Beslissing van de Klachtencommissie van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)
Audiovisuele productie: bioscoopfilm ‘Terug naar de Kust’, hierna te noemen: de Film
1. De spoedprocedure
Klaagster heeft op 13 november 2009 een klacht ingediend over de Film, aangevuld bij e-mail van 21 november 2009. De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 5 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen. Beklaagde heeft bij e-mail van 8 december 2009 verweer gevoerd.
De leden van de Klachtencommissie en de medewerkers van het secretariaat hebben op 16 december 2009 van de film kennis genomen tijdens een screening op het kantoor van Beklaagde. De Klachtencommissie heeft vervolgens de klacht behandeld in haar zitting van 16 december 2009. Klaagster heeft, na deugdelijke oproeping, geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid haar standpunt mondeling toe te lichten. Beklaagde is ter zitting verschenen.
2. De bestreden audiovisuele productie
De Film gaat over een vrouw die bedreigd wordt. Zij gaat op zoek naar de dader. De Film is door Beklaagde geclassificeerd met behulp van het thans geldende NICAM classificatieformulier. De Film heeft de classificatie 'let op met kinderen tot 12 jaar' op basis van de inhoudscategorieën angst met als toevoeging grof taalgebruik.
3. De klacht
Klaagster vindt de Film buitengewoon zeer angstaanjagend, schokkend en huiveringwekkend. Klaagster is verbijsterd dat de Film 12 heeft en vindt dat de Film 16 zou moeten hebben. Het gaat Klaagster onder andere om de momenten waarop de waanzin wordt gefilmd. De moeder is vastgebonden en gilt het uit ten overstaan van haar toekijkende kinderen. Ook komt er in het laatste deel geweld voor; de gekke zus sluit haar niet gekke zus op en mishandelt haar. Klaagster noemt ook de scène waarin de schijn gewekt wordt dat sprake is geweest van een zeer ernstige paniekaanval waarna de hoofdrolspeelster bebloed te zien is. Tot slot vindt Klaagster de bedreigingen zeer ernstig.
4. Het verweer
In het verweerschrift voert Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan. Beklaagde is van mening dat zij de Film heeft geclassificeerd volgens de richtlijnen van het NICAM. Bij Beklaagde is geen twijfel ontstaan over de classificatie. Zelfs als er indringend geweld gescoord zou worden, komt de Film met de vragenlijst van het NICAM niet op 16.
5. De mondelinge behandeling
Beklaagde herhaalt ter zitting dat de classificatie van de Film volgens het Kijkwijzersysteem uitkomt op 12. In de Film komt geweld voor, zo gaan de zussen elkaar bijvoorbeeld te lijf. Er is een worsteling in de keuken en de hoofdrolspeelster valt tegen de kast aan. Er zijn geen ernstige verwondingen te zien. Beklaagde vindt deze scene niet indringend. Desgevraagd antwoordt Beklaagde dat de hoofdrolspeelster nadat zij tegen de kast is gevallen, drie seconden blijft liggen, vervolgens wordt zij door haar zus omgedraaid. Het geweld komt daarom volgens Beklaagde niet hard aan. Desgevraagd antwoordt Beklaagde dat er ten tijde van de classificatie geen twijfel bestond over de vraag of het geweld indringend is.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klaagster ontvankelijk in haar klacht. De Klachtencommissie heeft de thans geldende vragenlijst toegepast op de Film en behandelt hieronder de relevante vragen.
In de inhoudscategorie geweld moet vraag 2.2.1. (Komen in de productie één of meerdere vormen van fysiek
geweld voor?) met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. De Klachtencommissie doelt hier onder andere op het gevecht tussen de zussen waarbij een zus tegen de kast valt. Beklaagde heeft deze vraag eveneens met ‘1 keer of vaker’ beantwoord. Vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn?) moet met ‘nooit’ beantwoord worden. De zus komt tegen de kast aan maar blijft kort liggen zodat naar het oordeel van de Klachtencommissie het geweld niet hard aankomt. Vraag 2.4.1. (Zijn er beelden van verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) moet met ‘ja’ beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op de wond die de vader heeft nadat hij door de moeder met een asbak is geslagen. De Klachtencommissie vindt deze verwonding echter niet ernstig in de zin van de vragenlijst van Kijkwijzer zodat vraag 2.4.2. (Zijn er beelden van ernstige verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) met ‘nee’ moet worden beantwoord. De beantwoording van bovengenoemde vragen leidt tot de classificatie 6 op basis van geweld.
In de inhoudscategorie angst moet vraag 3.1.1. (Komen er beelden van zeer angstige mensen voor?) met ' 1 keer of vaker' beantwoord worden. De Klachtencommissie doelt hierbij onder andere op de scène waarin de hoofdrolspeelster door haar zus met een geweer onder schot gehouden wordt op het strand. Het loopt niet direct goed af met de hoofdrolspeelster zodat vraag 3.1.2. (Loopt het met de zeer angstige mensen steeds, dus in alle gevallen, direct goed af?) met 'nee' beantwoord moet worden. Vraag 3.5.1. (Komen er beelden van verwondingen in de productie voor?) moet met '1 keer of vaker' beantwoord worden. Vraag 3.5.2. (Zijn de verwondingen ernstig?) moet met 'nooit' beantwoord worden. De Klachtencommissie verwijst hierbij naar de hiervoor bij vraag 2.4.1. en vraag 2.4.2. genoemde scène. Vraag 3.7.1. (Komen er beelden van zelfmoord, een poging tot zelfmoord of van iemand die zelfmoord heeft gepleegd voor?) moet met ‘1 keer of vaker’ beantwoord worden. De Klachtencommissie is van mening dat de scène waarin de moeder met haar hoofd in de oven gevonden wordt, aan te merken is als beeld van iemand die zelfmoord heeft gepleegd.
Vraag 3.9.1. (Komen er beelden van dreiging met geweld voor?) moet met ' 1 keer of vaker' beantwoord worden. De Klachtencommissie wijst hierbij onder andere op de eerdergenoemde scène waarin de hoofdrolspeelster door haar zus met een geweer onder schot gehouden wordt op het strand. Vraag 3.12.1. (Spelen de angstwekkende scènes zich af in een realistische omgeving?) dient met '1 keer of vaker' beantwoord te worden. De Klachtencommissie is van oordeel dat de angstwekkende scènes zich in een huis afspelen.
De beantwoording van bovengenoemde vragen leidt tot de classificatie 12 op basis van angst. Vraag 7.1 (Komt er in de productie grof taalgebruik (vloeken, schuttingtaal) voor?) moet met ‘1 keer of vaker’ worden beantwoord. Gedurende de hele Film komt grof taalgebruik voor.
De overige inhoudscategorieën zijn op de Film niet van toepassing.
7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht ongegrond. De classificatie van de Film dient uit te komen op 12 op basis van angst met als toevoeging grof taalgebruik. Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend. Het adres luidt: NICAM, Commissie van Beroep, Postbus 322, 1200 AH Hilversum.
Hilversum, 18 januari 2010