Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Audiovisuele productie: uitzending op de zender ‘Sexview’ op 9 november 2008 om 15:53 uur, hierna te noemen: Het Programma 

1. De procedure
Klager heeft bij brief van 27 november 2008 een klacht ingediend met betrekking tot de uitzending van Beklaagde op 9 november 2008.

De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.

Beklaagde heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 6 januari 2009.

De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 13 januari 2008.

Namens Klager zijn ter zitting verschenen de heer M. Betzel en de heer M. Bremer. Namens beklaagde is ter zitting verschenen de heer R. Houtain. 

2. De bestreden audiovisuele productie
Op 9 november 2008 is op de zender Sexview om 15: 53 uur een deel van het programma met pornografische inhoud uitgezonden. Het Programma is van 15:53 uur tot 19.54 uur ongecodeerd uitgezonden. 

3. De klacht
Klager stelt dat medewerkers op 26 november 2008 eerder opgenomen beeldmateriaal nader hebben onderzocht. Daarbij is geconstateerd dat op 9 november 2008 vanaf 15.53 uur op het open kanaal expliciete pornografische beelden zijn vertoond.
Beklaagde heeft voor diverse programma’s toestemmingen van het Commissariaat voor de Media en is aangesloten bij het NICAM. Naar het oordeel van Klager is het volgens de geldende regels niet toegestaan dergelijke beelden uit te zenden op een open kanaal vóór 22:00 uur.
Klager verzoekt het NICAM om deze klacht in behandeling te nemen.

4. Het verweer
In zijn verweerschrift geeft Beklaagde het volgende, hierna kort weergegeven, aan.

Beklaagde zendt al vele jaren uit op 12 kanalen onder de naam Sexview. Alle zenders zijn volledig gecodeerd met uitzondering van Sexview Info. Op dat kanaal worden promotiebeelden uitgezonden op het open net van 11:00 uur tot 17:00 uur. Van 17:00 uur tot 11:00 uur wordt er ook op dit kanaal gecodeerd uitgezonden.

De bedrijfsvoering van Beklaagde is gebaseerd op de verkoop van smartcards die de programma’s decoderen.

Het programma waar de klacht zich op richt is uitgezonden op Sexview Info. Door een technische handeling had het Programma automatisch gecodeerd moeten worden. Deze technische handeling, die ervoor moet zorgen dat er geschakeld wordt tussen uitzending op het open net en gecodeerde uitzending, wordt verzorgd door Overon. Dit is een partner van France Telecom GlobeCast, met wie Beklaagde een contract heeft. Overon heeft naar Beklaagde toe altijd aangegeven dat er geen problemen waren bij de omschakeling.

Pas toen het NICAM in november 2008 contact opnam met Beklaagde, ontstond het vermoeden dat er buiten de wetenschap van Beklaagde, iets was fout gegaan bij de omschakeling van de open naar gecodeerde uitzending.

Nadat Beklaagde op de hoogte was gesteld van de fouten die leidde tot de uitzending van 9 november 2008, heeft hij besloten alle programma’s volledig te coderen, waardoor er in de toekomst geen risico meer zal zijn op dergelijke fouten. 

5. De mondelinge behandeling
Klager geeft aan dat zij in juli 2008 door het Ministerie voor Onderwijs Cultuur en Wetenschap op de hoogte is gesteld over klachten over Beklaagde, die zijn ingediend bij de Europese Commissie. Naar aanleiding van dit bericht heeft Klager de uitzendingen van Beklaagde extra ‘gemonitord’. Klager heeft enkele malen vastgesteld dat er pornografische beelden zijn uitgezonden op tijden dat dit volgens de Nederlandse regelgeving niet is toegestaan. De klacht richt zich op de uitzending van 9 november 2008.
Klager heeft kennis genomen van het verweer van Beklaagde. Hij is zich bewust van het feit dat Beklaagde het Programma niet met opzet ongecodeerd heeft uitgezonden. Evenwel is Beklaagde verantwoordelijk voor de uitzending van het Programma.
Klager geeft aan dat de Europese Commissie zich zeer kritisch opstelt en dat de geloofwaardigheid van het NICAM op het spel zou staan.

Beklaagde herhaalt dat hij er geen baat bij heeft om haar programma’s op het open net uit te zenden. Nadat de klachten bekend werden bij Beklaagde is besloten om de programma’s volledig gecodeerd uit te zenden.

Desgevraagd geeft Klager aan dat er elke dag wordt gemonitord. Er is erg veel materiaal dat bekeken moet worden. Op welk tijdstip en op welke datum programma’s worden bekeken, wordt niet exact vastgelegd, vanwege het ontbreken van een registratie.

Beklaagde geeft desgevraagd aan dat hij ook zelf de uitzendingen monitort, met uitzondering van de uitzendingen in het weekend.  

6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager ontvankelijk in zijn Klacht. De Klachtencommissie wenst daarbij op te merken dat van Klager, gezien de functie en taak die hij heeft, verwacht mag worden dat hij nauwkeurig registreert op welke datum en op welk tijdstip hij kennis neemt van bepaalde beelden. Beklaagde heeft tegen het in behandeling nemen van de klacht geen verweer gevoerd. Ware dat wel zo geweest, dan had het NICAM Klager moeten verzoeken aan de hand van een –thans ontbrekende- registratie aan te tonen op welke datum en op welk tijdstip Klager de productie exact heeft bekeken. Nu Klager te kennen heeft gegeven dat hij het Programma op 26 november 2008 heeft bekeken, gaat de Klachtencommissie uit van deze datum. 

Klager heeft verschillende stukken ingediend die betrekking hebben op klachten die bij de Europese Commissie zijn ontvangen en waarover correspondentie is geweest tussen Klager, het Ministerie van OCW en de Europese Commissie. De Klachtencommissie hecht eraan op te merken dat zij slechts oordeelt over de klacht van Klager; alleen deze klacht is immers formeel bij haar ingediend. De klacht heeft betrekking op de uitzending van 9 november 2008. Andere klachten, welke gemeld/ingediend zijn bij andere instanties, laat de Klachtencommissie buiten beschouwing.

De Klachtencommissie stelt vast dat Beklaagde aangesloten is bij het NICAM. Beklaagde is een bijzondere omroep, die zijn programma’s deels gecodeerd uitzendt, middels het systeem met smartcards. Voor omroepen die bij het NICAM zijn aangesloten geldt artikel 3.1 Deelreglement Televisie van het NICAM. Dat luidt als volgt: “De omroeporganisatie zendt programmaonderdelen met de leeftijdsclassificatie ‘let op met kinderen tot 12 jaar’ niet uit voor 20.00 uur en programmaonderdelen met de leeftijdsclassificatie ‘let op met kinderen tot 16 jaar’ niet uit voor 22.00 uur”.

Wat betreft de gecodeerde uitzendingen van Beklaagde is artikel 3.2 onder a. Deelreglement Televisie van toepassing: “Deze uitzendtijdstippen zijn niet van toepassing op de programmaonderdelen voor bijzondere omroep, indien aan de volgende voorwaarden is voldaan:
het programma is voorzien van een specifieke, technische voorziening voor ouderlijke controle (meestal pincode), waarmee het programma op elk gewenst moment kan worden afgesloten. 

De Klachtencommissie stelt vast dat Beklaagde, getuige de kopieën die Klager ter beschikking heeft gesteld, op 9 november 2008 van 15.53 uur tot 19.54 uur zijn programma ongecodeerd heeft uitgezonden. Dat wil zeggen dat het Programma voor een ieder toegankelijk was.

Nu het Programma ongecodeerd is uitgezonden, is artikel 3.1 Deelreglement Televisie van toepassing, evenals artikel 1.1 Algemeen Reglement NICAM. Dit artikel luidt als volgt: “De aangeslotene, die verantwoordelijk is voor de openbaarmaking van het audiovisueel product, classificeert dit product met behulp van het classificatiesysteem…” De Klachtencommissie stelt vast dat Beklaagde het Programma in het geheel niet heeft geclassificeerd.

Om vast te stellen op welk tijdstip het Programma uitgezonden kan worden, dient het geclassificeerd te worden. 

De Klachtencommissie heeft het thans geldende classificatieformulier toegepast op het Programma en behandelt hieronder de relevante vragen.

In de categorie seks moet vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd  taalgebruik voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar?) moet met ‘vaak’ worden beantwoord. Vraag 4.1.4. (Zijn de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld gebracht?) moet eveneens met ‘vaak’ worden beantwoord. Vraag 4.1.5. (Zijn er tijdens de seksuele handelingen details van genitaliën zichtbaar?) moet met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. 

Bovenstaande beantwoording leidt tot de leeftijdsclassificatie 16 op basis van seks.

De overige inhoudscategorieën zijn op het Programma niet van toepassing.

De leeftijdsclassificatie 16 heeft tot gevolg dat het Programma niet voor 22.00 uur op het open net uitgezonden had mogen worden. 

7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht van Klager gegrond. De classificatie van het Programma dient uit te komen op 16, op basis van seks en had niet voor 22.00 uitgezonden mogen worden.

De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder B Klachtenreglement van het NICAM over tot de maatregel van waarschuwing, nu het de eerste keer is dat er een klacht tegen Beklaagde gegrond is verklaard. 

Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend.


Hilversum, 30 januari 2009

Alle leeftijden

Het leeftijdsadvies Alle leeftijden (AL) geeft aan dat een film, serie of televisieprogramma géén schadelijke beelden bevat.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 6 jaar

Voor kinderen jonger dan 6 kan het schadelijk zijn om beelden te zien van geweld, enge dieren of fantasiefiguren (zoals monsters en heksen) of van verwondingen. Kinderen onder de 6 hebben nog veel moeite om het verschil tussen ‘echt’ en ‘nep’ te zien.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 9 jaar

Voor kinderen jonger dan 9 kan het schadelijk zijn om griezelige beelden te zien, geweld tegen kinderen of dieren, of slachtoffers van bijvoorbeeld een ramp of oorlog.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 12 jaar

Beelden van hard geweld, bloederige wonden, lijken, mensen of dieren die doodsbang zijn, of beelden van alcohol/drugs, discriminatie of seks kunnen schadelijk zijn voor kinderen jonger dan 12.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 14 jaar

Beelden van gevaarlijk gedrag (zoals stunts en challenges) kunnen schadelijk zijn voor jongeren onder de 14. Ook horrorfilms (zowel realistische als onrealistische) zijn mogelijk schadelijk.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 16 jaar

Beelden van heftig geweld, horror, (expliciete) seks en verheerlijking van alcohol en drugs kunnen schadelijk zijn voor pubers van rond de 16. Ze zijn op zoek naar hun eigen grenzen, en naar spanning en sensatie. De invloed van hun leeftijdsgenoten is groot.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 18 jaar

Het leeftijdsadvies 18 jaar geeft aan welke films en programma’s echt alléén voor volwassenen zijn.

Lees meer

Geweld

Er kunnen allerlei soorten geweld voorkomen in producties. Van slaan en schoppen tot schieten, martelen of seksueel geweld. De algemene regel is: hoe heftiger het geweld, hoe hoger de leeftijd. Ook wordt er gekeken naar hoe hard en hoe écht het geweld is, en of er bloed te zien is.

Lees meer

Angst

In de categorie angst kun je verschillende dingen tegenkomen: van verwondingen en lijken tot dierenleed, griezelige geluiden en horror. Maar ook aangrijpende beelden van zelfdoding of zelfbeschadiging. Net zoals bij geweld geldt: hoe echter en duidelijker iets in beeld komt, hoe hoger de leeftijd.

Lees meer

Seks

Het zien van seks kan jongeren, die hun (seksuele) identiteit aan het ontwikkelen zijn, een verkeerd beeld geven van wat 'normaal' is. Hoe ver een seksuele handeling gaat, en hoe vaak en duidelijk het in beeld komt, bepaalt het uiteindelijke leeftijdsadvies.

Lees meer

Grof taalgebruik

Grof taalgebruik gaat over grove woorden, schuttingtaal, schelden of vloeken. Kinderen kunnen hier een voorbeeld aan nemen en het nadoen of overnemen.

Lees meer

Discriminatie

Discriminatie is elke uitspraak of uitdrukking die bepaalde (groepen) mensen als ‘minder’ afschildert, bijvoorbeeld op basis van huidskleur, religie, seksuele geaardheid, geslacht of gender, nationaliteit, etc. Als dit in een productie voorkomt en de discriminerende uitspraak of actie wordt niet direct afgekeurd of afgestraft, dan wordt het pictogram voor discriminatie getoond.

Lees meer

Roken, alcohol en drugs

Als in een film of serie wordt gerookt, veel alcohol wordt gedronken of drugs worden gebruikt, dan krijgt het een Kijkwijzer symbool voor roken, alcohol en drugs. Jongeren kunnen het als iets normaals gaan zien, of zelfs als iets om uit te proberen.

Lees meer

Gevaarlijke challenges of stunts

Het pictogram voor gevaarlijk gedrag geeft aan dat er gevaarlijke challenges of stunts voorkomen.

Lees meer

Geweld

De game bevat geweld. In spellen met PEGI 7 gaat het om niet-realistisch of niet-expliciet geweld. Games in de leeftijdscategorie PEGI 12 kunnen realistisch geweld bevatten tegen fantasiepersonages, en niet-realistisch geweld tegen menselijke personages. In games met een PEGI 16 of PEGI 18 zit steeds realistischer geweld, vaak met bloed.

Angst

Dit pictogram komt voor bij spellen met een PEGI 7-advies als ze beelden of geluiden bevatten die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen. Als er wat heftigere horroreffecten voorkomen leidt dit tot een PEGI 12 of PEGI 16.

Seks

Als dit pictogram voorkomt bij een spel met een PEGI 12-advies, kunnen personages seksueel getinte opmerkingen maken of uitdagend poseren. Bij een PEGI 16 game kan er sprake zijn van erotisch naakt of seks (waarbij geslachtsdelen niet zichtbaar zijn). Bij PEGI 18 wijst dit pictogram op expliciete seksuele activiteit. Aan beelden van niet-seksueel naakt hangt géén leeftijdsadvies.

Drugs

De game toont of verwijst naar het gebruik van illegale drugs, alcohol of tabak. Games met dit inhoudspictogram krijgen altijd het leeftijdsadvies PEGI 16 of PEGI 18.

Discriminatie

Als dit pictogram voorkomt, bevat een spel etnische, religieuze, nationalistische of andere stereotypes die aanzetten tot haat. Dit soort inhoud krijgt altijd een PEGI 18-classificatie en is in veel gevallen strafbaar.

Grof taalgebruik

Een game met dit pictogram bevat grof taalgebruik. In tegenstelling tot Kijkwijzer, waarbij grof taalgebruik niet tot een bepaalde leeftijd leidt, zorgt het bij PEGI voor een PEGI 12, PEGI 16 of PEGI 18. 

PEGI 3

PEGI 3 games zijn geschikt voor alle leeftijden. Een héél milde vorm van geweld kan voorkomen. De game bevat geen geluiden of beelden die jonge kinderen bang kunnen maken. Er is geen grof taalgebruik te horen of te lezen.

PEGI 7

Games met beelden of geluiden die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen, vallen in deze categorie. Een heel milde vorm van geweld (niet-realistisch geweld, zonder al te veel details) kan voorkomen in een game met een PEGI 7 advies.

PEGI 12

Games met iets explicieter geweld tegen fantasiepersonages, of met niet-realistisch geweld tegen menselijke personages, krijgen een PEGI 12 advies. Er kunnen wat scheldwoorden in zitten, of een beetje schunnige opmerkingen. Er komt geen seks in voor.

PEGI 16

Games krijgen een PEGI 16 advies als er geweld voorkomt dat er realistisch uitziet. Een personage reageert dan zoals iemand in het echt ook zou reageren op geweld. Ook kan er grof taalgebruik voorkomen, of seks, of het gebruik van alcohol, drugs en tabak.

PEGI 18

PEGI 18 wordt gebruikt wanneer het gaat om grof geweld, zinloos geweld, of geweld tegen weerloze personages (zoals kinderen of gijzelaars). De verheerlijking van illegaal drugsgebruik, gesimuleerd gokken, en expliciete seksuele activiteit leiden ook tot PEGI 18.

Gokken

De game bevat elementen die gokken aanmoedigen en aanleren. Het gaat hierbij om kansspelen die normaal gesproken voorkomen in casino's of speelzalen. Een aantal oudere spellen hebben dit pictogram in combinatie met een PEGI 12 of PEGI 16, maar sinds 2020 krijgen nieuwe spellen met dit soort inhoud altijd PEGI 18.

In-game aankopen

De game biedt spelers de mogelijkheid om digitale spullen of diensten te kopen met echt geld. Denk hierbij aan bonus levels of kleding voor je personage, maar ook aan virtuele munten of het uitschakelen van advertenties. 

Selecteer een taal