Klachtnummer: 070211.01
Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: DVD ‘Transamerica’, hierna te noemen: de Film
1. De procedure
Klager heeft op 11 februari 2007 een klacht ingediend over de Film.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft bij brief van 4 april 2007 verweer gevoerd.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 18 april 2007.
Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn standpunt mondeling toe te lichten.
Klaagster is ter zitting verschenen.
2. De bestreden audiovisuele productie
De film gaat over een transseksuele vrouw. Zij ontdekt dat zij vroeger een zoon verwekt heeft toen ze nog als man leefde. Ze haalt haar zoon uit de gevangenis en reist met hem naar Los Angeles.
De Film is geclassificeerd met het classificatieformulier 4.0. van het NICAM, en is uitgekomen op ‘let op met kinderen tot 6 jaar’ (6) met de inhoudspictogrammen voor geweld (vuistje) en grof taalgebruik (schreeuwend mannetje).
3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorieën geweld, seks, drugs en grof taalgebruik.
Klaagster is van mening dat de film minstens de classificatie 12 jaar en ouder (12) zou moeten hebben vanwege expliciete scènes met (homo) prostitutie, seksueel misbruik, het tonen van het geslachtsdeel van de transseksuele vader terwijl hij plast en drugsgebruik.
4. Het verweer
In het verweerschrift voert Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
Beklaagde vindt het feit dat een enkele klacht voldoende is om zowel het Nicam als A-film in actie te krijgen, niet bepaald realistisch. Beklaagde meent dat de drempel om tot klachtenbehandeling over te gaan, verhoogd moet worden naar minimaal tien.
5. De mondelinge behandeling
Klaagster licht tijdens de mondelinge behandeling toe waarom de film volgens haar de classificatie 12, eigenlijk liever 16, zou moeten hebben. Zij vindt de film een mooie film voor volwassenen. Uit de omslag van de DVD blijkt niet dat in de film thema’s als mannelijke prostitutie, seksueel misbruik van minderjarigen en incestueuze scènes te zien zijn. Klaagster heeft deze film gekeken met twee dochters van 12 en 15 en twee vriendinnetjes van 10 en 12.
Geen van genoemde scènes bevatten expliciete seks maar zijn volgens klaagster schokkend voor jonge kinderen omdat ze allerlei vragen oproepen over vormen van seksualiteit waar kinderen op deze leeftijd nog niet aan toe zijn. De kinderen waren hevig geschokt door sommige scènes uit de film en wilden er niet over praten en de film zo snel mogelijk vergeten. De seksscènes in de film zijn volgens Kijkwijzer slechts incidenteel en niet expliciet. Klaagster zou het hier mee eens zijn als het zou gaan om ‘normale seks’ tussen personen. Kijkwijzer maakt geen enkel onderscheid tussen ‘normale seks’ en buitengewone vormen van seks. De scène waarin de vrachtwagenchauffeur bevredigd wordt, shockeerde het meest. De suggestie roept veel vragen op die kinderen niet kunnen bevatten. Zij vinden seks van hun ouders al vies.
Klaagster is van mening dat de omschrijving van seksualiteit bij Kijkwijzer onvolledig en niet consequent is. Klaagster citeert vervolgens de mogelijk schadelijke gevolgen van seks zoals deze vermeld staan in ‘Kijkwijzer 1.2. een verantwoording’.
Klaagster heeft ook de ‘Ouders van nu’ advieslijn gebeld. De pedagoge van de ‘Ouders van nu’ advieslijn heeft uitleg gegeven over de ontwikkelingsfase van kinderen en de wijze waarop seks hierin past. De pedagoge meende onder andere dat kinderen van 12 jaar nog te jong zijn om deze film te zien. Desgevraagd geeft Klaagster aan dat de pedagoge de Film niet heeft bekeken.
De codeur die de film geclassificeerd heeft, ontbrak het, volgens klaagster, aan inzicht in de kinderpsyche. Op deze wijze biedt het systeem naar de mening van klaagster, geen houvast voor ouders en wordt het wekelijkse videoavondje een hachelijke zaak.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager ontvankelijk in zijn klacht.
De Klachtencommissie is van mening dat het door Beklaagde gestelde in het verweerschrift niet aangemerkt kan worden als inhoudelijk verweer tegen de klacht zoals deze door Klaagster is ingediend.
Uit het gestelde in het verweerschrift van Beklaagde blijkt onvrede over de gang van zaken en de gevolgde procedure in deze kwestie. Een oordeel daarover, valt evenwel niet binnen de competentie van de Klachtencommissie.
De Klachtencommissie heeft het classificatieformulier 4.0 toegepast op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen. Deze versie van het vragenformulier is sinds 11 september 2006 in werking en verschilt inhoudelijk nauwelijks van versie 1.2 Versie 4.0 kent een efficiëntere routing. Dit komt onder andere doordat vragen, die niet tot een hogere classificatie leiden, wegvallen tijdens het invullen. Ook zijn er vragen samengevoegd. Deze technische aanpassingen hebben echter geen invloed op de uiteindelijke classificatie. De Klachtencommissie behandelt hieronder de relevante vragen.
In de inhoudscategorie geweld moet vraag 2.2.1. (Komen in de productie één of meerdere vormen van fysiek geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) moet met ‘nee’ beantwoord worden. Vraag 2.4.1. (Zijn er beelden van verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moet met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. Vraag 2.4.2. (Zijn er beelden van ernstige verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moet met ‘nee’ beantwoord worden.
Bij de beantwoording van bovenstaande vragen doelt de Klachtencommissie op de scène waarin de stiefvader en stiefzoon met elkaar op de vuist gaan.
De beantwoording van bovengenoemde vragen leidt tot de classificatie 6 op basis van geweld.
In de inhoudscategorie angst moet vraag 3.1.1. (Zijn er beelden van zeer angstige mensen?) met ‘nooit’ beantwoord worden. Vraag 3.3.1. (Komen er verwondingen voor?) moet met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. Vraag 3.3.2. (Komen er ernstige verwondingen voor in de productie?) moet met ‘nee’ beantwoord worden, op grond van de onder geweld genoemde scène met de stiefvader en stiefzoon. Ten slotte moet vraag 3.4.1. (Spelen de angstwekkende situaties zich af in een voor kinderen alledaagse/gewone omgeving?) met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de leeftijdsclassificatie 6 op basis van angst.
In de inhoudscategorie seks moet vraag 4.1.1. (Komt er in de productie seksueel georiënteerd taalgebruik voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt hiermee op de scène waarin de stiefzoon zijn stiefvader omhelst en vraagt of hij zijn mond en kont gemist heeft. Vraag 4.1.2. (Hoe vaak zijn er seksuele handelingen zichtbaar) moet met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt hiermee onder andere op de scène waarin de jongen de vrachtwagenchauffeur met de mond zal bevredigen.
Vraag 4.1.3. (Komen het seksueel taalgebruik en de seksuele handelingen bij elkaar opgeteld vaak voor?) moet met ‘nee’ beantwoord te worden. Vragen 4.1.4. (Zijn de seksuele handelingen op nadrukkelijke wijze in beeld gebracht?) en 4.1.5. (Zijn er tijdens de seksuele handelingen details van genitaliën zichtbaar?) moeten met ‘nooit’ beantwoord worden.
Bovenstaande beantwoording leidt tot de classificatie Alle Leeftijden op basis van seks.
Ten aanzien van drugs moet vraag 6.1.1. (Komt er harddrugs-, overmatig softdrugsgebruik of overmatig alcoholgebruik in de productie voor?) met ‘1 of enkele keren’ beantwoord worden. In de film wordt een opiumpijp gerookt en de jongen gebruikt pillen. Vraag 6.1.2. (Wordt het harddrugsgebruik, overmatig softdrugsgebruik, of overmatig alcoholgebruik in een gunstig daglicht geplaatst?) moet met ‘nee’ beantwoord worden. Vraag 6.1.3. (Wordt harddrugsgebruik, overmatig softdrugs- of overmatig drankgebruik expliciet afgeraden?) moet met ‘nee’ beantwoord worden. De Klachtencommissie wenst op te merken dat er over de beantwoording van deze vraag lang gesproken is tijdens de zitting. Onder expliciet afraden wordt verstaan dat in de productie duidelijk wordt gezegd dat harddrugsgebruik of overmatig softdrugsgebruik /- alcoholgebruik niet goed is. Hoewel de transseksuele vader een enkele keer aangeeft dat hij liever niet heeft dat zijn zoon drugs gebruikt, is dit naar het oordeel van de Klachtencommissie geen expliciet afraden.
Voor de inhoudscategorie harddrugs-, overmatig softdrugsgebruik en overmatig alcoholgebruik komt de classificatie van de film derhalve uit op 12.
Tot slot moet vraag 7.1.1. (Komt er in de productie grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal) voor?) met ‘ja’ beantwoord worden.
De hoogste leeftijdsclassificatie is bepalend voor de uiteindelijke classificatie, die daardoor uitkomt op 12 op basis van drugs- en alcoholgebruik met als toevoeging grof taalgebruik.
7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht gegrond. De classificatie van de Film dient uit te komen op 12, op basis van drugs- en alcoholgebruik.
Beklaagde dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 12 in combinatie met het inhoudspictogram voor drugs- en alcoholgebruik voor de Film zelf alsnog door middel van het invullen van het classificatieformulier versie 4.0 in te voeren in de database van het NICAM.
Beklaagde dient bij de eerstvolgende release van de DVD/Video ervoor te zorgen dat de inlay de correcte classificatie vertoont. Indien er tussentijds een herdruk van de omslag plaatsvindt, dient deze de correcte classificatie te vermelden. Tevens dient Beklaagde er zorg voor te dragen dat alle eventuele reclame- en overige uitingen met betrekking tot de DVD de correcte classificatie vermelden.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde, nu er in eerdere uitspraken (klachtnr. 040727.01 Love Object; 060719.01 Elephant; en 060209.01 Madelief) jegens Beklaagde een boete is opgelegd. Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn.
De Sanctierichtlijn gaat uit van twee soorten overtredingen, te weten categorie A: ‘inhoudelijke overtredingen’ en categorie B, ‘overtredingen in de uitvoering’. De hoogte van de boete wordt vastgesteld door middel van een puntensysteem. De overtreding van Beklaagde valt onder categorie A. Beklaagde is een landelijk opererende DVD- en videodistributeur, waarvoor elk punt in categorie A € 2000,- bedraagt.
De boete komt derhalve uit op € 2000,-.
Het hierboven genoemde bedrag dient door Beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt gescheiden toegezonden.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de
Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 1 juni 2007
