Klager heeft op 28 juli 2004, aangevuld bij e-mail van 3 augustus 2004, met gebruikmaking van het klachtenformulier van het NICAM een klacht ingediend over de Aflevering.
De voorzitter van de Klachtencommissie heeft de klacht conform artikel 6 lid 1 Klachtenreglement van het NICAM getoetst en bepaald dat de klacht in behandeling kan worden genomen.
Beklaagde heeft tegen de klacht verweer gevoerd bij brief van 13 augustus 2004.
Klager heeft op 9 september 2004 per e-mail gereageerd op het verweerschrift van Beklaagde.
De Klachtencommissie heeft de klacht behandeld in haar zitting van 15 september 2004.
Klager noch Beklaagde heeft, na deugdelijke oproeping, gebruik gemaakt van de mogelijkheid zijn dan wel haar standpunt mondeling toe te lichten.
2. De bestreden audiovisuele productie
In de serie ‘State of Play’ staat de dood van de assistente van een Labour-parlementslid centraal.
Beklaagde heeft de serie ten tijde van de klacht niet geclassificeerd. Zij heeft bij aanvang van de Aflevering wel het Kijkwijzerpictogram voor de leeftijdsclassificatie 6 jaar en ouder (6) getoond.
3. De klacht
De klacht richt zich op de inhoudscategorieën geweld en angst. Verkort weergegeven, geeft Klager aan dat in de Aflevering een jongen na een achtervolging door zijn hoofd wordt geschoten, waarbij zijn hersenen op de muur achter hem uiteenspatten. Volgens Klager is de leeftijdsclassificatie 6 te laag.
4. Het verweer
In het verweerschrift voert Beklaagde, hieronder verkort weergegeven, het volgende aan.
De serie ‘State of Play’ was ten tijde van de uitzending van 22 juli 2004 nog niet geclassificeerd. Beklaagde kan niet aangeven waarom de aanduiding 6 is uitgezonden bij aanvang van de Aflevering. Beklaagde heeft de serie ‘State of Play’ alsnog geclassificeerd en is uitgekomen op 12 jaar en ouder (12) op basis van geweld (pictogram: vuistje), vanwege de scène waarin een jongen op de vlucht wordt neergeschoten. Deze classificatie komt in ieder geval overeen met het uitzendtijdstip, de serie is namelijk om 22.50 uur uitgezonden.
5. Reactie Klager op het verweer
Klager is van mening dat bij het nemen van een steekproef de eerste aflevering van een serie meegenomen zou moeten worden. In een serie waar het draait om een moord, zoals in de serie ‘State of Play’, is deze namelijk altijd te zien in de eerste aflevering van de serie. Verder stelt Klager dat Beklaagde een aantal vragen van het coderingsformulier met betrekking tot de inhoudscategorie geweld en angst niet correct heeft beantwoord.
6. Het oordeel van de Klachtencommissie
De Klachtencommissie acht Klager in zijn klacht ontvankelijk.
Voorop zij gesteld dat Beklaagde de Reglementen van het NICAM reeds heeft geschonden door de serie niet voor uitzending te classificeren. Daarnaast heeft de Klachtencommissie het coderingsformulier 1.2 zelf toegepast op de Aflevering en behandelt hieronder de relevante vragen. Zij vergelijkt daarbij haar uitkomsten met die van de (te late) classificatie van de serie door Beklaagde.
Ten aanzien van de inhoudscategorie geweld heeft Beklaagde juist gehandeld door vraag 2.3.1. (Zitten er geweldsacties in die door mensen uitvoerbaar zijn?) met ‘1 keer of vaker’ te beantwoorden. Vervolgens heeft Beklaagde ten onrechte zowel vraag 2.4.2. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn omdat het geweld hard aankomt bij het slachtoffer?) als vraag 2.4.3. (Zitten er geweldsacties in die indringend zijn doordat de inslag van de geweldshandelingen gedetailleerd in beeld worden gebracht?) met ‘nooit’ beantwoord. Op grond van de scène waarin een jongen door zijn hoofd wordt geschoten, is het juiste antwoord op deze vragen ‘1 keer of vaker’. Daarnaast leidt ook de scène in het trappenhuis van het ziekenhuis waar een politieagent wordt doodgeschoten tot een positieve beantwoording van vraag 2.4.3. Beklaagde heeft tenslotte terecht vraag 2.5.2. (Zijn er beelden van ernstige verwondingen ten gevolge van zichtbare geweldsacties?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord wederom op grond van de scène waarin een jongen door zijn hoofd wordt geschoten.
De combinatie van geweld dat uitvoerbaar en indringend is én dat leidt tot ernstige verwondingen brengt de classificatie voor geweld op 16.
Ten aanzien van de inhoudscategorie angst heeft Beklaagde gezien de beantwoording van vraag 2.5.2. terecht vraag 3.3.5. (Komen er ernstige verwondingen voor in de productie?) met ‘1 keer of vaker’ beantwoord. Beklaagde heeft vervolgens vraag 3.4.1. (Spelen de angstwekkende situaties zich af in een voor kinderen alledaagse/gewone omgeving?) met ‘nooit’ beantwoord. De Aflevering speelt zich echter onder andere af op straat en in een ziekenhuis, wat niet gezien kan worden als een voor kinderen niet alledaagse omgeving. Vraag 3.4.1. had derhalve met ‘1 keer of vaker’ beantwoord moeten worden.
De combinatie van ernstige verwondingen en een alledaagse omgeving brengt de classificatie ten aanzien van angst op 12.
De overige inhoudscategorieën zijn op de onderhavige film niet van toepassing.
Omdat slechts de inhoudscategorie met de hoogste score telt dient de Aflevering volgens de Klachtencommissie de leeftijdsclassificatie 16 jaar en ouder (16) op basis van geweld te krijgen. Deze leeftijdsclassificatie wordt de leeftijdsclassificatie voor de gehele serie, nu de regel geldt dat de zwaarst geclassificeerde aflevering van een serie maatgevend is voor de gehele serie. Mocht Beklaagde van mening zijn dat de classificatie 16 voor de gehele serie te zwaar is gezien de inhoud van de overige afleveringen, dan is zij bevoegd conform het actuele seriebeleid (zie Kijkwijzer Handleiding) een nieuwe classificatiesteekproef uit te voeren, echter zonder de Aflevering in haar huidige vorm. Beklaagde dient in dat geval voldoende kenbaar te maken dat de classificatie van de Aflevering afwijkt van de overige afleveringen van de serie ‘State of Play’, onder andere door vermelding van de verschillende classificaties in de database van het NICAM.
7. De beslissing van de Klachtencommissie
Gelet op het hiervoor overwogene acht de Klachtencommissie de klacht over de Aflevering gegrond. Deze dient uit te komen op 16 op basis van geweld.
Beklaagde dient binnen vier weken na dagtekening van deze uitspraak de door de Klachtencommissie aangegeven classificatie 16 in combinatie met het inhoudspictogram voor geweld zelf alsnog in te voeren in de database van het NICAM.
De Klachtencommissie gaat conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM over tot het opleggen van een boete aan Beklaagde, nu er in de eerdere uitspraak (klachtnr. 020713.01: ‘Bruin Goud’) jegens Beklaagde een waarschuwing is opgelegd. Bij de berekening van de onderhavige boete is de Klachtencommissie reeds uitgegaan van de nieuwe Sanctierichtlijn, die op 9 september 2004 aan het Algemeen Bestuur van het NICAM ter kennis is gebracht.
De onderhavige overtreding valt binnen de categorie A ‘inhoudelijke overtredingen’; de serie was ten tijde van de klacht namelijk ten onrechte niet geclassificeerd. Beklaagde is een landelijk opererende omroep.
Het ten onrechte niet classificeren van de serie brengt volgens de Sanctierichtlijn voor Beklaagde een boete van € 12000, - met zich mee. Echter, omdat de Klachtencommissie, zoals eerder gezegd, vooruitloopt op deze nieuwe berekening, waardoor er sprake is van een zogenaamde ‘overgangsregeling’, meent de Klachtencommissie het boetebedrag te moeten corrigeren met een correctiefactor van 0,5.
De boete komt derhalve uit op € 6000, -.
Het hierboven genoemde bedrag dient door Beklaagde binnen 30 dagen na factuurdatum te worden voldaan. De factuur wordt gescheiden toegezonden.
Partijen hebben, voor zover zij in het ongelijk zijn gesteld, de mogelijkheid tegen deze uitspraak beroep aan te tekenen bij de Commissie van Beroep van het NICAM. Het beroepschrift dient binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de
Klachtencommissie schriftelijk bij de secretaris van de Commissie van Beroep te worden ingediend.
UITSPRAAK COMMISSIE VAN BEROEP
1. De uitspraak van de Klachtencommissie
Bij beslissing van 13 oktober 2004 heeft de Klachtencommissie van het NICAM een klacht van Klager in eerste aanleg d.d. 28 juli 2004, aangevuld op 3 augustus 2004, met betrekking tot de Aflevering beoordeeld. De klacht was gericht op de inhoudscategorieën geweld en angst. Klager in eerste aanleg stelde dat in de Aflevering een jongen na een achtervolging door zijn hoofd wordt geschoten, waarbij zijn hersenen uiteenspatten. Volgens Klager in eerste aanleg is de leeftijdsclassificatie ‘afgeraden voor kinderen jonger dan zes jaar’ (6) te laag.
De Klachtencommissie heeft de klacht over de Aflevering gegrond verklaard. De classificatie voor de Aflevering dient uit te komen op ‘afgeraden voor personen jonger dan 16 jaar’ (16) op basis van geweld (pictogram: vuistje). De classificatie van de gehele serie dient in deze zin te worden aangepast.
Aan Opposant is de verplichting opgelegd om binnen vier weken na dagtekening van de uitspraak van de Klachtencommissie de aangegeven classificatie 16 in combinatie met het inhoudspictogram voor geweld zelf alsnog door middel van het invullen van het classificatieformulier in te voeren in de database van het NICAM.
Tevens is de Klachtencommissie conform artikel 13 lid 1 onder C Klachtenreglement van het NICAM overgegaan tot het opleggen van een boete, nu er in de eerdere uitspraak ‘Bruin Goud’ (klachtnr.: 020713.01) tegen Opposant een waarschuwing is opgelegd. Bij de berekening van de boete is de Klachtencommissie reeds uitgegaan van de nieuwe Sanctierichtlijn, die op 9 september 2004 aan het Algemeen Bestuur van het NICAM ter kennis is gebracht. De overtreding viel binnen de categorie A ‘inhoudelijke overtredingen’; de serie was ten tijde van de klacht namelijk ten onrechte niet geclassificeerd. Beklaagde is een landelijk opererende omroep. Het ten onrechte niet classificeren van de serie brengt volgens de Sanctierichtlijn voor Opposant een boete van € 12000, - met zich mee. Echter, omdat de Klachtencommissie, zoals eerder gezegd, vooruitloopt op deze nieuwe wijze van berekenen, waardoor er sprake is van een zogenaamde ‘overgangsregeling’, meent de Klachtencommissie het boetebedrag te moeten corrigeren met een correctiefactor van 0,5. De boete komt daarom uit op € 6000, -.