Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Audiovisuele productie: film ‘Hide and Seek’ uitgezonden op 27 april 2011
om 20.30 uur, hierna te noemen: de Film

1. De procedure
Klaagster heeft bij e-mail op 5 mei 2011 een klacht ingediend, aangevuld per e-mail van 27 mei 2011 met betrekking tot de Film.

De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.

Beklaagde heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 18 juli 2011.

De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 20 juli 2011.

Klaagster noch Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten.

2. De bestreden audiovisuele productie
De Film gaat over een meisje dat een denkbeeldig vriendje heeft. Hij heet Charlie en vermoordt mensen.

De Film is geclassificeerd aan de hand van het destijds geldende classificatieformulier en is uitgekomen op ‘let op met kinderen tot 12 jaar’ (12), op basis van de inhoudscategorieën geweld (pictogram: vuistje), angst (pictogram: spinnetje) met als toevoeging grof taalgebruik (pictogram: schreeuwend mannetje).

3. De klacht
Klaagster keek naar de Film en vond dat de film niet op het tijdstip uitgezonden had moeten worden. Klaagster kan zich een scène herinneren waarin een vrouw in bad wordt gevonden die zelfmoord gepleegd heeft. Ze zit onder het bloed en later in de film is er een bad waarin bijvoorbeeld een dode kat gevonden wordt. Ook wordt een andere vrouw vermoord. Daarnaast bevat de gehele film veel enge muziek en enge geluiden. Klaagster werd opgeschrikt door angst. Dit waren van die bekende horrorbeelden en geluiden die gewoon niet thuishoren in een film die de classificatie 12 heeft. De Film deed Klaagster denken aan een film als ‘The Shining’.

4. Het verweer
In haar verweerschrift geeft Beklaagde het volgende, hierna kort weergegeven, aan.

Beklaagde is van mening dat de inhoud van de klacht zeer summier is gemotiveerd. Het bureau van het NICAM heeft op grond van artikel 1 lid 5 Klachtenreglement Klaagster verzocht haar klacht aan te vullen. Vier weken nadat de Film is uitgezonden, te weten op 27 mei 2011, heeft Klaagster haar klacht nader gemotiveerd. De termijn zoals omschreven in artikel 2 van het Klachtenreglement is niet in acht genomen. Op grond van dit artikel moet de klacht zijn ontvangen binnen twee weken vanaf het moment waarop de Klager kennis heeft genomen van de -vermeende- overtreding. Alvorens een klacht in behandeling genomen kan worden, moet deze zoals hiervoor vermeld voldoende gemotiveerd zijn. Om bovengenoemde reden is Beklaagde van mening dat de klacht niet ontvankelijk is.

5. Het oordeel van de Klachtencommissie
Naar aanleiding van het beroep van Beklaagde op de niet-ontvankelijkheid overweegt de Klachtencommissie als volgt.

Algemeen bekend moet worden verondersteld dat de drempel van de klachtenprocedure van het NICAM zeer laag is.

In artikel 2.1. Klachtenreglement staat dat ‘de klacht moet zijn ontvangen binnen twee weken vanaf het moment waarop de klager kennis heeft genomen van de
-vermeende- overtreding, dan wel, van het handelen of nalaten dat tot de klacht aanleiding heeft gegeven’.
In artikel 1.5. Klachtenreglement staat dat ‘indien een klacht onvolledig is en/of onvoldoende gemotiveerd, kan het bureau klager verzoeken de klacht aan te vullen. Het bureau kan hierbij behulpzaam zijn’.

Aangezien de Film is uitgezonden op 27 april 2011 en de klacht is ingediend op 5 mei 2011 is naar het oordeel van de Klachtencommissie voldaan aan de termijn van twee weken die genoemd is in artikel 2.1. Klachtenreglement. Het Bureau van het NICAM heeft op 5 mei conform artikel 1.5 Klachtenreglement Klaagster gevraagd om haar klacht nader te motiveren. Klaagster heeft deze
e-mail van het Bureau van het NICAM beantwoord op 27 mei 2011. De Klachtencommissie constateert dat er in artikel 1.5. Klachtenreglement geen termijn genoemd staat waarbinnen een klager dient te motiveren.

De Klachtencommissie acht Klaagster dan ook in haar klacht ontvankelijk.

De Klachtencommissie heeft het huidige classificatieformulier zelf toegepast op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen.
 
Ten aanzien van de inhoudscategorie geweld is de Klachtencommissie van mening dat vraag 2.2.1. (Komen er in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?) en vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?)met ‘1 keer of vaker’ beantwoord moet worden. In de toelichting op de vragenlijst staat dat bij indringende geweldsacties de kijker de indruk krijgt dat het geweld hard aankomt en dat dit ook de bedoeling van de agressor is. De Klachtencommissie is van oordeel dat onder andere in de scènes waar Catherine van de trap wordt geduwd, een agent wordt neergestoken en David wordt neergeschoten, de kijker de indruk krijgt dat het geweld hard aankomt. Vraag 2.4.1. (Zijn er beelden van verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moet met '1 keer of vaker' beantwoord worden. Zichtbaar in beeld is dat de agent in de kelder gewond is. Deze verwondingen zijn echter naar het oordeel van de Klachtencommissie niet ernstig in de zin van de vragenlijst van Kijkwijzer, zodat vraag 2.4.2. (Zijn er beelden van ernstige verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) met ‘nooit’ beantwoord moet worden.
Vraag 2.5.1 (Zitten er geweldsacties in die door mensen uitvoerbaar zijn?) moet met ‘ja’ worden beantwoord.

De combinatie van geweld dat uitvoerbaar en indringend is en tot verwondingen leidt, welke niet als ernstig kunnen worden aangemerkt, leidt tot de classificatie 12 op basis van geweld.

In de inhoudscategorie angst moet vraag 3.1.1. (Komen er beelden van zeer angstige mensen voor?) met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. De Klachtencommissie verwijst hierbij naar de scène waar Elisabeth aangevallen wordt door ‘Charlie’ die in de kast zit. De vrouw gilt en valt daarna uit het raam. Vraag 3.1.2 (Loopt het met de zeer angstige mensen steeds, dus in alle gevallen, direct goed af?) moet met ‘nee’ worden beantwoord. Het loopt immers niet goed af met Elisabeth. Zij is overleden.
Vraag 3.4.1 (Komen er griezeleffecten in de productie voor?) moet naar het oordeel van de Klachtencommissie met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. In de toelichting op de Vragenlijst wordt onder griezeleffecten verstaan: ‘alle elementen waarmee angst en/of weerzin bij de kijker kunnen worden opgewekt’. Griezeleffecten kunnen het gevolg zijn van acties van levende wezens (mensen, mensachtigen, fantasiewezens of dieren) of van bovennatuurlijke krachten. Griezeleffecten kunnen meer of minder hevig zijn. Voorbeelden van minder hevige griezeleffecten zijn: 'Harry Potter and the Prisoner of Azkaban', de oplichtende ogen van bezeten personages in 'Charmed', de griezelige busscène in 'De Griezelbus'.

Naar het oordeel van de Klachtencommissie is onder andere in de scène waar David wakker wordt van het druppelen van de kraan en naar de badkamer loopt, sprake van griezeleffecten. Eerst beweegt een lamp, David wordt wakker van het druppelen van de kraan, hij loopt naar de badkamer en ziet Elisabeth dood in bad liggen. Vervolgens sluit hij zijn dochter op, de dochter pulkt aan het slot van de deur waarna de deur vanzelf opengaat.
Vraag 3.4.2 (Zijn de griezeleffecten hevig?) dient naar het oordeel van de Klachtencommissie met 'nooit' te worden beantwoord. In de toelichting op de Vragenlijst staat dat hevige griezeleffecten zo intens zijn dat de kijker er moeilijk afstand van kan nemen. Bij hevige griezeleffecten gaat het vaak om situaties waarbij iets verschrikkelijks gebeurt of staat te gebeuren. Onder hevige griezeleffecten wordt onder andere verstaan: de onheilspellende sfeer in ‘The Sixth Sense’, de aanvallen van de vogels in ‘The Birds’, de man met de bijl in ‘The Shining’, het lijk bij ‘Jaws’ dat verschijnt voor het gat in de boot en de douchescène in ‘Psycho’. De Klachtencommissie is van oordeel dat de griezeleffecten in de film niet hevig zijn, omdat geen sprake is van een dusdanig intense situatie dat de kijker er moeilijk afstand van kan nemen. De scènes in de Film haken naar het oordeel van de Klachtencommissie niet aan bij de in de toelichting op de vragenlijst genoemde  voorbeelden.
Vraag 3.5.1 (Komen er beelden van verwondingen in de productie voor?) moet met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. Vraag 3.5.2 (Zijn deze verwondingen ernstig?) moet met ‘nooit’ worden beantwoord. De Klachtencommissie doelt hierbij op de hierboven genoemde verwonding van de agent.
Vraag 3.12.1. (Spelen de angstwekkende scènes zich af in een realistische omgeving?) dient met '1 keer of vaker' te worden beantwoord. De angstwekkende scènes van de Film spelen zich af in de huidige tijd in een gewoon huis met gewone mensen. Ook in de scène in de badkamer is naar het oordeel van de Klachtencommissie sprake van een realistische omgeving.

De beantwoording van bovengenoemde vragen leidt tot de classificatie 12 op basis van angst.

Vraag 7.1.1. (Komt er in de productie grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal) voor? dient met ‘ja’ beantwoord te worden.

De overige inhoudscategorieën en vragen zijn op de Film niet van toepassing.

6. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht van Klaagster ongegrond.

De classificatie van de Film komt uit op 12 op basis van geweld en angst met als toevoeging grof taalgebruik. Beklaagde heeft de Film derhalve juist geclassificeerd.
 
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend.
Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.


 Hilversum, 28 juli 2011 

Alle leeftijden

Het leeftijdsadvies Alle leeftijden (AL) geeft aan dat een film, serie of televisieprogramma géén schadelijke beelden bevat.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 6 jaar

Voor kinderen jonger dan 6 kan het schadelijk zijn om beelden te zien van geweld, enge dieren of fantasiefiguren (zoals monsters en heksen) of van verwondingen. Kinderen onder de 6 hebben nog veel moeite om het verschil tussen ‘echt’ en ‘nep’ te zien.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 9 jaar

Voor kinderen jonger dan 9 kan het schadelijk zijn om griezelige beelden te zien, geweld tegen kinderen of dieren, of slachtoffers van bijvoorbeeld een ramp of oorlog.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 12 jaar

Beelden van hard geweld, bloederige wonden, lijken, mensen of dieren die doodsbang zijn, of beelden van alcohol/drugs, discriminatie of seks kunnen schadelijk zijn voor kinderen jonger dan 12.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 14 jaar

Beelden van gevaarlijk gedrag (zoals stunts en challenges) kunnen schadelijk zijn voor jongeren onder de 14. Ook horrorfilms (zowel realistische als onrealistische) zijn mogelijk schadelijk.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 16 jaar

Beelden van heftig geweld, horror, (expliciete) seks en verheerlijking van alcohol en drugs kunnen schadelijk zijn voor pubers van rond de 16. Ze zijn op zoek naar hun eigen grenzen, en naar spanning en sensatie. De invloed van hun leeftijdsgenoten is groot.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 18 jaar

Het leeftijdsadvies 18 jaar geeft aan welke films en programma’s echt alléén voor volwassenen zijn.

Lees meer

Geweld

Er kunnen allerlei soorten geweld voorkomen in producties. Van slaan en schoppen tot schieten, martelen of seksueel geweld. De algemene regel is: hoe heftiger het geweld, hoe hoger de leeftijd. Ook wordt er gekeken naar hoe hard en hoe écht het geweld is, en of er bloed te zien is.

Lees meer

Angst

In de categorie angst kun je verschillende dingen tegenkomen: van verwondingen en lijken tot dierenleed, griezelige geluiden en horror. Maar ook aangrijpende beelden van zelfdoding of zelfbeschadiging. Net zoals bij geweld geldt: hoe echter en duidelijker iets in beeld komt, hoe hoger de leeftijd.

Lees meer

Seks

Het zien van seks kan jongeren, die hun (seksuele) identiteit aan het ontwikkelen zijn, een verkeerd beeld geven van wat 'normaal' is. Hoe ver een seksuele handeling gaat, en hoe vaak en duidelijk het in beeld komt, bepaalt het uiteindelijke leeftijdsadvies.

Lees meer

Grof taalgebruik

Grof taalgebruik gaat over grove woorden, schuttingtaal, schelden of vloeken. Kinderen kunnen hier een voorbeeld aan nemen en het nadoen of overnemen.

Lees meer

Discriminatie

Discriminatie is elke uitspraak of uitdrukking die bepaalde (groepen) mensen als ‘minder’ afschildert, bijvoorbeeld op basis van huidskleur, religie, seksuele geaardheid, geslacht of gender, nationaliteit, etc. Als dit in een productie voorkomt en de discriminerende uitspraak of actie wordt niet direct afgekeurd of afgestraft, dan wordt het pictogram voor discriminatie getoond.

Lees meer

Roken, alcohol en drugs

Als in een film of serie wordt gerookt, veel alcohol wordt gedronken of drugs worden gebruikt, dan krijgt het een Kijkwijzer symbool voor roken, alcohol en drugs. Jongeren kunnen het als iets normaals gaan zien, of zelfs als iets om uit te proberen.

Lees meer

Gevaarlijke challenges of stunts

Het pictogram voor gevaarlijk gedrag geeft aan dat er gevaarlijke challenges of stunts voorkomen.

Lees meer

Geweld

De game bevat geweld. In spellen met PEGI 7 gaat het om niet-realistisch of niet-expliciet geweld. Games in de leeftijdscategorie PEGI 12 kunnen realistisch geweld bevatten tegen fantasiepersonages, en niet-realistisch geweld tegen menselijke personages. In games met een PEGI 16 of PEGI 18 zit steeds realistischer geweld, vaak met bloed.

Angst

Dit pictogram komt voor bij spellen met een PEGI 7-advies als ze beelden of geluiden bevatten die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen. Als er wat heftigere horroreffecten voorkomen leidt dit tot een PEGI 12 of PEGI 16.

Seks

Als dit pictogram voorkomt bij een spel met een PEGI 12-advies, kunnen personages seksueel getinte opmerkingen maken of uitdagend poseren. Bij een PEGI 16 game kan er sprake zijn van erotisch naakt of seks (waarbij geslachtsdelen niet zichtbaar zijn). Bij PEGI 18 wijst dit pictogram op expliciete seksuele activiteit. Aan beelden van niet-seksueel naakt hangt géén leeftijdsadvies.

Drugs

De game toont of verwijst naar het gebruik van illegale drugs, alcohol of tabak. Games met dit inhoudspictogram krijgen altijd het leeftijdsadvies PEGI 16 of PEGI 18.

Discriminatie

Als dit pictogram voorkomt, bevat een spel etnische, religieuze, nationalistische of andere stereotypes die aanzetten tot haat. Dit soort inhoud krijgt altijd een PEGI 18-classificatie en is in veel gevallen strafbaar.

Grof taalgebruik

Een game met dit pictogram bevat grof taalgebruik. In tegenstelling tot Kijkwijzer, waarbij grof taalgebruik niet tot een bepaalde leeftijd leidt, zorgt het bij PEGI voor een PEGI 12, PEGI 16 of PEGI 18. 

PEGI 3

PEGI 3 games zijn geschikt voor alle leeftijden. Een héél milde vorm van geweld kan voorkomen. De game bevat geen geluiden of beelden die jonge kinderen bang kunnen maken. Er is geen grof taalgebruik te horen of te lezen.

PEGI 7

Games met beelden of geluiden die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen, vallen in deze categorie. Een heel milde vorm van geweld (niet-realistisch geweld, zonder al te veel details) kan voorkomen in een game met een PEGI 7 advies.

PEGI 12

Games met iets explicieter geweld tegen fantasiepersonages, of met niet-realistisch geweld tegen menselijke personages, krijgen een PEGI 12 advies. Er kunnen wat scheldwoorden in zitten, of een beetje schunnige opmerkingen. Er komt geen seks in voor.

PEGI 16

Games krijgen een PEGI 16 advies als er geweld voorkomt dat er realistisch uitziet. Een personage reageert dan zoals iemand in het echt ook zou reageren op geweld. Ook kan er grof taalgebruik voorkomen, of seks, of het gebruik van alcohol, drugs en tabak.

PEGI 18

PEGI 18 wordt gebruikt wanneer het gaat om grof geweld, zinloos geweld, of geweld tegen weerloze personages (zoals kinderen of gijzelaars). De verheerlijking van illegaal drugsgebruik, gesimuleerd gokken, en expliciete seksuele activiteit leiden ook tot PEGI 18.

Gokken

De game bevat elementen die gokken aanmoedigen en aanleren. Het gaat hierbij om kansspelen die normaal gesproken voorkomen in casino's of speelzalen. Een aantal oudere spellen hebben dit pictogram in combinatie met een PEGI 12 of PEGI 16, maar sinds 2020 krijgen nieuwe spellen met dit soort inhoud altijd PEGI 18.

In-game aankopen

De game biedt spelers de mogelijkheid om digitale spullen of diensten te kopen met echt geld. Denk hierbij aan bonus levels of kleding voor je personage, maar ook aan virtuele munten of het uitschakelen van advertenties. 

Selecteer een taal