Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) 

Audiovisuele productie: documentaire ‘True Life: I’m a Chrystal Meth Addict’, uitgezonden op 9 maart 2008 om 9.30 uur, hierna te noemen: de Documentaire 

1. De procedure
Klager heeft op dinsdag 11 maart 2008 een klacht ingediend over de Documentaire.

De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.

Beklaagde heeft bij brief van 31 maart 2008 verweer gevoerd.

De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 16 april 2008.

Klager is ter zitting verschenen. Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten. 

2. De bestreden audiovisuele productie
In de documentaire worden twee aan drugs verslaafde personen geportretteerd.

De Documentaire was ten tijde van de klacht niet geclassificeerd. 

3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorie harddrugs-overmatig softdrugsgebruik en overmatig alcoholgebruik (drugs).

Zondagochtend rond 9.30 uur zond MTV een documentaire uit over drugsverslaafde jongeren. Uitvoerig werd in beeld gebracht hoe zij zich intraveneus injecteerden en hoe gelukzalig zij daarbij keken. De teksten waren politiek correct: de gezondheid beschadigende effecten van drugs kwamen ruim aan bod. Echter, op het moment van uitzenden kun je verwachten dat er veel jonge kinderen zitten te kijken, zonder dat hun ouders in de buurt zijn en zonder dat zij de ondertiteling kunnen lezen of de Engelse tekst kunnen begrijpen. Blijven de beelden over van jongeren die zich inspoten of ingespoten werden en die daarbij een grote mate van geluk leken te ervaren. Klager vindt dit schandalig. Dit kan volgens Klager absoluut schade aanrichten. 

4. Het verweer
In het verweerschrift voert Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.

Naar aanleiding van de klacht heeft Beklaagde de betreffende aflevering eerst geclassificeerd. Alle afleveringen van de ‘True Life’ reeks waren al eerder beoordeeld maar gaven geen aanleiding tot classificatie. De classificatie waaraan Beklaagde de aflevering alsnog heeft onderworpen kwam uit op Alle Leeftijden (AL). Beklaagde stelt zich op het standpunt dat de serie juist beoordeeld is en derhalve niet tot een sanctie zou moeten leiden om de volgende redenen: 1. Het drugsgebruik wordt niet in een gunstig daglicht geplaatst. De armoede, eenzaamheid, het verdriet en de wanhoop worden sterk belicht. Deze beelden nodigen allerminst uit tot het gebruiken van drugs. 2. In de aflevering wordt door meerdere personen het drugsgebruik expliciet afgeraden. Zo zegt de moeder tegen haar verslaafde dochter dat ze aan de drugs dood zal gaan als ze niet ophoudt en waarschuwt zelfs het verslaafde meisje nooit met drugs te beginnen omdat het je leven zal verwoesten.

Beklaagde ontkent niet dat in de Serie nare en rauwe beelden worden getoond, maar dat betekent volgens Beklaagde niet dat dit leidt tot een hogere classificatie dan AL.

Klager voert aan dat jonge kinderen de Engelse taal niet kunnen begrijpen en de ondertiteling niet kunnen lezen. Bij een zender waar de voertaal hoofdzakelijk Engels is, lijkt dit geen argument.

Alhoewel Beklaagde de mening van Klager niet deelt en zich op het standpunt stelt dat de serie juist is beoordeeld, is Beklaagde er uiteraard niet op uit om jeugdige kijkers op enige manier te shockeren. Beklaagde zal bij het eventueel herhalen van deze aflevering dan ook zeker rekening houden met het argument van de Klager en de aflevering dan ook niet meer voor 20.00 uur uitzenden. 

5. De mondelinge behandeling
Desgevraagd geeft Klager aan dat hij met verbijstering heeft gekeken naar de Documentaire. Klager heeft groot bezwaar tegen de classificatie AL. Op zondagochtend kijken vooral jonge kinderen televisie en bij een zender als die van Beklaagde, gaat het juist om de beelden en minder om het gesproken woord. De boodschap van de Documentaire is niet eenduidig anti drugs. Klager is van mening dat de boodschap ambivalent is, misschien zelfs adverterend.
Klager geeft tevens aan dat hij het verweerschrift tegenstrijdig vindt. Beklaagde geeft aan dat de Documentaire de classificatie AL moet hebben, maar zegt tegelijkertijd toe de Documentaire niet meer voor 20.00 uur uit te zenden omdat ze niet wil shockeren.
Klager geeft desgevraagd aan dat de Documentaire beter de classificatie 16 zou moeten hebben.

6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager ontvankelijk in zijn klacht.

De Klachtencommissie overweegt het volgende. Beklaagde geeft in haar verweerschrift aan dat de Documentaire onderdeel is van een serie en dat alle

afleveringen zijn beoordeeld. Echter, sinds 1 januari 2007 is het verplicht om ook Alle Leeftijden programma’s in de database op te nemen. Deze regel is gecommuniceerd in nieuwsbrief 12/2006, en herhaald in nieuwsbrief 13/2007. Met deze regel is de mogelijkheid om te volstaan met een beoordeling, ingetrokken.

Voorts geeft Beklaagde aan dat de Documentaire een aflevering is van een serie. Echter, uit de gegevens van de database van het NICAM blijkt dat niet. Er stond op 11 maart 2008, het moment dat de klacht werd ingediend, één productie in de database van het NICAM met de titel: ‘True Life: I`m a gun owner’. Deze productie staat aangemerkt als documentaire. Beklaagde heeft op 27 maart 2008, nadat zij de klacht van Klager had ontvangen, de Documentaire toegevoegd aan de database.
Ten tijde van het uitzenden van de Documentaire op 9 maart 2008 was de Documentaire echter niet geclassificeerd. 

De Klachtencommissie heeft het classificatieformulier 4.1 toegepast op de Documentaire en behandelt hieronder de relevante vragen. 

In de categorie drugs moet vraag 6.1.1. (Komt er (a) harddrugs- (b) overmatig softdrugsgebruik of (c) overmatig alcoholgebruik in de productie voor?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. Hierbij wijst de Klachtencommissie op de beelden van de geportretteerde verslaafde jongeren die meerdere keren zichtbaar drugs inspuiten of snuiven. Vraag 6.1.2. (wordt het harddrugsgebruik, overmatig softdrugsgebruik of het overmatig alcohol gebruik in een gunstig daglicht geplaatst?) moet met ‘nee’ worden beantwoord. In de documentaire is zichtbaar dat de drugs een kick geeft, maar de negatieve gevolgen worden ook getoond, zoals één van de verslaafden die vertelt dat hij tanden heeft verloren en paranoïde is. Vraag 6.1.3. (Wordt het hardrugsgebruik, overmatig softdrugsgebruik of overmatig alcoholgebruik expliciet afgeraden?) moet naar de mening van de Klachtencommissie met ‘nee’ beantwoord worden. Bij de beantwoording van deze vraag dient niet alleen op de tekst (van hoofdpersonen, interviewers, voice-overs etc.), maar net zo goed op de beelden gelet te worden. In de Documentaire is heel vaak daadwerkelijk drugsgebruik te zien. Er worden drie mensen gevolgd die drugs gebruiken. De moeder van een van de verslaafden zegt weliswaar tijdens een emotionele ruzie tegen haar dochter: “One day it’s gonna kill you and you know it”, maar dat is onvoldoende om te kunnen stellen dat het drugsgebruik in de Documentaire expliciet wordt afgeraden. Er wordt immers door meerdere jongeren veelvuldig drugs gebruikt, op verschillende manieren en op verschillende momenten. De Klachtencommissie is van mening dat onder de term ‘het drugsgebruik’ in vraag 6.1.3. moet worden verstaan: het drugsgebruik dat in de productie voorkomt.
Ook de commentator raadt het drugsgebruik niet expliciet af. De toon van het verslag is neutraal.

Bovenstaande beantwoording leidt tot de classificatie12. 

Vraag 7.1. (Komt er in de productie grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal) voor?) moet met ‘nee’ worden beantwoord. Al het grove taalgebruik wordt namelijk weggepiept. 

De overige inhoudscategorieën zijn op de Documentaire niet van toepassing.

Op grond van het bovenstaande wordt de classificatie van de Documentaire 12 op basis van drugs met de toevoeging grof taalgebruik.

De classificatie 12 heeft als consequentie dat de Documentaire alleen na 20:00 uur mag worden uitgezonden. 

7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht gegrond. De classificatie van de Documentaire dient uit te komen op 12 op basis van drugs,  met de toevoeging grof taalgebruik.

Beklaagde dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 12 in combinatie met het inhoudspictogram voor drugs voor de Documentaire zelf alsnog door middel van het invullen van het classificatieformulier versie 1.2 in te voeren in de database van het NICAM. 

De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde, nu er in eerdere uitspraken jegens Beklaagde klachten gegrond zijn verklaard. Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie uitgegaan van de Sanctierichtlijn.

De onderhavige overtreding valt binnen de categorie A ‘Inhoudelijke overtredingen’; de Documentaire zijn niet geclassificeerd. Beklaagde is een landelijk opererende omroep, waarvoor elk punt € 2000 is. Het ten onrechte niet classificeren van de Documentaire brengt volgens de Sanctierichtlijn zes punten met zich mee; voor Beklaagde zou dit uitkomen op een boete van € 12.000,-.  

De boete komt derhalve uit op € 12.000,-.

Het hierboven genoemde bedrag dient door Beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt gescheiden toegezonden.

Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de
Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.

 

Hilversum, 30 mei 2008

Alle leeftijden

Het leeftijdsadvies Alle leeftijden (AL) geeft aan dat een film, serie of televisieprogramma géén schadelijke beelden bevat.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 6 jaar

Voor kinderen jonger dan 6 kan het schadelijk zijn om beelden te zien van geweld, enge dieren of fantasiefiguren (zoals monsters en heksen) of van verwondingen. Kinderen onder de 6 hebben nog veel moeite om het verschil tussen ‘echt’ en ‘nep’ te zien.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 9 jaar

Voor kinderen jonger dan 9 kan het schadelijk zijn om griezelige beelden te zien, geweld tegen kinderen of dieren, of slachtoffers van bijvoorbeeld een ramp of oorlog.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 12 jaar

Beelden van hard geweld, bloederige wonden, lijken, mensen of dieren die doodsbang zijn, of beelden van alcohol/drugs, discriminatie of seks kunnen schadelijk zijn voor kinderen jonger dan 12.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 14 jaar

Beelden van gevaarlijk gedrag (zoals stunts en challenges) kunnen schadelijk zijn voor jongeren onder de 14. Ook horrorfilms (zowel realistische als onrealistische) zijn mogelijk schadelijk.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 16 jaar

Beelden van heftig geweld, horror, (expliciete) seks en verheerlijking van alcohol en drugs kunnen schadelijk zijn voor pubers van rond de 16. Ze zijn op zoek naar hun eigen grenzen, en naar spanning en sensatie. De invloed van hun leeftijdsgenoten is groot.

Lees meer

Mogelijk schadelijk tot 18 jaar

Het leeftijdsadvies 18 jaar geeft aan welke films en programma’s echt alléén voor volwassenen zijn.

Lees meer

Geweld

Er kunnen allerlei soorten geweld voorkomen in producties. Van slaan en schoppen tot schieten, martelen of seksueel geweld. De algemene regel is: hoe heftiger het geweld, hoe hoger de leeftijd. Ook wordt er gekeken naar hoe hard en hoe écht het geweld is, en of er bloed te zien is.

Lees meer

Angst

In de categorie angst kun je verschillende dingen tegenkomen: van verwondingen en lijken tot dierenleed, griezelige geluiden en horror. Maar ook aangrijpende beelden van zelfdoding of zelfbeschadiging. Net zoals bij geweld geldt: hoe echter en duidelijker iets in beeld komt, hoe hoger de leeftijd.

Lees meer

Seks

Het zien van seks kan jongeren, die hun (seksuele) identiteit aan het ontwikkelen zijn, een verkeerd beeld geven van wat 'normaal' is. Hoe ver een seksuele handeling gaat, en hoe vaak en duidelijk het in beeld komt, bepaalt het uiteindelijke leeftijdsadvies.

Lees meer

Grof taalgebruik

Grof taalgebruik gaat over grove woorden, schuttingtaal, schelden of vloeken. Kinderen kunnen hier een voorbeeld aan nemen en het nadoen of overnemen.

Lees meer

Discriminatie

Discriminatie is elke uitspraak of uitdrukking die bepaalde (groepen) mensen als ‘minder’ afschildert, bijvoorbeeld op basis van huidskleur, religie, seksuele geaardheid, geslacht of gender, nationaliteit, etc. Als dit in een productie voorkomt en de discriminerende uitspraak of actie wordt niet direct afgekeurd of afgestraft, dan wordt het pictogram voor discriminatie getoond.

Lees meer

Roken, alcohol en drugs

Als in een film of serie wordt gerookt, veel alcohol wordt gedronken of drugs worden gebruikt, dan krijgt het een Kijkwijzer symbool voor roken, alcohol en drugs. Jongeren kunnen het als iets normaals gaan zien, of zelfs als iets om uit te proberen.

Lees meer

Gevaarlijke challenges of stunts

Het pictogram voor gevaarlijk gedrag geeft aan dat er gevaarlijke challenges of stunts voorkomen.

Lees meer

Geweld

De game bevat geweld. In spellen met PEGI 7 gaat het om niet-realistisch of niet-expliciet geweld. Games in de leeftijdscategorie PEGI 12 kunnen realistisch geweld bevatten tegen fantasiepersonages, en niet-realistisch geweld tegen menselijke personages. In games met een PEGI 16 of PEGI 18 zit steeds realistischer geweld, vaak met bloed.

Angst

Dit pictogram komt voor bij spellen met een PEGI 7-advies als ze beelden of geluiden bevatten die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen. Als er wat heftigere horroreffecten voorkomen leidt dit tot een PEGI 12 of PEGI 16.

Seks

Als dit pictogram voorkomt bij een spel met een PEGI 12-advies, kunnen personages seksueel getinte opmerkingen maken of uitdagend poseren. Bij een PEGI 16 game kan er sprake zijn van erotisch naakt of seks (waarbij geslachtsdelen niet zichtbaar zijn). Bij PEGI 18 wijst dit pictogram op expliciete seksuele activiteit. Aan beelden van niet-seksueel naakt hangt géén leeftijdsadvies.

Drugs

De game toont of verwijst naar het gebruik van illegale drugs, alcohol of tabak. Games met dit inhoudspictogram krijgen altijd het leeftijdsadvies PEGI 16 of PEGI 18.

Discriminatie

Als dit pictogram voorkomt, bevat een spel etnische, religieuze, nationalistische of andere stereotypes die aanzetten tot haat. Dit soort inhoud krijgt altijd een PEGI 18-classificatie en is in veel gevallen strafbaar.

Grof taalgebruik

Een game met dit pictogram bevat grof taalgebruik. In tegenstelling tot Kijkwijzer, waarbij grof taalgebruik niet tot een bepaalde leeftijd leidt, zorgt het bij PEGI voor een PEGI 12, PEGI 16 of PEGI 18. 

PEGI 3

PEGI 3 games zijn geschikt voor alle leeftijden. Een héél milde vorm van geweld kan voorkomen. De game bevat geen geluiden of beelden die jonge kinderen bang kunnen maken. Er is geen grof taalgebruik te horen of te lezen.

PEGI 7

Games met beelden of geluiden die angstaanjagend kunnen zijn voor jongere kinderen, vallen in deze categorie. Een heel milde vorm van geweld (niet-realistisch geweld, zonder al te veel details) kan voorkomen in een game met een PEGI 7 advies.

PEGI 12

Games met iets explicieter geweld tegen fantasiepersonages, of met niet-realistisch geweld tegen menselijke personages, krijgen een PEGI 12 advies. Er kunnen wat scheldwoorden in zitten, of een beetje schunnige opmerkingen. Er komt geen seks in voor.

PEGI 16

Games krijgen een PEGI 16 advies als er geweld voorkomt dat er realistisch uitziet. Een personage reageert dan zoals iemand in het echt ook zou reageren op geweld. Ook kan er grof taalgebruik voorkomen, of seks, of het gebruik van alcohol, drugs en tabak.

PEGI 18

PEGI 18 wordt gebruikt wanneer het gaat om grof geweld, zinloos geweld, of geweld tegen weerloze personages (zoals kinderen of gijzelaars). De verheerlijking van illegaal drugsgebruik, gesimuleerd gokken, en expliciete seksuele activiteit leiden ook tot PEGI 18.

Gokken

De game bevat elementen die gokken aanmoedigen en aanleren. Het gaat hierbij om kansspelen die normaal gesproken voorkomen in casino's of speelzalen. Een aantal oudere spellen hebben dit pictogram in combinatie met een PEGI 12 of PEGI 16, maar sinds 2020 krijgen nieuwe spellen met dit soort inhoud altijd PEGI 18.

In-game aankopen

De game biedt spelers de mogelijkheid om digitale spullen of diensten te kopen met echt geld. Denk hierbij aan bonus levels of kleding voor je personage, maar ook aan virtuele munten of het uitschakelen van advertenties. 

Selecteer een taal