekking tot de Film beoordeeld. De klacht richt zich op de inhoudscategorieën geweld, angst, seks en grof taalgebruik. Klager in eerste aanleg heeft aangegeven dat de voorkant van de hoes de indruk wekt van een comedy voor 6 jaar en ouder. De Film is in Amerika echter ‘R-rated’ met veel grof taalgebruik, expliciete seks en geweldsscènes. Klager in eerste aanleg kan zich niet voorstellen dat het de bedoeling is dat de Film de classificatie 6 jaar en ouder heeft.
In de uitspraak van de Klachtencommissie spelen twee beklaagden een rol. Beklaagde sub 1 heeft de classificatie van de Film, uitgevoerd door Beklaagde sub 2 uit de database van het NICAM overgenomen. In dergelijke gevallen worden beide partijen verzocht zich te verweren. In dit geval is er in het geheel geen verweer gevoerd. De classificatie van de Film was ‘let op met kinderen tot 6 jaar’ (6) op basis van geweld, angst en grof taalgebruik. De Klachtencommissie heeft het classificatieformulier 4.1 toegepast op de Film en is gekomen tot de classificatie ‘let op met kinderen tot 12 jaar’ (12) op basis van geweld, met als toevoeging grof taalgebruik.
De Klachtencommissie heeft de klacht ten opzichte van Beklaagde sub 1 gegrond verklaard, maar is niet overgegaan tot het opleggen van een boete aangezien Beklaagde sub 1 de classificatie van de Film heeft overgenomen van Beklaagde sub 2, conform artikel 4 lid 1 Algemeen Reglement NICAM. Beklaagde sub 1 dient echter wel bij de eerstvolgende release van de DVD of herdruk van de inlay ervoor zorg te dragen dat deze de correcte classificatie vertoont.
De Klachtencommissie heeft de klacht ten opzichte van Beklaagde sub 2 eveneens gegrond verklaard. De classificatie van de Film dient namelijk verhoogd te worden van 6 naar 12. Beklaagde sub 2 dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 12 in combinatie met de inhoudspictogrammen voor geweld en grof taalgebruik voor de Film zelf alsnog in te voeren in de database van het NICAM.
De Klachtencommissie is conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement overgegaan tot het opleggen van een boete aan Beklaagde sub 2, nu er in één uitspraak, ‘Nanny Mc Phee’ (klachtnummer: 060223.04) jegens Beklaagde sub 2 een sanctie is opgelegd.
Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn. De onderhavige overtreding valt binnen de categorie A ‘Inhoudelijke overtredingen’; de Film is verkeerd geclassificeerd. Beklaagde sub 2 is een landelijk opererende filmdistributeur, waarvoor één punt € 2000, - is. Nu de classificatie één leeftijd omhoog gaat, is de boete uitgekomen op € 2000, -.
Afschrift van deze beslissing is aan partijen verzonden op 8 oktober 2008.
2. De procedure in hoger beroep
Beklaagde sub 2 (lees verder: Opposant) is van de beslissing van 8 oktober 2008 in beroep gekomen bij beroepschrift van 31 oktober 2008.
De Commissie van Beroep heeft het beroep behandeld tijdens haar zitting van 10 december 2008, alwaar namens Beklaagde sub 1 een vertegenwoordiger is verschenen. Opposant heeft vooraf aangegeven dat er geen vertegenwoordiger ter zitting aanwezig zal zijn.
Klager in eerste aanleg heeft op verzoek van het bureau van het NICAM alsnog te reageren op het beroepschrift van Opposant aangegeven de reactie van Opposant als mosterd na de maaltijd te beschouwen. Hij wenst zich verder niet in de beroepsaangelegenheid te mengen.
De Commissie van Beroep heeft acht geslagen op de stukken die op de zaak betrekking hebben, waaronder het dossier van de Klachtencommissie, evenals op het behandelde ter zitting.
3. De gronden voor het hoger beroep
Tegen de uitspraak van de Klachtencommissie voert Opposant in het beroepschrift de volgende, enigszins verkorte, gronden aan. Het volledige beroepschrift wordt als ingelast beschouwd.
Opposant is het oneens met de beslissing van de Klachtencommissie, dat het geweld in de Film indringend zou zijn. De Klachtencommissie schrijft dat de leraar het uitschreeuwt van de pijn, wat zou wijzen op indringendheid, maar dat is volgens Opposant absoluut niet het geval.
Opposant wenst verder ook in te gaan op het argument van de Klager in eerste aanleg dat de film in Amerika ‘R’ geclassificeerd is. Opposant vraagt zich af of Klager in eerste aanleg wel beseft dat het Amerikaanse systeem geheel anders is en dat de Film daar ‘R’ is wegens grof taalgebruik en seksscènes en niet vanwege het geweld. Hetzelfde geldt voor de classificatie in Groot-Brittannië, waar de classificatie 15 jaar is. Klager in eerste aanleg noemt voorts dat de Film in het buitenland hoger is geclassificeerd, met uitzondering van Duitsland (6 jaar). Echter, de Film is in België geclassificeerd op ‘kinderen toegelaten/alle leeftijden’. Onze naburige landen zijn derhalve tot dezelfde conclusie gekomen.
Opposant geeft aan het Kijkwijzer-systeem hoog in het vaandel te hebben staan en tracht altijd tot de juiste classificatie te komen. Opposant doet dit erg secuur en is absoluut niet uit op lagere classificaties voor geldelijk gewin. Door de jaren heen heeft Opposant slechts één sanctie opgelegd gekregen, inzake ‘Nanny McPhee’ en zelfs daarvan bleek dat het een twijfelgeval betrof.
4. De behandeling ter zitting
De vertegenwoordiger van Beklaagde sub 1 geeft aan dat het in de Film eigenlijk maar om één scène draait. Aan het eind van de Film zit een vechtscène tussen een vader en een leraar van zijn zoon. Volgens de Klachtencommissie is deze scène indringend omdat het geweld hard aankomt bij de leraar. De leraar zou het uitschreeuwen van de pijn, wat de vertegenwoordiger ter zitting betwist. De leraar schreeuwt het zeker niet uit van de pijn. De twee vallen ook niet tegen een muur, maar tegen een hekje. De leraar had zich meer als slachtoffer kunnen gedragen, echter hij lijkt louter verontwaardigd. De scène wordt voornamelijk van achteren gefilmd, waarbij er niet van dichtbij wordt ingezoomd. De leraar krijgt een pak slaag van de vader. Het is wel een geweldsscène, maar deze is niet indringend te noemen. De vader stopt na de klap ook met slaan, slaat niet door. Daarna kijken zij elkaar aan en gaan uiteen.
Volgens de vertegenwoordiger ter zitting spelen schadelijkheid en geschiktheid hier door elkaar. De classificatie 6 betekent dat de Film mogelijk schadelijk is voor kinderen jonger dan 6 jaar. Het wil niet zeggen dat de Film dan ook geschikt is voor kinderen ouder dan 6.
Tot slot heeft de Klager in eerste aanleg verschillende hogere classificaties in andere landen aangehaald. Echter deze hogere classificaties zijn gebaseerd op de seks in de Film en niet op het geweld.
5. De beoordeling
Ten aanzien van de aangevoerde gronden tot vernietiging van de beslissing van de Klachtencommissie overweegt de Commissie het volgende.
Voor de beoordeling van de klacht op de voor de classificatie doorslaggevende factor ‘indringend geweld’ is inderdaad alleen de vechtscene aan het eind van de film relevant. De Commissie van Beroep is in tegenstelling tot de Klachtencommissie van mening dat er gerede twijfel mogelijk is over de vraag of deze al dan niet indringend is in de zin van het systeem van Kijkwijzer. De scène wordt op enige afstand en voornamelijk schuin van achteren gefilmd zonder close ups van het slaan. De pijn bij het slachtoffer wordt niet geaccentueerd door geluid, in tegenstelling tot wat de Klachtencommissie heeft gesteld. De Commissie heeft in dit fragment niet kunnen constateren dat de leraar het uitschreeuwt van de pijn. De Commissie is daarom van mening, dat er weliswaar van geweld kan worden gesproken, maar dat dit geweld niet indringend is in de zin die Kijkwijzer daaraan toekent.
De Commissie van Beroep, op vorenstaande gronden beslissende:
Vernietigt de beslissing van de Klachtencommissie van 8 oktober 2008.
Hilversum, 11 februari 2009
