Der Krieger und die Kaiserin

1. De procedure
Klaagster heeft op 28 maart 2004 met gebruikmaking van het klachtenformulier van het NICAM een klacht ingediend over de film ‘Der Krieger und die Kaiserin’.

De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 6 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.

Beklaagde sub 1 heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 30 juni 2004.

Beklaagde sub 2 heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 1 juli 2004.

De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 16 juli 2004.

Klaagster noch beklaagden hebben, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid hun standpunt mondeling toe te lichten.

2. De bestreden audiovisuele productie
De film ‘Der Krieger und die Kaiserin’ gaat over een vrouw die bij een verkeersongeluk wordt gered door een man. Daarna gaat ze op zoek naar hem, maar om zijn liefde te winnen moet ze heel wat risico’s nemen.
De film is door beklaagde sub 2 aan de hand van het coderingsformulier 1 geclassificeerd en is uitgekomen op 6 jaar en ouder (6) op basis van geweld (pictogram: vuistje).

3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorieën geweld, angst en seks. Klaagster is het niet eens met de classificatie van de film. Zij vindt met name de scènes waarin psychiatrische patiënten voorkomen met hun problemen en gedragingen en de scène waarin een verpleegster een patiënt bevredigd ongeschikt. Ook komt er volgens klaagster veel geweld in de film voor.

4. Het verweer
In zijn verweerschrift voert beklaagde sub 1, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.

Conform artikel 8 Deelreglement Televisie van het NICAM is de oorspronkelijke classificatie van beklaagde sub 2 overgenomen. Beklaagde sub 1 stelt dat de classificatie met betrekking tot de inhoudscategorie seks terecht op Alle Leeftijden is uitgekomen. Beklaagde sub 2 kwam na toepassing van de regels betreffende de inhoudscategorieën geweld en angst uit op 6. Beklaagde sub 1 is het eens met deze conclusie.

In zijn verweerschrift voert beklaagde sub 2, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.

De classificatie van de productie is terecht uitgekomen op 6 jaar en ouder. Het Kijkwijzersysteem richt zich immers op schadelijkheid en niet op geschiktheid. Beklaagde sub 2 geeft tevens aan dat de seksscène waar klaagster op doelt een scène is waar seksuele handelingen plaats vinden onder een laken, waardoor er geen geslachtsdeel te zien is. De scène bevat derhalve geen schadelijke elementen voor kinderen van 6 jaar en ouder.

5. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie is van oordeel dat hier sprake is van een situatie, zoals opgenomen in artikel 8 Deelreglement Televisie, dat handelt over de zogenaamde ‘eerste classificatie’. Klager heeft immers geklaagd over de film ‘Der Krieger und die Kaiserin’, uitgezonden door beklaagde sub 1, terwijl de film in een eerder stadium volgens de regels van Kijkwijzer is geclassificeerd door beklaagde sub 2. Artikel 8 bepaalt dat, indien er sprake is van een eerdere classificatie op het product (bijvoorbeeld gedaan door een filmverhuurder of videodistributeur), de omroepinstelling deze in principe dient over te nemen. Deze omroepinstelling kan te goeder trouw overgaan tot het uitzenden van het betreffende film op een tijdstip dat in overeenstemming is met het oorspronkelijke classificatieresultaat. De omroepinstelling mag zich op het bepaalde in dit artikel beroepen, indien er een klacht wordt ingediend naar aanleiding van het classificatieresultaat en het uitzendtijdstip van het betreffende programma-onderdeel.

De Klachtencommissie heeft het coderingsformulier versie 1.0 zelf toegepast op de film ‘Der Krieger und die Kaiserin’ en behandelt hieronder de relevante vragen.

In de inhoudscategorie geweld heeft beklaagde sub 2 alle antwoorden juist ingevuld.

In de categorie angst heeft beklaagde sub 2 vraag 23 (Zijn er beelden van zeer angstige mensen als gevolg van geweldsacties van andere levende wezens (mensen, dieren, monsters?) met ‘nooit’ ingevuld. Hier had naar het oordeel van de Klachtencommissie ‘1 keer of vaker’ ingevuld moeten worden. Hiermee doelt de commissie op de scène waarin een psychiatrisch patiënt zichzelf letsel toebrengt, door scherven glas door te slikken, terwijl zijn medebewoners en verzorgers niet bij hem kunnen komen omdat de deur geblokkeerd is. Hierdoor ontstaat paniek.
Vraag 23 moet ruim geïnterpreteerd worden. Belangrijk is dat de oorzaak voor de angst duidelijk wordt. In de codeurhandleiding van het NICAM staat hierover het volgende: “Vaak worden gevaren in de media afgebeeld via de angsten van hoofdpersonen. Het daadwerkelijke gevaar hoeft dan niet expliciet in beeld te zijn, alleen de angst van de hoofdpersoon is al genoeg om een kijker de stuipen op het lijf te jagen. Dit komt omdat je als kijker vaak erg meeleeft met de hoofdpersoon en je inleeft in diens angst. De zeer angstige mensen worden alleen gescoord wanneer duidelijk is waarom ze zo bang zijn. Van mensen die zonder aanwijsbare reden zeer angstig zijn neemt men de angst namelijk niet snel over”.

Vraag 24 (Komen er ernstige verwondingen voor in de productie?) heeft beklaagde sub 2 terecht met ‘1 keer of vaker’ beantwoord, getuige de verwondingen die ontstaan nadat de psychiatrisch patiënt het glas opeet.

Beantwoording op bovenstaande wijze brengt de classificatie ten aanzien van angst op 12 jaar en ouder (12).

Binnen de categorie seks heeft beklaagde sub 2 alle vragen juist beantwoord door in te vullen dat er ‘1 of enkele’ keren seksuele handelingen zichtbaar zijn (vraag 13). Hiermee blijft de classificatie ten aanzien van seks op Alle leeftijden (AL).

De overige inhoudscategorieën zijn op de onderhavige film niet van toepassing.

De classificatie van de film ‘Der Krieger und die Kaiserin’ komt hiermee uit op 12, in combinatie met het inhoudspictogram voor angst.

De Klachtencommissie overweegt ten aanzien van de beantwoording van vraag 23 het volgende. De ruime uitleg, die de Klachtencommissie conform de codeurhandleiding geeft aan deze vraag, is in de beginperiode van Kijkwijzer niet als zodanig naar codeurs gecommuniceerd. Bij de introductie van het coderingsformulier versie 1.1 is aandacht besteed aan deze uitleg. ‘Der Krieger und die Kaiserin’ is echter reeds in 2001 geclassificeerd. Het is beklaagde sub 2 dan ook niet aan te rekenen dat men geen rekening heeft gehouden met de ruime uitleg van vraag 23.

6. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht ten aanzien van beklaagde sub 1 ongegrond, vanwege het succesvolle beroep op artikel 8 Deelreglement Televisie.

De Klachtencommissie acht de klacht ten aanzien van beklaagde sub 2 gegrond. De classificatie van de film dient uit te komen op 12, op basis van angst.

De Klachtencommissie gaat niet over tot het opleggen van een sanctie, nu beklaagde sub 2 ten tijde van het classificeren van de film niet op de hoogte kon zijn van de ruime uitleg die moet worden gegeven aan vraag 23.

Beklaagde sub 2 dient evenwel binnen vier weken na dagtekening van deze uitspraak de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 12 in combinatie met het inhoudspictogram voor angst zelf alsnog door middel van het invullen van het coderingsformulier in te voeren in de database van het NICAM.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM.

Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend.