Klachtnummer: 051024.01
Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: televisieserie ‘Rutger leert stappen’, hierna te noemen: de Serie; de gecensureerde versie van de aflevering over een parenclub, hierna te noemen ‘de Gecensureerde Aflevering’ en de ongecensureerde versie van de aflevering over een parenclub, hierna te noemen ‘de Ongecensureerde Aflevering’. Beide afleveringen zijn uitgezonden op 23 oktober 2005; de Gecensureerde Aflevering vanaf 7:00 uur tot 21:15 uur en de Ongecensureerde Aflevering vanaf 21:15 uur tot 6:00 uur op 24 oktober 2005.
1. De procedure
Klaagster heeft op 24 oktober 2005 een klacht ingediend over de Afleveringen.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 6 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft bij brief van 15 december 2005 verweer gevoerd.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 18 januari 2006.
Namens Beklaagde verscheen de heer R. Brouwers ter zitting. Klaagster heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
De Serie is een informatief programma, waarin wekelijks wordt getoond op wat voor manier men uit kan gaan in de regio Rijnmond.
De serie is niet door Beklaagde geclassificeerd. Echter bij aanvang van zowel de Gecensureerde Aflevering als de Ongecensureerde Aflevering is een tweetal pictogrammen getoond, te weten 16 (leeftijdsclassificatie: ‘let op met kinderen tot 16 jaar’) en ‘voetjes’ (inhoudscategorie: ‘seks’)
3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorie seks.
Klaagster voert aan dat bij aanvang van zowel de Gecensureerde Aflevering als de Ongecensureerde Aflevering het 16 pictogram en het seks pictogram werden gevoerd, terwijl laatstgenoemde Aflevering vanaf 21:19 uur werd uitgezonden. Klaagster geeft aan dat dit in strijd met de regels is. Daarnaast geeft Klaagster aan
dat de Gecensureerde Aflevering ook nog enkele expliciete beelden bevatte die zij niet geschikt voor kijkers onder de 16 jaar acht.
4. Het verweer
In het verweerschrift voert Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
Beklaagde geeft aan dat zij door deze klacht voor het eerst te maken heeft met het NICAM en Kijkwijzer en dat zij geïnteresseerd is in een instructieve bijeenkomst, zodat zij in de toekomst beter voorbereid is op het gebruik van het Kijkwijzersysteem. Daarnaast stelt Beklaagde dat de Gecensureerde Aflevering en de Ongecensureerde Aflevering handelen over het uitgaan in een parenclub en dat dit zo terughoudend mogelijk in beeld is gebracht. Omdat Beklaagde begrijpt dat kijkers aan een dergelijke vorm van uitgaan aanstoot zouden kunnen nemen, heeft zij een aantal maatregelen getroffen. Bij beide Afleveringen is er gebruikt gemaakt van het 16 pictogram en het seks pictogram van Kijkwijzer. Daarnaast is voorafgaand aan de Afleveringen aangegeven dat de Afleveringen beelden bevatten die niet geschikt zijn voor kinderen. Tenslotte is er tijdens de Afleveringen door middel van een scroll de volgende tekst weergegeven: “Deze uitzending bevat beelden die niet geschikt zijn voor kinderen.” Tevens geeft Beklaagde aan dat er van pornografie geen sprake is.
Beklaagde stelt dat zij vanuit haar eigen normen en waarden de beelden niet geschikt vindt voor kinderen. Zij geeft vervolgens aan dat op grond van de Kijkwijzercriteria niet tot een Kijkwijzerclassificatie gekomen zou worden en dat de Afleveringen derhalve wel uitgezonden hadden mogen worden op de tijdstippen waarop deze uitgezonden zijn. Dit omdat volgens Beklaagde slechts sporadisch seksueel georiënteerd taalgebruik in de Afleveringen voorkomt. Daarnaast zijn er volgens Beklaagde geen seksuele handelingen zichtbaar die erop gericht zijn om de presentator, een ander persoon in de productie of de kijker op te winden. Volgens Beklaagde komen voorgenoemde elementen bij elkaar opgeteld niet vaak voor. Verder stelt Beklaagde dat er geen seksuele handelingen nadrukkelijk in beeld zijn gebracht en dat er tijdens seksuele handelingen nauwelijks details van genitaliën te zien zijn.
5. De mondelinge behandeling
Desgevraagd geeft Beklaagde aan dat zij graag een van haar werknemers tot Kijkwijzercodeur op wil laten leiden. Beklaagde ging ervan uit dat ‘Rutger leert stappen’ niet geclassificeerd hoefde te worden, daar dit een informatief programma is. De pictogrammen 16 en seks heeft men getoond zonder gebruik te maken van het Kijkwijzersysteem; er was derhalve sprake van “natte vinger werk”. Vervolgens geeft Beklaagde aan dat voorbeelden van andere uitgaansgelegenheden die Rutger bezoekt een salsafeest, een punkfeest en een studentenfeest zijn. Inmiddels zijn er 13 Afleveringen van het programma gemaakt, 7 dienen er nog uitgezonden te worden.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht.
De Klachtencommissie past het classificatieformulier 1.2 zelf toe op de Afleveringen en behandelt hieronder de relevante vragen.
Met betrekking tot beide afleveringen dient vraag 1.2.2. (Is het een reportage of documentaire?) met ‘ja’ beantwoord te worden.
De Gecensureerde Aflevering
Ten aanzien van de inhoudscategorie seks dient vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord te worden. Daarnaast dient vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtnaar?) met ‘Vaak’ te worden beantwoord. Hier doelt de Klachtencommissie onder andere op de scène waarin een man wordt gevraagd op welke politieke partij hij stemt terwijl hij wordt bevredigd door een vrouw, de scène waarin een vrouw wordt gevraagd voor welke voetbalclub zij is terwijl zij wordt bevredigd door een man en de scène waarin de presentator een body massage krijgt. De andere vragen ten aanzien van deze inhoudscategorie hoeven niet positief beantwoord te worden.
De overige inhoudscategorieën zijn op de gecensureerde Aflevering niet van toepassing.
De classificatie voor de Gecensureerde Aflevering komt hiermee uit op de classificatie 12, op basis van de inhoudscategorie seks, met de toevoeging voor grof taalgebruik (pictogram: schreeuwend mannetje).
De classificatie 12 heeft als consequentie dat de Serie conform artikel 5.1. Deelreglement Televisie alleen na 20.00 uur mag worden uitgezonden.
De Ongecensureerde Aflevering
Ten aanzien van de inhoudscategorie seks dient vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord te worden. Daarnaast dienen vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) en vraag 4.1.4. (Zijn de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld gebracht?) met ‘vaak’ worden beantwoord. Tenslotte dient vraag 4.1.5. (Zijn er tijdens de seksuele handelingen details van genitaliën te zien?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord te worden. Hier doelt de Klachtencommissie op de scènes genoemd bij de Gecensureerde versie, naast de scène waarin 4 mensen in “Café De Roze Vagina” aan het vrijen zijn, de scène waarin een vrouw die staand wordt bevredigd wordt geïnterviewd en de scène in de zogenoemde “massagetempel”.
De overige inhoudscategorieën zijn op de Ongecensureerde Aflevering niet van toepassing.
De classificatie voor de Ongecensureerde Aflevering komt hiermee uit op de classificatie 16, op basis van de inhoudscategorie seks, met de toevoeging voor grof taalgebruik.
De classificatie 16 heeft als consequentie dat de Serie conform artikel 5.1. Deelreglement Televisie alleen na 22.00 uur mag worden uitgezonden.
De Klachtencommissie is van mening dat hier sprake is van een serie in de zin van het Seriebeleid van het NICAM dat geldt vanaf 22 maart 2005, omdat de het gaat om een opvolgende reeks programmaonderdelen met onderlinge samenhang en dezelfde titel. De Klachtencommissie baseert dit op de definitie uit het nieuwe Deelreglement Televisie, dat goedgekeurd is door het Bestuur, en dat naar verwachting binnen enkele maanden inwerking zal treden.
Beklaagde mag de Serie daarom conform het Seriebeleid classificeren. Uit dit Seriebeleid blijkt dat Beklaagde de keuze heeft om de serie steekproefsgewijs te classificeren, met inachtneming van hetgeen is besloten door de Klachtencommissie in deze uitspraak, of om elke aflevering van de serie afzonderlijk te classificeren.
7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht gegrond. De Afleveringen zijn ten onrechte niet geclassificeerd.
De classificatie van de Gecensureerde Aflevering dient uit te komen op 12 op basis van seks met de toevoeging voor grof taalgebruik, de classificatie van de Ongecensureerde Aflevering dient uit te komen op 16 op basis van seks met de toevoegingen voor grof taalgebruik.
Beklaagde dient de Aflevering en derhalve de Serie al dan niet steekproefsgewijs, met inachtneming van deze uitspraak van de Klachtencommissie en hetgeen staat verwoord in het Seriebeleid, te classificeren.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder B Klachtenreglement van het NICAM over tot de maatregel van waarschuwing, nu het de eerste keer is dat er een klacht tegen Beklaagde gegrond is verklaard.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 15 februari 2006